Τα καλύτερα live albums: Άρης Καραμπεάζης
Ζωντανή ηχογράφηση, ολοζώντανη!
Δεν δικαιούσαι να ομιλείς περί ζωντανών ηχογραφήσεων και live άλμπουμ -πόσο μάλλον να γράφεις περί αυτών- αν δεν έχεις υπηρετήσει τη θητεία σου στο metal. Ευτυχώς να λέω που η δική μου θητεία στο χώρο υπήρξε πλήρης και ένοπλη, οπότε κατόπιν σχετικής άδειας συνεχίζω. Και απλά θυμάμαι ότι στο ιστορικό πάρκο Κηφισιάς (Θεσσαλονίκης φυσικά, κάτω από τον Βότση, όχι πάνω από τον Βάρσο) υπήρχε ειδικός "live - ολόγος - λαθολόγος", που μας ανέλυε για ώρες και με ακρίβεια χειρουργική πόσα λάθη, ποιά λάθη, μέχρι και για ποιό λόγο τα κάνανε οι Iron Maiden στις ζωντανές εκτελέσεις του Life After Death και πώς μπορούμε να αντιληφθούμε τι θα είναι πραγματικά ζωντανό και τι προηχογραφημένο στην επερχόμενη συναυλία των Manowar. Όλα αυτά μας βοήθησαν να πορευτούμε στη ζωή και να γίνουμε χρηστοί πολίτες και ακροατές.
Τα live album στο κάθε λογής παρακλάδι του metal ήχου είναι μία πολύ μεγάλη ιστορία και προς στιγμήν μου πέρασε από το μυαλό να εξαντλήσω τη συμμετοχή μου στο αφιέρωμα στον εν λόγω χώρο. Μετά μου έφυγε από το μυαλό. Κατά σειρά αξιολόγησης ακολουθεί το hard rock των 70s (Thin Lizzy: Live And Dangerous, Deep Purple : Live In Tokyo , Led Zeppelin : How The West Was Won με χρονοκαθυστέρηση κ.ο.κ.), με τα γνωστά χασμουρητά αποτελέσματα που αποθεώνονται στο εμετικό Live At Budokan των Cheap Trick. Kατόπιν ακολουθεί το "κοινό" και μέσο rock κάθε εποχής και τελευταίο και καταϊδρωμένο το indie/ alternative συνάφι, το οποίο ακόμη και στις πιο ροκίζουσες/ μεταλίζουσες απολήξεις του (βλέπε grunge) δεν κατάφερε να δώσει πραγματικά σπουδαίους live δίσκους, πόσο μάλλον που τα περισσότερα new wave και punk σχήματα δεν ήξεραν καν πως ανεβαίνεις τις σκάλες προς τη σκηνή.
Στα όρια του αστείου βέβαια παίζουν ζωντανές ηχογραφήσεις όπως το Rank των Smiths, το Beethoven Was Deaf του solo Moz, το Show των Cure κ.λ.π. Το Oil On Canvas των Japan είναι εξαίρεση, αλλά όχι live άλμπουμ με την τυπική έννοια του όρου.
H soul παίζει μόνη της, καθότι εκεί ο performer τις περισσότερες φορές πραγματικά υπερισχύει ακόμη και των ίδιων των τραγουδιών, που εν πολλοίς εξυπηρετούν τις ικανότητες του. Για αυτό και ο καλύτερος live δίσκος όλων των εποχών έχει κατοχυρωθεί για πάντα στο εν λόγω είδος.
Αξιοπρόσεχτα είναι και τα live που προέρχονται από το χώρο της αμιγώς mainstream pop. Το Me & My Monkey του Robbie Williams για παράδειγμα ενώ κατά βάση είναι ένα βαρετό τραγούδι, αποκτά περίεργο ενδιαφέρον στη ζωντανά (χμμμ...) ηχογραφημένη εκτέλεση του. Ομοίως το Girls & Boys των Blur, όπως αποτυπώθηκε επί σκηνής από τους Pet Shop Boys πείθει περί του ότι η σπουδαίες ζωντανές εμφανίσεις δεν απαιτούν κανενός είδους εκτελεστική δεινότητα, έστω και ικανότητα.
Στα καθ' ημάς το ελληνικό ροκ ποτέ δεν στερήθηκε τον θρύλο των ζωντανών ηχογραφήσεων. Η πιο γνωστή από αυτές βέβαια, το τυπικά Ζωντανοί Στο Κύτταρο, με άνεση χάνει όλη την αίγλη της μόλις τυχόν κάνει το λάθος και την ακούσεις. Τρύπες και Ξύλινα Σπαθιά, άφησαν πίσω τους ζωντανά ηχογραφημένα άλμπουμ, αλλά κανείς δεν τα συγκαταλέγει στις σημαντικές στιγμές της δισκογραφίας τους, ενώ είναι ευνόητα θετικό το ότι στην πρώτη φάση της καριέρας τους οι Last Drive απέφυγαν μία σχετική κυκλοφορία και συνεπακόλουθα την κριτική αυτής από τον Δημήτρη Κάζη.
Τέλος, και δηλώνοντας ότι θεωρώ πως θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον μία αποτίμηση όλων εκείνων των ιστορικών άλμπουμ που προέρχονται από ζωντανές ηχογραφήσεις σε σκυλάδικα κυριλέ, σκυλάδικα επαρχιακά, σκυλάδικα- ναούς της διασκέδασης και χορούς των κυριών της Νέας Δημοκρατίας στον Πάριο εν μέσω 80s πασοκικής λαίλαπας (φαινομένο σχεδόν μοναδικού στην παγκόσμια δισκογραφία, που καταλήγει σε άλμπουμ που με άνεση περιλαμβάνουν 78 τραγούδια ανά CD), παραθέτω τα έντεκα αγαπημένα μου live άλμπουμ (χωρίς αξιολογική σειρά):
1. James Brown : Live At The Apollo
Η απόλυτα προφανής επιλογή όλων είναι πραγματικά το καλύτερο live άλμπουμ όλων των εποχών. Και το πιο live απ' όλα. Ο James Brown τα λέει όλα "νερό" και η μπάντα από πίσω "ιδρώνει" να τον ακολουθήσει. Δεν είναι υπερβολή. Ακούς την μπάντα να ιδρώνει και τον "νονό" να τρέχει ολοένα και πιο μπροστά. Δεν τολμώ να φανταστώ πόσο ζαλισμένοι έφυγαν από το Apollo, όσοι τυχεροί ήταν πράγματι μέσα εκείνο το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου του 1962. Εφόσον αυτοί που γκρέμισαν το τείχος του Βερολίνου είχαν συναίσθηση της ιστορικότητας των στιγμών, το ίδιοι πρέπει να ισχύει και για αυτούς. Που δεν χρειάστηκε να κάνουν και τίποτε άλλωστε, πέρα από το να είναι θεατές της πιο ιστορικής ζωντανής στιγμής στην λαϊκή μουσική του 20ου αιώνα. Το Lost Someone αρκούσε για να ξεσπάσει η "επανάσταση" εξαιτίας αυτού του δίσκου και μόνο.
2. The Ramones : Loco Live
Πριν προλάβετε και γελάσετε ειρωνικά λόγω της μη επιλογής του It's Alive από το μακρινό 1979, προειδοποιώ ότι αυτό είναι το άλμπουμ της δικής μου γενιάς παρέα με τους Ramones, οπότε η επιλογή ήταν μονόδρομος. Με την ανατριχιαστική έναρξη υπό τους ήχους του Μορικόνε και με καταιγιστική συνέχεια, που περιδιαβαίνει ολόκληρη τη δισκογραφία τους με διπλάσια ταχύτητα και ένταση λίγο πάνω από το δέκα. Το άλμπουμ αντισταθμίζει μία τουλάχιστον εξαετία μέτριων δίσκων και χτίζει τον ανανεωμένο μύθο των Ramones για τη δεκαετία του 90, που θα τους κρατήσει πραγματικά ζωντανούς μέχρι να τους βρει κατά ριπάς ο πραγματικός θάνατος. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα Ραμόνια σε αυτό το άλμπουμ διασκεύασαν τα ίδια τους τα τραγούδια και αυτό δεν απέχει τόσο πολύ από την αλήθεια, παρότι ακούγεται ρομαντικό.
3. U2 : Under A Blood Red Sky
Σε αυτό το απόλυτα περιορισμένης διάρκειας άλμπουμ είναι που πραγματικά πείστηκαν και οι ίδιοι οι U2 ότι πρόκειται να γίνουν -αργά ή γρήγορα- μια μπάντα πέρα από το συνηθισμένο και στα όρια του εξωπραγματικού. Προσπερνώ την χίπικοηρωική εκτέλεση του Sunday Bloody Sunday, μένω για λίγο σε αυτή του New Year's Day που θέτει τον απόλυτο ορισμό του stadium rock και για πάντα στο αδικοχαμένο Party Girl , που σήμερα είναι το μοναδικό συμπαθητικό τραγούδι των U2, αυτό που ποτέ του δεν κοίταξε ψηλότερα από ότι του άξιζε.
4. Depeche Mode : 101
Εδώ τα είχαμε πει αναλυτικότατα με αφορμή την κυκλοφορία του DVD. Ομοίως με τα παραπάνω, με τη διαφορά ότι το 101 δεν είναι ένδειξη, αλλά απόδειξη της αλλαγής επιπέδου για τους DM. Μεγάλη σημασία έχει ασφαλώς και το ότι μία αμιγώς ευρωπαϊκής -μέχρι τότε- νοοτροπίας μπάντα κατακτά μέσω αυτής της περιοδείας την Αμερική, χωρίς -μέχρι τότε- να βάζει αμερικάνικο νερό στο ευρωπαϊκό κρασί της. Στο 101 ακόμη και τα πιο μεγαλεπήβολα τραγούδια τους ακούγονται περισσότερο φιλόδοξα και σπουδαία από ότι πραγματικά είναι. Και εδώ ακριβώς είναι η ουσία των συγκροτημάτων που καταφέρνουν και ξεπερνούν τον μύθο τους. Η ικανότητα τους να ξεγελούν τα ακροατήρια πάνω στη σκηνή.
5. Motorhead : No Sleep Till Hammersmith
Το πρώτο - σε μία ατέλειωτη σειρά από- live άλμπουμ των σπουδαίων Motorhead είναι όλως φυσιολογικά και το καλύτερο άλμπουμ της δισκογραφίας τους, καθώς αν υπάρχει ένα συγκρότημα που δεν στηρίχτηκε στα τραγούδια του, αλλά στην ζωντανή δολοφονική απόδοση αυτών, δεν είναι οι AC/DC, αλλά η παρέα του Lemmy. Ο τίτλος του άλμπουμ είναι "παπάς" καθώς οι ηχογραφήσεις προέρχονται από περιοδεία η οποία δεν είχε ως στάση το Hammersmith Odeon! Ήδη στα τρία πρώτα λεπτά του Ace Of Spades καθίσταται σαφές ότι δεν υπάρχει νόμιμη άμυνα απέναντι στην ηχητική και αισθητική επίθεση των Motorhead, οι οποίοι αναδεικνύουν τις "αρετές" των "συνθέσεων" τους ισοπεδώνοντας αυτές και οι όποιοι ψίθυροι κυκλοφορούν κατά καιρούς για έντονα στουντιακά πειράγματα, δεν μειώνουν σε τίποτε την απόλυτη πίστη μας σε αυτόν τον πραγματικά μεγάλο δίσκο.
6. Daft Punk : Alive 2007
Σηκώνει πολύ ανάλυση το αν τελικά είναι όντως οι Daft Punk ένα σπουδαίο συγκρότημα. Παρότι επιμένω να πιστεύω ότι δεν είναι τόσο όσο νομίζουμε, θεωρώ ότι αυτό το άλμπουμ μπορεί να δικαιολογήσει αυτόν τον χαρακτηρισμό περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο της δισκογραφίας τους. Οι Daft Punk (και αυτό γίνεται αντιληπτό κύρια στο DVD) κυριαρχούν πάνω σε ένα εξωπραγματικών δυνατοτήτων, κόστους και εντυπώσεων hardware και μετατρέποντας το σε υπάκουο στα χέρια τους "παιχνιδάκι" στήνουν μια live performance, που δεν ζηλεύει τίποτε από τις αντίστοιχες μεγάλες του rock. Ένα διδακτορικών διαστάσεων mixtape, με αποκορύφωμα ασφαλώς την body to body εκτέλεση των Around The World και Harder, Better, Faster, Stronger. Άλλοι πάλι ίσως προτιμήσετε το ολντσκουλάτο one-track mixtape Alive 1997, αλλά δεν θα έχετε δίκιο.
7. Iron Maiden : Life After Death
Στην πρώτη έκδοση του δίσκου στο ιστορικό διπλό βινύλιο, που αναδείκνυε το θρυλικό εξώφυλλο με την έξοδο του Eddie από τον τάφο, το Running Free είχε διάρκεια εννέα σχεδόν λεπτών και οι περισσότεροι από εμάς μετά τα πρώτα τρία λεπτά ήμασταν ήδη στην "αρένα" και καλπάζαμε πάνω στο μπάσο του Steve Harris. Το άλμπουμ ξεκινάει με spoken word από τον W. Churchill και καθώς περιορίζεται λόγω κυκλοφορίας (1985) στο πραγματικά σημαντικό μέρος της δισκογραφίας του γκρουπ, έχει σχεδόν αλάνθαστο tracklisting. Το οποίο θα είναι πρόβλημα σε όλα τα επόμενα live άλμπουμ τους, όπως ειδικά στο επίσης επικών διαστάσεων A Real Live One του 1993 με την παγωμένη εκτέλεση του Fear Of The Dark, που εσχάτως ακούμε στην Τούμπα στα βραδινά ματς λίγο πριν εισέλθει η ομάδα στο γήπεδο.
8. The Fall : A Part Of American Therein
Ένα χρόνο πριν κυκλοφορήσει το μεγαλόσχημο United States Live της Laurie Anderson, που τελικά δε βρήκε θέση σε αυτή τη λίστα, ο Mark E. Smith παραδίδει μαθήματα πραγματικά λαϊκού spoken word σε μάλλον αδιάφορα αμερικάνικα ακροατήρια, που απλά περίμεναν να ακούσουν πανκ, καθώς οι Fall προσπαθούσαν να κατακτήσουν την Αμερική με κοπιαστικές και ακόμη πιο αντί-ποπ, αντί-πανκ, αντί- new wave εκτελέσεις τραγουδιών, που ποτέ δεν υπήρξαν ως τέτοια άλλωστε. Μην ξεχνάτε πάντως ότι ήταν οι Smith's που πρόλαβαν να φτάσουν ως την Αμερική. Ένα εξαιρετικά δύσβατο άλμπουμ, το οποίο όμως λατρεύουν όλοι οι αφοσιωμένοι οπαδοί των Fall και το οποίο έδειξε το δρόμο προς το εμβληματικό Hex Εnduction Hour, καθώς το The N.W.R.A. γνωρίζει εδώ τη μία και μοναδική εκτέλεση του που αξίζει να ακούσει κανείς. Επίσης να σημειώσουμε ότι ήταν μόλις 1982 και αυτή ήταν η όγδοη κυκλοφορία των Fall!
9. Dr Feelgood : Stupidity
Συγκρότημα εξωπραγματικά ικανό στις ζωντανές εμφανίσεις του, ασφαλώς περισσότερο ικανό από τους U2 και τους Depeche Mode. Επέλεξαν όμως να μη "φύγουν" ποτέ από το κοινό τους και να ερμηνεύουν πάντοτε για αυτό και όχι για την πάρτη τους. Κυκλοφορημένο το 1976, στην καλύτερη περίοδο δηλαδή της μπάντας, οπότε και οι Dr Feelgood είχαν προετοιμάσει την έλευση του punk, με ταχύτητα, θράσος και διάθεση για rock 'n' roll, που αποστασιοποιείται με σοφία και από την αυτιστική progressive rock τεχνικούρα της εποχής, αλλά και από την επερχόμενη αποθέωση του στυλ. Όσοι δεν το έχετε ακούσει προετοιμαστείτε ειδικά για τον ήχο των ντραμς, που είναι περισσότερο ζωντανός από ότι στις δέκα τελευταίες συναυλίες που έχετε πάει. Παίρνει τον τίτλο του από το ομώνυμο τραγούδι του Solomon Burke, το οποίο και περιέχεται σε θρυλική εκτέλεση, και τελειώνει με την καλύτερη ever ηχογράφηση του Johnny B. Goode, εκτός από αυτές του ίδιου του Chuck Berry φυσικα. Απίστευτη ενέργεια, το ισοδύναμο του Live At The Apollo στον ροκ ήχο και τίποτε λιγότερο.
10. Genesis : Seconds Out
Θα μπορούσε στη θέση του να είναι το με διαφορά τεσσάρων ετών κυκλοφορημένο Genesis Live, με τον Peter Gabriel στη θέση του απεχθούς πλέον Phil Collins, αλλά το Seconds Out είναι από κάθε άποψη ένας πιο ολοκληρωμένος δίσκος. "Πιάνει" τους Genesis λίγο πριν το πέρασμα από την progressive στην adult orientated εμπορική τους φάση , που τους κατέστησε την πιο ανόητη μπάντα του πλανήτη, και περιέργως είναι ικανό να ικανοποιήσει τους οπαδούς και των δύο φάσεων. Θα άξιζε και μόνο για την ιδανικά πιο ουσιαστική εκτέλεση του Dancing In The Moonlit Knight, που στο Selling England By The Pound, μου ακούγεται πάντοτε πιο μίζερα εκλεκτική. Μα ποιος διάολο μπήκε στον υπολογιστή μου και τα γράφει όλα αυτά; Ποιοι είναι αυτοί οι Genesis τέλος πάντων; Εκείνα τα ρημαγμένα και λιφτινγκοδαρμένα γερόντια του The Way We Walk;
11. Βασίλης Παπακωνσταντίνου : Η συναυλία από το Νέο Φάληρο
Ή άλλως το ελληνικό Frampton Comes Alive. Μετά από δύο δίσκους (Φοβάμαι και Διαίρεση) που δεν προμήνυαν τα επερχόμενα φιάσκο, αλλά αναζητούσαν με μάλλον τίμιο, παρότι ερασιτεχνικό, τρόπο το πέρασμα από το πολιτικά στιγματισμένο τραγούδι των 70s προς τον ηλεκτρικό ροκ ήχο της 80s ψευδοποιητικής αγωνίας. Μαζί με όλη την κληρονομιά του Λοϊζου και του Μικρούτσικου, που επέτρεψαν στον Παπακωνσταντίνου να καθιερωθεί ως ερμηνευτής. Το αυθεντικό διπλό βινύλιο με το μπαρουτοκαπνισμένο εξώφυλλο είναι σίγουρα ένας από τους δέκα δίσκους που έχω ακούσει περισσότερο από κάθε τι άλλο στη ζωή μου. Από τα 8 μέχρι τα 12-13 τον άκουγα κυριολεκτικά κάθε μέρα! Το μοναδικό τραγούδι που δεν ηχογραφήθηκε στο Νέο Φάληρο είναι ο Στρατιώτης. Έρχεται από συναυλία στη Θεσσαλονίκη και συμπατριώτης είναι αυτός που εκνευρισμένος φωνάζει στο ρεφρέν "φασιστικό ρε" και "αναγκάζει" τον performer να αλλάξει το χαρακτηρισμό "μονότονο" ως προς το εμβατήριο που του έμαθαν να λέει. Έκτοτε ο παραπάνω διάλογος αποτέλεσε κοινό τόπο στις συναυλίες του Βασίληζούμε. Φοβερή και η εκτέλεση του Πρέβεζα, ενώ ο παραγωγός του δίσκου, Αχιλλέας Θεοφίλου, μάλλον είχε λιώσει αρκετές φορές τον αμέσως προηγούμενο δίσκο, επιδιώκοντας ένα αποτέλεσμα που να συνδυάζει τον ελληνικό μεταπολιτευτικό ηρωισμό, που άγγιζε το τέλος του, με το ηρωικό ροκ των 70s, που βέβαια ήταν ήδη από χρόνια ξεπερασμένο.
Σημείωση τέλους: DVD almost killed the live album as we knew it before. Και αυτό είναι λυπηρό. Με κάποιο περίεργο τρόπο όλα τα live άλμπουμ είχαν τη μαγεία του "ραδιοφώνου", ενώ το DVD μου μοιάζει σαν το πέρασμα στην εποχή της "τηλεόρασης" με όλα τα καλά και τα κακά που αυτό φέρνει.
----
