Τα καλύτερα live albums: Χίλντα Παπαδημητρίου
10+1 Live
Απ' όλα τα συλλογικά αφιερώματα που κάνουμε στο Mic, αυτό είναι για μένα το πιο προσωπικό. Ίσως επειδή ως "παλιά καραβάνα", έχω προλάβει την εποχή που η μόνη πιθανότητα να ακούσεις τους αγαπημένους σου μουσικούς σε συναυλία, ήταν αγοράζοντας ένα live τους. Τα live που διάλεξα είναι όσων "πολύ αγάπησα", και χωρίς να μπορώ να εξηγήσω με λογικά επιχειρήματα γιατί είναι καλύτερα από κάποια άλλα, ξέρω μόνο ότι έχω παίξει μέχρι αηδίας τα βινύλια και ξέρω απέξω κι ανακατωτά κάθε riff, solo, ατέλεια και ατάκα τους. Γι' αυτό, άλλωστε, φτάνουν όλα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '70. Μετά, η τεχνολογία αποφάσισε να εξαλείψει κάθε ατέλεια των live, να τα κάνει "πιο καθαρά και περιποιημένα" και από τα studio album. Όπως αγαπάμε κάποια πρόσωπα για τις ατέλειές τους, εγώ αγαπώ αυτά τα βινύλια για τα σκρατς τους, τις νότες που έχουν ξεφύγει επειδή ξεκουρδίστηκε ξαφνικά η κιθάρα, ή για το μπάσο που θα έπρεπε να είναι πιο μπροστά.
1 B.B.King - Live in Cook County Jail (1971)
Θεωρητικά, το καλύτερο ζωντανό άλμπουμ του B.B. King, είναι το Live at the Regal. Ωστόσο, το Cook County Jail έχει την πιο υπέροχη εκτέλεση του υπέροχου Thrill is Gone (κι επειδή δεν έχω συμμετάσχει στο αφιέρωμα του mic για το ποια τραγούδια θέλω να παίζουν στην κηδεία μου, σας αφήνω παραγγελιά να είναι αυτό). Ακούγοντας τον B.B. King να παίζει, κατάλαβα τι σημαίνει να σου μιλάει μια κιθάρα - να την ξεχωρίζεις μέσα σε δεκάδες άλλες. Πολλοί λένε ότι η τεχνική του είναι το αμάλγαμα των κόλπων δεκάδων γνωστών και αγνώστων μουσικών των blues. Ε και; Όταν προσπαθώ να ξεχάσω τις απογοητευτικές εμφανίσεις του στην Αθήνα, ξαναβάζω το Cook County Jail, σε βινύλιο εννοείται. Και αναρωτιέμαι: How Blue can you Get?
2 Johnny Cash - At Folsom Prison (1968)
Της φυλακής τα σίδερα... άρα πώς θα μπορούσε να λείπει ο Johnny; Ο Cash ένιωθε ανέκαθεν μια βαθιά σύμπνοια για τους κάθε είδους περιθωριακούς, για τους οποίους έγραψε το "Folsom Prison Blues" και το "I Walk the Line" (από τα μέσα της δεκαετίας του '50). Ήδη από τα τέλη του '50, έκανε τακτικά συναυλίες σε φυλακές, και τρεις απ' αυτές ηχογραφήθηκαν κι έγιναν δίσκοι: το Folsom Prison, το San Quentin και το Osteraker (ναι, live στη Σουηδία). Για το live at Folsom Prison, οι κριτικοί λένε ότι σηματοδοτεί την εποχή που ο Cash γίνεται συνειδητά the Man in Black, ο βασανισμένος τροβαδούρος που τραγουδά για το έγκλημα, την αμαρτία, τις τύψεις και τη φυλακή.
3 James Brown - Live at the Apollo (1963)
Το πρώτο από τα τέσσερα live που ηχογράφησε ο hardest working man in show business, στο θέατρο Apollo του Χάρλεμ. Και το καλύτερο, η επιτομή του τι σημαίνει SOUL (με κεφαλαία), στα καλύτερά της, πριν τη νερώσουν - και πριν ο ίδιος βάλει τον αυτόματο πιλότο. Με την υποστήριξη των καταπληκτικών Famous Flames, ο Mr. Dynamite τα δίνει όλα. Από το διπλό άλμπουμ ξεχωρίζω το medley "Please, Please, Please", το οποίο χρησιμοποιούσε στη σκηνή για ένα από τα κόλπα του: να προσποιείται ότι δεν αντέχει άλλο, να πέφτει στα γόνατα, να τον σηκώνουν υποβασταζόμενο και να τον βγάζουν από τη σκηνή διαλυμένο, και αυτός να ξαναγυρίζει έτοιμος να τα δώσει πάλι όλα.
4 C.S.N. & Y. - Four Way Street (1971)
Η κορυφαία στιγμή των τεσσάρων κυκλοφόρησε μερικούς μήνες μετά την επίσημη διάλυσή τους. Πώς ήταν δυνατόν να χωρέσουν τέσσερις τόσο ισχυρές προσωπικότητες σ' ένα σχήμα; Αυτά συμβαίνουν και στις καλύτερες οικογένειες. (Την ίδια χρονιά, ο Zappa τους έκανε ρόμπα στο δικό του live at Fillmore East). Ευτυχώς μας έμεινε αυτό το άλμπουμ με τα αέρινα φωνητικά, τέσσερις έξοχες κιθάρες να κεντάνε (αν και μερικά ντουέτα του Young με τον Stills θα μπορούσαν να είναι πιο σύντομα), και τη φοβερή ντραμς του Johnny Barbata από πίσω. Ψηφίζω το γεμάτο χιούμορ "(If you can't be with the one you love) Love the one you're with".
5 Delaney & Bonnie with Friends - On Tour with Eric Clapton (1970)
Ήταν κάποτε ένας σπουδαίος κιθαρίστας, ο Delaney Bramlett, κολλητός του J J Cale και του Leon Russell, (ο Delaney έπαιξε για λίγο και στους Champs). Και μια πανέμορφη τραγουδίστρια, η Bonnie Lynn O'Farrel, η οποία έφηβη ακόμα έκανε φωνητικά στον Albert King και τον Little Milton, μέχρι που την προσέλαβε ο "κακός" Ike Turner και έγινε η πρώτη λευκή Ikette. Το ζεύγος Delaney & Bonnie συνεργάστηκε με την αφρόκρεμα της rock στα τέλη του '60 - γι' αυτό δεν τους θυμάται κανείς. Ποιος θα μπορούσε να σταθεί δίπλα στον Clapton και να μη σβήσει; Εδώ το ζεύγος παίζει μαζί μ' ένα τσούρμο φίλους, στο Κρόιντον της Μ. Βρετανίας - και οι φίλοι είναι: ο Clapton, ο George Harrison με το ψευδώνυμο L'Angelo Mysterioso, ο Leon Russell, ο Dave Mason (ιδρυτής των Traffic), η φοβερή rhythm section των Jim Gordon & Carl Radle, και στα φωνητικά η Rita Coolidge. Το highlight του δίσκου είναι το "Things Get Better" των Steve "The Colonel" Cropper και Eddie Floyd. Αμέσως μετά την κυκλοφορία του δίσκου, παράτησαν όλοι τον Delaney και τη Bonnie, και μετονομάστηκαν σε Mad Dog & the Englishmen για να συνοδέψουν τον Joe Cocker.
6 Mad Dog & the Englishmen with Joe Cocker (1971)
Μετά την απροσδόκητη απήχηση που είχε η εμφάνιση του Sheffield Soul Shouter, όπως αποκαλούσαν κάποτε τον Joe Cocker, στο Woodstock, η εταιρεία του έστησε άρον-άρον μια μπάντα, η οποία ονομάστηκε Mad Dog & the Englishmen από ένα τραγούδι του Noel Coward. Η μπάντα είχε 30 μέλη: εκτός των άλλων, τρεις ντράμερ, τον Leon Russell να τα δίνει όλα στην κιθάρα και το πιάνο, τον Don Preston να παίζει κιθάρα ως Gentle Giant, πολλά φωνητικά με επικεφαλής πάλι τη Rita Coollidge, και τον Cocker να τραγουδάει βγάζοντας την ψυχή του, κυριολεκτικά. Λέγεται ότι μετά την τρέλα αυτής της περιοδείας, ο Cocker κατέρρευσε από υπερβολική χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ. Ο δίσκος περιέχει την καλύτερη live εκτέλεση του "Feelin' Alright" και του "Cry me a River", ενώ όπως ακούμε κάποια στιγμή, στο κοινό βρισκόταν και ο Dylan.
7 The Band - The Last Waltz (1976)
Η - θεωρούμενη τότε - τελευταία συναυλία των Band έγινε στο Winterland Ballroom του Σαν Φρανσίσκο, στις 25 Νοεμβρίου 1976, και την απαθανάτισε ο Martin Scorsece. Τhe rest is history. Καλεσμένοι των Band εκείνη τη βραδιά ήταν ο Muddy Waters, o Paul Butterfield, o Dr John και ο Alain Toussaint, ο Neil Young και ο Neil Diamond, ο Eric Clapton και ο Van Morrison, η Joni Mitchell, o Ringo Starr και ο Dylan. Στο διάλειμμα, ο Lawrence Ferlinghetti και Michael McLure διάβασαν ποιήματά τους. Καλύτερη στιγμή της συναυλίας: ο Ronnie Hawkins στο "Who do you love". Χειρότερη: ο Neil Diamond. Πιο μαστουρωμένος καλεσμένος: ο Neil Young.
8 Frank Zappa & the Mothers - Fillmore East (June 1971)
Μετά τη διάλυση των πρώτων Mothers of Invention, o Zappa έφτιαξε τους σκέτους Mothers, στους οποίους συμμετείχαν, εκτός των άλλων, ο βρετανός ντράμερ Aynsley Dunbar, ο κημπορντίντας George Duke και τρία μέλη των Turtles. Το June 1971 ήταν το πρώτο live-concept άλμπουμ τους (ακολούθησε το Just Another Band from LA), από μια "θεατρική" συναυλία (υποψιάζομαι ότι το δίσκο αυτό έχει ακούσει πολλές φορές ο Τζιμάκος), βασισμένη σε σκετς από την ταινία του Zappa 200 Motels. Το πιο αστείο κομμάτι είναι το "Mud Shark", το πιο γνωστό το ανεπανάληπτο "Peaches en Regalia", αλλά την παράσταση κλέβουν τα σχόλια της μπάντας για διάφορους μουσικούς της εποχής (David Cassidy, κλπ).
9 Allman Bros - Eat a Peach (1972)
Στη διάρκεια της ηχογράφησης του άλμπουμ, σκοτώθηκε σε ατύχημα ο Duane Allman, και ο δίσκος συμπληρώθηκε από κομμάτια που είχαν μείνει από το περίφημο Live at Fillmore East, της προηγούμενης χρονιάς. Το Fillmore East θεωρείται η επιτομή του southern rock και η καλύτερη στιγμή του γκρουπ, εδώ όμως υπάρχει το αγαπημένο μου boogie "One Way Out". Ο τίτλος του δίσκου προήλθε από ένα ευφυολόγημα του Duane περί επανάστασης: "There ain't no revolution, it's evolution, but everytime I'm in Georgia, I eat a peach for peace".
10 Al Kooper, Mike Bloomfield & Steve Stills - Super Session (1968)
Γνωρίστηκαν σαν στούντιο μουσικοί του Dylan. Το 1968, ο Al Kooper είχε φτιάξει τους Blood, Sweat & Tears, o Mike Bloomfield είχε διαλύσει τους βραχύβιους Electric Flag. Μπήκαν δυο μέρες στο στούντιο μαζί με τη rhythm section του Bloomfield, και όταν ο τελευταίος τα έφτυσε (ήταν χρήστης, και πέθανε από OD το 1981), τη θέση του πήρε ο Steve Stills (άρτι αφιχθείς από τους Buffalo Springfield). Ο Mike, αν και καταγόταν από πλούσια εβραϊκή οικογένεια, έπαιζε τα blues σαν μαύρος κιθαρίστας από το Μισισιπή, και στα είκοσι του τον πήρε ο Paul Butterfield στη μπάντα του, ενώ γρήγορα τον ανακάλυψε ο Dylan, ο οποίος τον χρησιμοποίησε στο Highway 61 Revisited. Το Super Session είναι δίσκος ορόσημο για τη μουσική αντικουλτούρα των '60s, και δείχνει τι θα μπορούσε να έχει καταφέρει ο Bloomfield αν δεν... Συμπλήρωμά του, το Live Adventures of Mike Bloomfield and Al Kooper.
... + 1 Bob Marley & the Wailers - Live (1975)
Ο δίσκος που έκανε γνωστό τον Marley στο rock ακροατήριο, και αυτός που πιάνει καλύτερα από κάθε άλλο live του το πάθος και τη μεγαλοφυΐα του superstar του Τρίτου Κόσμου. Μαζί με τους Wailers, την εποχή της περιοδείας με τίτλο Natty Dread, ο Marley σε μια από τις καλύτερες στιγμές του, σε απόλυτο δέσιμο με τους μουσικούς και το κοινό του. Θα μπορούσε να είναι κι ένα best: "Burnin' and Lootin'", "Get Up Stand Up", "I Shot the Sheriff", "No Woman No Cry"...
----