Ταμείο και αυτοκριτική

Πάει και δαύτη η χρονιά και όπως είθισται κάθε χρόνο τέτοιες μέρες συνηθίζω να αναπολώ, μετέωρος στο χρόνο που φεύγει και σε αυτόν που έρχεται και να γυρνάω πίσω για λίγο σε στιγμές που πέρασαν μια για πάντα, κάνοντας έτσι τρόπον τινά, ταμείο και μοιραία την αυτοκριτική μου. Με πρόφαση την μουσική ανασκόπηση με τη μορφή λίστας, μπαίνω σε μια διαδικασία συλλογισμού όλων εκείνων που πέρασαν και ακούμπησαν λίγο ή τόσο ώστε να με πετάξουν κάτω. Μουσικά τετράγωνα (δεν είναι εξαιρετικά περίεργο που ενώ ο δίσκος είναι στρογγυλός, μας εξιτάρει περισσότερο το εξωτερικό τετράγωνο σχήμα του; Κάποιο κρύο αστείο με τετραγωνισμό του κύκλου ίσως να κόλλαγε καλά εδώ!) που κολλάνε και δένουν μεταξύ τους σαν παζλ και συνθέτουν την ψυχοσύνθεση της χρονιάς που φεύγει. Κρατάω την ανάσα μου και βουτάω ξανά σε όλα εκείνα τα αξιομνημόνευτα που έζησα, καλά και κακά που όλα με τον τρόπο τους είναι συνδεδεμένα με μουσικές. Μερικές φορές αναρωτιέμαι, τι προηγείται στην περισυλλογή, η καθαυτή ανάμνηση ή μουσική που τη συνόδευε την δεδομένη στιγμή; Ακόμα δεν το έχω κατανοήσει πλήρως, αλλά σκόρπιες σκέψεις είναι αυτές, μάλλον ασήμαντες για αυτό και τις αφήνω απλά να περνούν από μέσα μου.

Πιάνομαι από τις στιγμές όπως αυτές έρχονται άξαφνα σαν λάμψεις και προσπαθώ να τις διαχωρίζω όλες στο κεφάλι μου με γνώμονα την μουσική, τις συνδέω έτσι ταυτόχρονα με τα μουσικά τετράγωνα της δισκοθήκης μου, προβάλλοντας τες με αυτό τον τρόπο για πάντα σαν λάβαρα στα χρόνια που θα ‘ρθουν και στα χρόνια που έφυγαν ανεπιστρεπτί αλλά ακόμα έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς και υποχρεώσεις.

Το 2016 ήταν δύσκολο ή τουλάχιστον έτσι έλεγαν όλοι γύρω μου γνωστοί και άγνωστοι. Και φαντάζομαι για να το λένε ακόμα και αυτοί οι φαινομενικά, μέχρι πρότινος υπέροχα αλεξίσφαιροι γνωστοί-άγνωστοι, τότε έτσι θα είναι. Για μένα ήταν απλά το ίδιο δύσκολο με τις προηγούμενες χρονιές. Άλλη μία χρονιά που έθεσε γερές βάσεις για μια ακόμα πιο αλλοπρόσαλλη κοινωνία, πιο σκοτεινές πολιτικές εξελίξεις και επαλήθευσε το σοφό κανόνα του Homer Simpson για τον χειρότερο χαρακτήρας της… so far, καθώς έχουμε ακόμα πολλά να δούμε και να ζήσουμε.

Ακόμα και η απανταχού μουσική κοινότητα έδειξε να ζορίζεται με τον χάρο που βγήκε παγανιά και άρχισε να παίρνει μαζί του καλλιτέχνες και μαζί με αυτούς να διαταράσσειτο εύθραυστο νήμα των αναμνήσεων μας και την μέχρι πρότινος αθάνατη υπόσταση των μουσικών μας ινδαλμάτων. Αφενός ήταν μοιραίο και αναπάντεχο να συμβεί κάποτε το “o μη γένοιτο”, αφετέρου όμως η βίαιη αυτή θανατερή απαγωγή καλλιτεχνικών ηρώων στο κάτω κόσμο, κλόνισε τους πάντες (πέρα από τους ίδιους πρωτίστως). Άλλους περισσότερο, άλλους λιγότερο, αλλά όπως και να το κάνουμε η social media αντίδραση των απανταχού μουσικών φανς εκεί έξω δεν ήταν δα και η πιο ψύχραιμη. Η υπερβολή άλλωστε είναι το βούτυρο στο ψωμί της social media-ικής καθημερινότητας.

Προσωπικά, ανήκω στους παγερά ψύχραιμους και μπορώ άνετα να δεχθώ τον εν μέρει (καθώς το έργο τους παραμένει στους αιώνες, των αιώνων) καλλιτεχνικό θάνατο (για τον ανθρώπινο είναι μιαν άλλη, δύσκολη κουβέντα που δεν χωρά αμφιβολίες, αλλά εδώ δεν εξετάζω αυτό) ειδικά όταν αυτός έρχεται σε πλήρεις καλλιτεχνικών ημερών ανυποψίαστους ή και υποψιασμένους (βλέπε Cohen ή Bowie) καλλιτέχνες. Παραμένω ψύχραιμος διότι για κάθε έναν φτασμένο ψηλά, ενεργό (στην χάση και στην φέξη) αστέρα που κυριαρχεί παντού σε κάθε του βήμα (ανεξαρτήτως ποιότητας), κρύβονται από το εκτόπισμα του, πίσω του εκατοντάδες νέοι καλλιτέχνες, πεινασμένοι, αγανακτισμένοι, άσημοι και όσο χρειάζεται θρασείς, που μασάνε τα σίδερα για πρωινό, έτοιμοι να εξαπολύσουν την ηχητική τους επίθεση ο καθένας με τον τρόπο του. Νέοι που συχνά πάνε στα αζήτητα και πνίγονται αβοήθητοι σε ένα σύστημα που τρέφεται συνεχώς από “δεινοσαύρους”, μουσικές μόδες με ημερομηνία λήξης και κούφια καρύδια. Οπότε η ανακύκλωση του καλλιτεχνικού στερεώματος, έστω και με αυτό τον χοντροειδέστατο τρόπο, για μένα κάθε άλλο παρά κακή είναι.

Κρατάω το έργο κάποιων από τους πρόσφατα αποθανόντες στην καρδιά μου σε ξεχωριστή θέση αλλά το στουμπώνω για να χωρέσουν και άλλοι, πιο επίκαιροι, πιο κοντά σε μένα σήμερα, που συμβαίνουν τώρα, συγκάτοικοι όλοι στην τρέλα (…κι εγώ δεν έχω για νοίκι). Όσο και να προβληματίζομαι που ο χαμός όλων εκείνων των μεγάλων καλλιτεχνών προβάλλει και ενισχύει την απλή υπενθύμιση που έχει να κάνει με την πάροδο των χρόνων, άλλο τόσο ξεχνιέμαι και θέλω να πιαστώ από νέα ινδάλματα που θα φτουρήσουν στο χρόνο όσο φτούρησαν και οι προκάτοχοι τους. Αυτά τα νέα παιδιά, είναι αυτά που θα γράψουν την νέα μουσική ιστορία, έτσι όπως την έγραψαν κάποτε κάποιοι άλλοι που εκτόπισαν το τότε “παλιό” και όρισαν τους δικούς τους κανόνες. Εμπρός λοιπόν να φτιάξουμε νέα μουσικά τοτέμ, νέα ινδάλματα, αντιπροσωπευτικά, επίκαιρα, λαμπερούς πομπούς της νέας τάξης πραγμάτων που ζούμε.

Πλήρως αξιολογικά, βάσει των δυνητικών θέσεων τους στην δισκοθήκη (την ποια;;) σου, απόλυτα συναισθηματικά, σύντομα και γλαφυρά: η χρυσή εντεκάδα που αντηχεί τούδε και στο εξής στην δική μου αιωνιότητα:

11. Mamiffer - The World Unseen (Sige Records)
Το Ζευγάρι στην ζωή F. Coloccia & A. Turner (Isis, Old Man Gloom, Sumac, μισή Αμερικάνικη σκηνή) αλλά και στους Mamiffer, κατάφερε να κάνει τον καλύτερο τους δίσκο μέχρι τώρα. Αφήνοντας πίσω τις (συχνά ανούσιες) θορυβώδεις ανησυχίες τους, κάνουν τον πιο μελωδικό τους δίσκο, ένα κατατονικό μουσικό διαμάντι, που αποτέλεσε ιδανικό soundtrack για την χρονιά. Τον βάζεις δίπλα στην Grouper αν έχεις χωρίσει την δισκοθήκη σου κατά είδη ή στο Mπου φαντάζομαι εκεί γίνεται χαμός.

10. Shabaka and the Ancestors – Wisdom Of Elders (Brownswood)
O Shabaka Hutchings με μια τεράστια (σε ποσότητα αλλά και ποιότητα) μπάντα από οχτώ μουσικούς ηχογραφεί στο Γιοχάνεσμπουργκ τον εν λόγω δίσκο μέσα σε μια μέρα και αποτίνει φόρο τιμής στην πολιτισμική κληρονομιά της νότιας Αφρικής. Ένας εξαίσιος δίσκος με πολλαπλά επίπεδα ακρόασης και κατανόησης που χάθηκε αδικαιολόγητα μέσα στον μουσικό συρφετό. Έχει το βάθος για πολλαπλές ακροάσεις και ερμηνείες αλλά και το σκέρτσο για γρήγορη ψυχική ανακούφιση. Τον καταχωρείς δίπλα από τον Sun-Ra ή στο ειδικό ράφι “Αφρική” που θα έπρεπε να έχεις.

9. Melt Yourself Down - Last Evenings On Earth(Leaf)
Αν είχες ακούσει το ντεμπούτο τους, τότε εδώ δεν υπάρχει τίποτα καινούριο. Και αυτό παραδόξως μόνο καλό είναι. Ακανόνιστη, ποικιλόμορφη και θρασεία η μουσική αυτή είναι φτιαγμένη για φουτουριστικά ιδρωμένα πάρτι ξεφαντώματος. Παιγμένη σίγουρα από εξωγήινους με κοστούμια ανθρώπινης μορφής που έχουν έρθει από άλλους πλανήτες. Βάλτο στο ράφι που έχεις τα “sos” για πάρτι και φτιάξε και ένα CD για το αμάξι όταν θα είσαι κολλημένος στην κίνηση, να κάνεις διαχείριση θυμού ακούγοντας το, αντί να βρίζεις χαμηλόφωνα.

8.Ukandanz – Awo (Bigoût Records)
Αιθιοπικό Math-Prog Rock με την δυνατή χαρακτηριστική φωνή του Asnake Guebreyes σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Ζωντανό και υπέροχα σπασμωδικό, συχνά στηριζόμενο στην Αφρικανική μουσική παράδοση, αυτό το εκρηκτικό μίγμα αποτελεί τον δεύτερο δίσκο των Αντις Αμπεμπα-ιανών (ή απλά Αιθιόπων). Βάλτο στο ράφι “Αφρική” (που ακόμα και αν δεν είχες πριν, τώρα μόλις απέκτησες) και βάζε το απροειδοποίητα στους μεταλλάδες φίλους σου όταν θέλεις να τους το παίξεις έξυπνος.

7. Metá Metá - MM3 (Jazz Village)
Απίθανο τρίο από το Σάο Πάολο της Βραζιλίας με μπροστάρισσα την χαρισματική Juçara Marçal (βλέπε και σόλο δίσκους) παραδίδει σεμνά και χαμηλόφωνα τον νέο του δίσκο. Από την άλλη εγώ άγαρμπα και με κραυγές (από τον θαυμασμό) χειροκροτώ μόνος μου αυτόν εδώ το δίσκο και αδυνατώνα βρω μία, έστω μία, βαρετή στιγμή. Για να μην το βάλεις στα Jazz/Prog ράφια και το ψάχνεις, βάλτο δίπλα από την Elza Soares και κάθε φορά που θα τραβάς να ακούσεις το ένα, θα ακούς και το άλλο στην συνέχεια.

6.Ian William Craig – Centres (Fat Cat)
Το Centres είναι ένας μαγικός δίσκος. Ένα όμορφο πάντρεμα της χαρακτηριστικής φωνής του εν λόγω κυρίου, της κλασσικής του μουσικής παιδείας και των πολλών διαφορετικών μουσικών layers που μπλέκονται μεταξύ τους σε μια παλέτα ήχων γεμάτη από αναλογικά synths, εφέ και την ζεστασιά του πιάνου. Δίσκος έκπληξη ο οποίος χρίζει πολλαπλών ακροάσεων για την πλήρη αποκωδικοποίηση του. Μπέρδεμα με αυτόν εδώ, βάλτο ανάμεσα σε J. Johannsson, M. Richter ή απλά άστο καλύτερο έξω γιατί θα τον ακούσεις αρκετές φορές ακόμα.

5. Skuggsjá - A Piece For Mind & Mirror (SoM)
Project μεταξύ του Bjornson & Selvik (Enslaved & Wardruna αντίστοιχα) που ζητήθηκε και μισθώθηκε από την Νορβηγική κυβέρνηση για να γιορτάσει τα 200 χρόνια ζωής του συντάγματος της με μουσική χαρακτηριστική (!) της Νορβηγίας. Προσπερνάς το σουρεαλισμό της άνω πρότασης και αφήνεσαι στο παγωμένο ταξίδι που σου προσφέρουν οι ταλαντούχοι κύριοι. Παγωμένο, επικό και πομπώδες, ατμοσφαιρικό και σκοτεινό, το βινύλιο αυτό είναι ότι καλύτερο έχει να προσφέρει φέτος η Βόρεια Ευρώπη στον (ημί)σκληρό ήχο. Βάλτο δίπλα στο φετινό δίσκο των Wardruna που είναι εξίσου καλός για να τα έχεις και τα δυο μαζί, εύκαιρα.

4. Melanie De Biasio - Blackened Cities (Pias)
Ένα 25λεπτο κομμάτι μοναχά φτάνει να εκτοξεύσει την αγαπημένη φωνή από το Βέλγιο στην τέταρτη θέση αυτής της λίστας. Αυτοσχεδιαστικό, με άψογη ζεστή και μεστή παραγωγή, χτισμένο αριστοτεχνικά, ένα κόσμημα της σύγχρονης jazz τραγουδοποιίας που από τις πολλές συνεχόμενες επαναλήψεις λειτουργεί και σαν κανονικός δίσκος. Σαν ήπιο ναρκωτικό πάνω στο πικάπ που δεν σταματά να γυρίζει, σε μια συνεχόμενη επαναλαμβανόμενη λούπα. Αν καταφέρεις και το βγάλεις, τότε άστο δίπλα, θα σου ξανά χρειαστεί άμεσα.

3. Fire! - She Sleeps, She sleeps (Rune Grammofon)
Θα μπορούσε στην θέση του να είναι το Ritualτων Fire! Orchestra αλλά τούτο εδώ κερδίζει στα σημεία. Future Doom Jazz για νυχτερινές ακροάσεις. Αργόσυρτο, μελωδικό, παραδόξως πιο φιλικό από τους προκατόχους του, σε παίρνει μαζί του από την πρώτη του νότα. Ακούς τις χορδές να πάλλονται, το σαξόφωνο να σκούζειπαραπονιάρικαλες και έκλεισαν ως δια μαγείας την μπάντα μέσα στα ηχεία σου και είσαι ο μοναδικός ακροατής αυτής της ακουστικής εμπειρίας κάθε φορά που το βάζεις να παίξει. Δεν νομίζω ότι θέλει και ερώτημα για το που να το τοποθετήσεις. Μα, δίπλα από τους Fire! Orchestra προφανώς.

2. Oathbreaker – Rheia (Deathwish)
Τα έγραψα επιμελώς εδώ. Στο μεσοδιάστημα είχα και την τύχη να τους δω ζωντανά και να επιβεβαιώσω τα λεγόμενα μου, να καταστρέψω ακόμα περισσότερα τα αυτιά μου και να συμπαθήσω ακόμα περισσότερο την Caro Tanghe. Το βάζεις μαζί με τους Amen Ra και ξαφνικά μια μαυρίλα απλώνεται στους διπλανούς δίσκους σαν κολλητική ασθένεια.

1. Cult Of Luna – Mariner (Ιndie)
Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια. Από το δεύτερο τους δίσκο "The Beyond" του 2003 που τους πρωτάκουσα μέχρι τώρα έχουν περάσει πολλά χρόνια. Και εικάζω ότι κανείς μας δεν ήταν υποψιασμένος για αυτόν εδώ τον δίσκο. Ακόμα και μετά την απαράμιλλη ποιότητα του Vertikal, κανείς μας δεν περίμενε έναν τέτοιο μουσικό ογκόλιθο. Ένα μουσικό κληροδότημα των Cult Of Luna που θα μείνει στην ιστορία και θα μνημονεύεται στα επόμενα χρόνια, στους αρχάριους ακροατές του ήχου ως μια δυσθεώρητη κορυφή της σκληρής μουσικής που συνέβη το 2016 και εμείς ήμασταν τυχεροί να το ζήσουμε. Ένας μουσικός φάρος που για πάντα θα μου θυμίζει το 2016 και τα συμπαρομαρτούντα του, καλά και κακά. Βάλτο μαζί με την υπόλοιπη δισκογραφία τους σε περίοπτη θέση, δάγκωσε την ταυτότητα σου και υποδέξου το 2017 με τον δίσκο αυτόν παραμάσχαλα… και ότι ήθελε προκύψει.

Τα τραγούδια που δεν ανήκουν στην άνω εντεκάδα δίσκων αλλά σε μιαν άλλην εξίσου καλή, είναι και αυτά που θα αποτελέσουν το περιεχόμενο της Β’ πλευράς στην κασέτα για το compilation του 2016.

11.OranssiPazuzu – Havuluu
10.Steve Lehman – Are you in Peace?
9. Opeth – Will O The Wisp
8.Nick Cave – Jesus Alone
7.Radian – Pickup Pickout
6. Massive Αttack – Voodoo In My Blood
5. Kuedo – In your Sleep
4.Jenny Hval – Conceptual Romance
3.Huerco S.– Lifeblood (naive Melody)
2.Laniakea – The Sky Is An Egg
1.Stian Westerhus – HowLong

Καλά κουράγια σε όλους. Και του χρόνου.