Της κηδείας #2

ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΑΥΡΙΟ
του Λάμπρου Σκουζ

στον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο

Έχω δει τόσες φορές την μεταθανάτια τελετή σε ταινίες, που σχεδόν δοκίμασα να την βιώσω ισάριθμες φορές. Είναι όμορφος ο θάνατος στο πανί, σκεφτόμουν, και θα είχα τον καιρό να σχεδιάσω είτε να βρίσκομαι πίσω από αυτό, είτε τουλάχιστον στις σελίδες ενός βιβλίου. Μπαίνοντας στον πειρασμό να τις θυμηθώ όλες, με άλλον "πρωταγωνιστή", στέκομαι στην αγαπημένη μου: στην αρχή της ταινίας του Τρυφώ, ο Άντρας που αγαπούσε τις γυναίκες (1977). Οριζοντίωση στο έδαφος και τόσες όμορφες γαμπούλες να βρίσκονται τριγύρω γουργουρίζοντας μικρά θρηνάκια.

Αν και φύσει αισιόδοξος, είμαι σχεδόν βέβαιος πως στην οριακότερη των οριακών στιγμών, το μυαλό μου θα διατρέξει ταχύτατα όσα δεν γεύτηκε, δοκίμασε, χόρτασε - και τα απραγματοποίητα, οι ματαιώσεις και οι διαψεύσεις θα υπερτερήσουν όλων. Ευτυχώς θα κονταροχτυπηθούν ακόμα και την ύστατη ώρα με τις "άλλες" κορυφαίες στιγμές.

Το Θα συμβεί αύριο ήταν τίτλος της πιο αισιόδοξης ταινίας που μπορώ να θυμηθώ. Domani accandra, Daniele Luccheti, 1985. Επίσης η κλασική μου επωδός - επίκληση και ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του συνθέτη της Nicola Piovani. Και παραδόξως, τα λευκοντυμένα παιδάκια που ζούσαν στην ευτυχισμένη κοινωνία τρώγοντας τις καλύτερες σοκολάτες, έδιναν μια παράξενα θανατηφόρα αίσθηση στα τραγούδια τους.

1.
Για τους λάθος δρόμους. The Go-Betweens - The wrong road (The liberty belle and the black diamond express LP).
Όταν η βροχή χτυπάει τη στέγη, με τον ήχο ενός φιλιού που μόλις τέλειωσε, όπως ένα χείλος σηκώνεται από χείλος, έτσι πήρα τον λάθος δρόμο... Χίλια συγκροτήματα αγάπησα, με λίγα ένοιωσα φίλος, με αυτούς εδώ από την πρώτη στιγμή. Οι εκφράσεις τους (εντελώς εμφανείς στα τραγούδια τους) μου θύμιζαν τις δικές μου: να γελάω στις σκληρές στιγμές και να είμαι ανέκφραστος στις ευτυχείς. Αλλά τέσσερα πέντε λάθος μονοπάτια να σου καθορίσουν τη ζωή; Αν ήξερα... Άλλο ήθελα να σπουδάσω άλλο σπούδασα, άλλο ήθελα να κάνω για να ζω άλλα έκανα, η μία λάθος επιλογή έφερνε την άλλη. Ποτέ δε μπόρεσα να συμβιβαστώ με το "κάθε λάθος για καλό", γελούσα μ' εκείνους που ισχυρίζονταν πως αγαπούν τα λάθη τους, εγώ ήθελα να τα γαζώσω. What was that phrase / "Grace under pressure"? Αλλά τουλάχιστο μπόρεσα να βιώσω ένα τέτοιο τραγούδι, όσο μόνος ένας ομοιοπαθής... In the disjointed breaking light / The soft blue approach of the water / Makes a sound you won't forget / I took the wrong road round...

2.
Για τα προσωπικά μου παραμυθιάσματα. Plasticland - Magic Rocking Horse (Color Appreciation LP).
Γι' αυτά έζησα και ένοιωθα πως αξίζει η ζωή μου, ακόμα και περιμένοντάς τα, ακόμα και ως άπιαστες πεταλούδες. Όταν ο κόσμος τριγύρω μου με έκανε να αισθάνομαι μόνος. Δύο- τρεις τέχνες, μια- δυο δημιουργίες, ένα μπουκέτο φαντασιώσεις, κάποια ταξίδια. When the world begins to make me feel so lonely...

3.
Για τις Ιστορίες που δε μάθαμε. The Astronauts - The Semaphore Men (Τhe seedy side of Astronauts LP).
Σε ποια Ιστορία γράφομαι; Χωρίς να μπορέσω ποτέ να το εξηγήσω, απέκτησα μια εμμονή με την Ιστορία. Την σπούδασα, την μελέτησα, την αμφέβαλα, την βασάνισα και με βασάνισε. Κανείς δε μου είχε μιλήσει για τη διαστρέβλωσή της και την υποκειμενικότητα της γραφής της. Οι Αστροναύτες δεν αναφέρονται σε κανένα σάιτ, σε καμία από τις (άχρηστες συνεπώς) διαδικτυακές εγκυκλοπαίδειες. Σα να μην υπήρξαν, σαν να τους άκουσα όνειρο. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρξαν; Αλλά εγώ θυμάμαι έξι δίσκους (με αυτό το δωδεκάλεπτο μεταβιομηχανικό τεχνορόκ στον τέταρτο) όπου έδιναν τα πολλαπλά της κάτοπτρα, όσα και οι μυριάδες ζωές των ή οι θεάσεις τους. Σε ποια Ιστορία ποιών ανθρώπων θα γραφτούν και σε ποια Ιστορία αναφέρονται εδώ;

4.
Για τις πλανητικές μου διαχύσεις: Τhe Vietnam Veterans - Everywhere's my nation (Ancient times LP, Green peas Live LP).
Θα μου λείψουν οι στιγμές που νοιώθεις πως γίνεσαι ρευστός οργανισμός και αισθάνεσαι πως διαχέεσαι, υπερίπτασαι στο χώρο. Αίσθηση που μου δημιούργησαν μόνο οι οργασμοί, το μεθύσι, κάποιες ραδιοφωνικές μου, και ορισμένες μουσικές, όπως της αγαπημένης μου νεοψυχεδελικής μπάντας, που προσέθετε και μια αίσθηση μοιράσματος με πλάνητες απανταχού του πλανητικού χωριού. Δε μπορώ να σου πω πού είναι το σπίτι μου, ούτε καν πού γεννήθηκα, είμαι ένας ξένος, γιατί το παντού είναι το έθνος μου.
Ενθύμηση: Με κάποιο τρόπο έμαθα πως σε εκείνο στο live όλοι ήταν βαθιά λυπημένοι, καθότι ο γιος του Lucas Trouble, εκείνου του απίστευτου κημπορντίστα είχε πέσει σε κώμα - βρίσκονταν μακριά και το μόνο που θα μπορούσαν να κάνουν είναι να συνεχίσουν να παίζουν. Εκείνο το βράδυ η μπάντα έπαιξε όπως καμία άλλη φορά, σχεδόν κάθε κομμάτι απλωνόταν στο άπειρο, για να αποτελέσει επίκληση στους θεούς που εφημέρευαν.

5.
Για την λύπη. Damon and Naomi - Mirror Phase (Damon and Naomi with Ghost LP).
Τίποτα, μόνο άφεμα, σαν σε πλοίο. Να γινόταν να αδειάσει το μυαλό, να μην σε χτυπάει τίποτα. Το βάλσαμό μου.

6.
Για την αίσθηση πως βλέπεις πράγματα που δε βλέπουν οι άλλοι. Marshmallow Overcoat - Something about the sun (Inner mystique LP).
Mια μεγάλη ειρωνεία ήταν πως άκουγα πάντα μοναχικά την υποτιθέμενη κοινοτική μουσική, την ψυχεδελική. Οι ίδιοι οι προμηθευτές μου ήταν ακόμα μοναχικότεροι. Όμως έβλεπα τις εικόνες που ήθελα και ευχαρίστως να τις ξαναζούσα τώρα (δεν έχεις και πολλά λεπτά καιρό, σε λίγο κατεβαίνεις - εκδ. - ακόμα κι εδώ!).
Μια φωνή σαν μετεμψυχωμένος Morrison μου τραγουδά : Ξέρεις μερικές φορές, όταν είμαι πολύ πολύ μόνος, υπάρχει κάτι παράξενο σχετικά με τον ήλιο, είναι η ξεχωριστή μου φίλη... Αν δε το βρείτε, φέρτε μου τις πολύλεπτες, ολόμαυρες, αφρικανικές, ηλεκτρικές ηλεκτρονικές επικλήσεις του Sun Ra.

7.
Για την αβάσταχτη ομορφιά της αποτυχίας. (Τhe Mighty) Wah!- The story of the blues part 1 (A word to the wise guy LP).
Υπήρξα ανέκαθεν υπερβολικός, εκδηλωτικός, απαιτητικός, εκλεκτικός, γκρινιάρης. Ακριβώς ο χαρακτήρας που έβγαζε στα τραγούδια του ο - αυτός τουλάχιστον είχε μία διέξοδο (γκρίνια πάλι!) - Pete Wylie. Αιωνίως φωνακλάς και κατά βάση άσημος, έβγαλε υπέροχο ροκ εντ ρολλ που δεν έφτασε στα αυτιά των πολλών - κι όταν το άφηνε κατά μέρος, γυάλιζε κομψοτεχνήματα σαν και τούτο. Δε σταμάτησε ποτέ να προσπαθεί, δεν πήρε ποτέ ό,τι άξιζε. Πάντα με κέρδιζαν οι ελάσσονες ήρωες της άγνωστης σε εμάς πραγματικότητας. Οι δημιουργοί που δεν έγινα ποτέ γνωστοί, οι δόξες που κατέληξαν στα γήπεδα της τρίτης εθνικής, οι αυτοκράτορες που εξορίστηκαν. Πρώτα σου παίρνουν την υπερηφάνειά σου, την γυρνάνε μέσα έξω, και μετά συνειδητοποιείς πώς δεν έχεις τίποτα πια ούτε για χάσιμο...

8.
Για έναν ρομαντισμό που δεν εξέφρασα παρά σπάνια. Cocteau Twins - Musette and drums (Head over heels LP), How to bring a blush to the snow (Victorialand LP). Η ομορφότερη μουσική που άκουσα ποτέ, που κατέβαινα σε αρχαία ερείπια για να την ακούσω, που μου έδινε την πιο ιδεατή εικόνα του έρωτα.

9.
Για τις στιγμές των φόβων. John Cale - Fear Is The Man's Best Friend (Vintage Violence LP).
Ορισμένοι ισχυρίζονται πως σώθηκε η ζωή τους χάρη στο διάβασμα μερικών καθοριστικών σελίδων. Εμένα μου άρκεσαν ένα μάτσο φράσεις του John Cale για να αισθανθώ πως αμφιβάλλουν ή φοβούνται και άλλοι εξίσου μ' εμένα. Όπως εκείνη στο Gideon's bible: Holding up ... to things that don't exist... Σε μια εποχή που οι ροκ εντ ρολλ ήρωες διατυμπάνιζαν τα ανδραγαθήματά τους, εκείνος ξεγυμνωνόταν από κάθε ηρωική του εικόνα. Και δε σταμάτησε να μιλάει για αντιφάσεις, αδυναμίες, φόβους. Πολεμώντας τους στα ίσια με ορισμένα λόγια. Και κονταροχτυπιέται ακόμα, με ισόπαλο αποτέλεσμα. Δε περίμενα να μου στείλει στεφάνι... ή είναι κι αυτό ευσεβής πόθος; You know it makes sense, don't even think about it / Life and death are just things you do when you're bored ... / Say, fear is the man's best friend...

10.
Για την απορία που δε λύθηκε ποτέ: πώς είναι δυνατό τα μέρη που εφευρέθηκαν για να γνωρίζονται οι άνθρωποι, να είναι μέρη που αισθάνεσαι μοναχικότερος από οπουδήποτε. The cage - Tuxedomoon. Λοιπόν έμαθες να κρατάς το τσιγάρο και ποτό στο ένα χέρι, αλλά δεν πιάνει το κόλπο, όλοι είναι τελικά τόσο ηλίθιοι, αλλά δε μπορείς να ξεχάσεις το φεγγάρι έξω κι όλα τα αστέρια ψηλά. Bars...

11.
Για τότε που ένοιωθα εύθραυστος. Robyn Hitchcock - Glass (Fegmania LP).
Glass is all we' re really made of / glass is all we'll ever be... Μυριάδες τέτοιοι ήρωες της δικής τους πραγματικότητας ήταν όλοι οι χαρακτήρες των τραγουδιών του Ρόμπυν. Στη σπάνια περίπτωση που τραγούδησε για τον εαυτό του, έγινε διάφανος μια για πάντα. Είτε κρεμόμαστε από μια κλωστή, είτε σπάμε με το παραμικρό, είτε κολυμπάμε σε θάλασσες πανικού, είτε κρυβόμαστε από τον ίδιο μας τον εαυτό. Glass protects you but glass can shatter / hear the sirens, hear the screams / in the end of, nothing matters cause / no one else can see your dreams.

12.
Για τις αβύσσους των ερωτισμών. Δέσμιος ορισμένων ανομολόγητων φετίχ και ερωτικών φαντασιών. Mark and Mambas - To catch a fallen star (Torment and torreros LP). Sparks - More than a sex machine (Balls LP). Winston Tong - Reports from the heart (Theoretically Chinese LP). Pain and pleasure twisted by / contradicted body and mind. // But I'm much more than thins/more than a sex machine!
Υπάρχει κάποια επικότητα και μία αίσθηση δραματικού τέλους σε κομμάτια όπως το My Way, το Heroes και το All tomorrows parties. Tα άκουγα κι εγώ στο χείλος του γκρεμού κάποτε, ή απλά του μπαλκονιού μου. Αλλά δεν τα διαλέγω. Γιατί ήταν πολλά αυτά που δεν έγιναν με τον τρόπο μου, υπήρξαν φορές που ένοιωσα ήρωας αλλά ήταν ελάχιστες, και καμία σύναξη ομόψυχων δεν με ικανοποίησε ποτέ - τα πάρτυ του αύριο ήταν μια απάτη.

Η τελευταία ερώτηση θα ήταν από και προς κάποιον που γνώρισε πολλές περισσότερες "περιφορές", σύρθηκε στη γη και στα εξώφυλλά του, μου άνοιξε το μυαλό του και σχεδόν πήγα να πνιγώ εκεί μέσα. Ω βασιλιά του χάους, θα αγαπήσεις το γιο σου; / το μυαλό μου αποσυνδέθηκε, και δεν είναι το μόνο... Julian Cope - O King of chaos (Fried LP).
Ο υιός Trouble είναι μια χαρά. Είναι αυτός που βλέπετε τρίτος από δεξιά στην τιμητική μου φρουρά. Ακούω τη φωνή του εκδότη: Είπαμε έντεκα και εσύ μας έφερες τη μισή δισκοθήκη σου. Θα εξιλεωθείς με συνεντεύξεις με τους αγαπημένους σου Andrian Borland, Billy McKenzie, David McComb, Grant McLennan, Nikki Sudden. Ακόμα κι εδώ ο ... Knowledge comes with death's release. Such a heavenly way to die. Under neon loneliness, motorcycle emptiness. The carnival is over. Tonight we fly. Ladies and gentlemen we are floating in space. My Funeral, My Trial. So, burn the flames.

+++

TA 11 ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
της Αναστασίας Μουμτζάκη

Το συγκεκριμένο αφιέρωμα αν και μακάβριο νομίζω είναι η χαρά του γραφιά. Γιατί νομιμοποιείται να καταθέσει όλες τις μουσικές που τον έκαναν να συγκινηθεί τόσο ώστε να στοιχειοθετούν το soundtrack του φινάλε του. Καθαρά εγωκεντρική θεώρηση της μουσικής, και άρα ιδιαιτέρως διασκεδαστική.

Παρακάτω θα βρείτε μερικά από τα τραγούδια που με σημάδεψαν και πρόκειται για μια καθαρά προσωπική υπόθεση, δεν ξέρω για να είμαι ειλικρινής σε τι θα σε ωφελήσει αναγνώστη, αλλά σίγουρα θα είναι κάτι που έχει πολύ μεγάλη σημασία για μένα και μάλλον καθαρά εγκυκλοπαιδική σημασία για εσένα.

Η λίστα αυτή περιλαμβάνει μια επιλογή από τις μουσικές που με άφησαν άφωνη, που με έκαναν να κλάψω, να ευχαριστηθώ, να τραγουδήσω δυνατά ή να νοσταλγήσω πολύ, κατά κύριο λόγο κάτι που συνεχίζω να πιστεύω ότι κατά βάση δεν υπάρχει. Επίσης είναι σε μερικές περιπτώσεις η μουσική υπόκρουση μερικών σημαντικών στιγμών που δεν πρέπει να λείπουν από το αποχαιρετιστήριο track list.

- New York Rock & Roll Ensemble / Manos Hadjidakis "Dance of the Dogs"
Όταν πέθανε η χορογράφος Ζουζού Νικολούδη έβαλαν στην κηδεία της (την απαλλαγμένη από οτιδήποτε θρησκευτικό και τελετουργικό κηδεία) την μουσική του Χατζιδάκι για τους Όρνιθες του Αριστοφάνη, μουσική πάνω στην οποία είχε χορογραφήσει η ίδια για την μυθική εκείνη παράσταση του Κουν. Εγώ δεν έχω χορογραφήσει τίποτε απολύτως επί τούτου, αλλά το ροκ αυτό εμβατήριο θεωρώ πως θέλω να ακούγεται την ώρα που θα με μεταφέρουν προς ταφή. Θυμίζω ότι προτιμάται η εκτέλεση του 1969, και όχι η άλλη με τους στίχους του Γκάτσου στους Αντικατοπτρισμούς του 1993, καθότι αυτή είναι και η πρωτότυπη.

- Godspeed you black Emperor "Broken Windows Locks of Love Part iii"
Ένας από τους πιο ωραίους ύμνους τους και η αφορμή για το κλάμα που έριξα στη πρώτη συναυλία τους που είδα στη Θεσσαλονίκη, τότε που συγκινούμουν πολύ από τις μινόρε λούπες. Κάπου είχα ακούσει ότι το τραγούδι αυτό λεει "περισσότερα από όσα όλες οι μολότοφ μιας πορείας αναρχικών και όσα ένα ντοκιμαντέρ για τους άστεγους της Νέας Υόρκης". Γι' αυτό πρέπει να παιχτεί οπωσδήποτε με την ευκαιρία, για όσα δεν πρόλαβα να κάνω εν ζωή.

- The Beatles "Long Long Long"
Όταν ήμουν μικρή, πριν πάω σχολείο, η αδελφή μου περνούσε την φάση της απόλυτης beatlemania. Εγώ δεν ήξερα ακόμη ότι υπάρχουν και άλλα γκρουπ. Το σίγουρο είναι ότι εκείνη την τρυφερή περίοδο έμαθα πολλά άλμπουμ τους απ' έξω, ενώ μετά από χρόνια κατάλαβα ότι οι Beatles είναι το πιο σημαντικό συγκρότημα ever, όπως παραδεχόταν και ο Χατζιδάκις που αναφέραμε πιο πάνω. Το συγκεκριμένο κομμάτι, από το "White Album", κόλλησε όμως περισσότερο από όλα στο μυαλό μου. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι το αρτιότερό τους τεχνικά ή καλλιτεχνικά, αλλά πώς γίνεται και είναι το αγαπημένο μου; Να και μια αναφορά στον άβυσσο της ψυχής της μακαρίτισσας.

- Tuxedomoon "Jinx"
Υπάρχει κι άλλη μουσική λοιπόν. Το κομμάτι περιείχε δανεισμένη κασέτα χιλιοπαιγμένη στο πρώτο μου κασετόφωνο. Τότε μου φαινόταν κομμάτι περίεργο ακόμη και δυσάρεστο σαν σύνθεση. Λίγα χρόνια αργότερα λάτρεψα τον ακατανόητο μελοδραματισμό του, την μεσαιωνική του δωρικότητα και την επιμονή του να ξετρυπώσει από μέσα μου συναισθήματα που φοβάμαι. Έτσι μου έδειξε το δρόμο προς την αληθινά έξυπνη σκοτεινή μουσική. Συνόδεψε δε μοναχικά φοιτητικά βράδια στο ακατάστατο φοιτητικό δωμάτιό μου σε κεντρικό μικρό δρόμο της Θεσσαλονίκης, τότε που προσπαθούσα να καταλάβω τι φταιει ακριβώς, ξέρεις τώρα.

- Radiohead "Lucky"
Οι Radiohead θέλω οπωσδήποτε να τραγουδήσουν στον δρόμο για την τελευταία μου κατοικία. Και θέλω να πουν:
"I'm on a roll, I'm on a roll this time
I feel my luck could change.../Pull me out of the air crash
Pull me out of the lake, 'cause i'm your superhero, we are standing on the edge...
The head of state has called for me by name but I don't have time for him.
It?s gonna be a glorious day I feel my luck could change".

- Cowboy junkies "Blue Moon Revisited (Song For Elvis)"
Σε διακοπές με την Έλσα, που είναι παρούσα όλα τα χρόνια, όλες τις μέρες και τις περισσότερες ώρες της ζωής μου, ακούσαμε ένα καλοκαίρι αυτό στη διαπασών σε μια παραλία του Μαρμαρά, την ώρα που είναι πιο όμορφη από όλες τις ώρες η θάλασσα, δηλαδή το εικοσάλεπτο που η ατμόσφαιρα από μοβ πάει να γίνει νύχτα. Μετά βουτήξαμε. Έγινε το τραγούδι μας.

- Jonathan Richman "That summer feeling"
Η Κατερίνα και εγώ στις Βρυξέλλες πίνοντας κόκκινο κρασί σε ένα ζεστό σαλόνι με ένα λευκό τζάκι αναμμένο και κόκκινες μοβ κουρτίνες ενώ έξω φυσάει, τον Μάρτιο του 2005. Είχαμε πει τα πάντα για μας τους προηγούμενους μήνες και ήμασταν ήσυχες και ευτυχισμένες που η ζωή τα έφερε έτσι.

- Aphex Twin "Fingerbib"
Το τρυφερότερο αποτέλεσμα ηλεκτρονικού ήχου που έχω ακούσει εγώ και η πρώτη φορά που αυτή η ιδέα πραγματικά με στοίχειωσε. Μου θυμίζει και τις σκιές στον τοίχο του σπιτιού του Simone τα βράδια πριν κοιμηθούμε.

- Cat Power "Werewolf"
Μόνο γιατί τον φίλησα για πρώτη φορά με αυτήν την υπόκρουση και γιατί χωρίς να το ξέρω, ήταν η αρχή μιας μεγάλης περιπέτειας που δεν σταματάει με τίποτα.

- Mogwai "2 Rights Make 1 Wrong"
Τον Απρίλιο του 2001, ο Γιώργος, η Μάρθα και εγώ ταξιδέψαμε στο άγνωστο (στη βόρεια Ιταλία), χαθήκαμε στο δάσος, βρεθήκαμε άστεγοι να κοιμόμαστε σε σταθμούς τρένου, ξενυχτήσαμε σε ύποπτα καφε-εστιατόρια της ιταλικής εθνικής οδού και καταναλώσαμε και την τελευταία μας λιρέτα για τα εισιτήρια, μόνο και μόνο για να καταφέρουμε ακούσουμε αυτό το συγκρότημα στο χωριό Nonantola κοντά στην πόλη Modena. Ένα χρόνο μετά ήρθαν να παίξουν και στην Ελλάδα. Οι Mogwai, όσο και αν τους έχουμε ξεπεράσει πια, μου είχαν τραγουδήσει τη μελαγχολία των 17-something με τελείως πρωτόγνωρο τρόπο, και εξαιτίας τέτοιων συναισθημάτων τους χρωστάω μια θέση στο tracklist που κλείνει τη σύντομη ζωή μου.

- Stone Roses "I wanna be adored"
Σκαρφαλωμένη στη μπάρα θέλω να πω κάτι αλλά με δυο στίχους τα έχω φωνάξει δυνατά όλα:
"I don't have to sell my soul. He?s already in me.
I don?t need to sell my soul. He?s already in me.
I wanna be adored
I wanna
I wanna
I wanna be adored
I wanna
I wanna
I gotta be adored"
Tribute για τις φορές που μέθυσα. Και κλείσιμο της σεμνής τελετής.

ΤΗΣ ΚΗΔΕΙΑΣ > ένα > δύο > τρία > τέσσερα > πέντε > έξι >