Το 2021 στην Ελλάδα σε 16 δίσκους

3πδ - NEBULA (Sedatephobia Rap Collective)

Δύο χρόνια μετά το 'Synopse', ο 3πδ επιστρέφει με ένα ακόμα προσωπικό άλμπουμ. Το 'Nebula' συνδέεται μεν με την προηγούμενη δουλειά του, ταυτόχρονα όμως τον βρίσκει να αλλάζει σελίδα, υιοθετώντας ένα νέο ύφος. Από τις εσωστρεφείς και πηχτές σκέψεις, δηλαδή, περνάει εδώ στην εξωστρέφεια, στην εκτόνωση, στη σιγουριά. Ο δίσκος υφαίνει μια αληθινή καθημερινότητα, προκύπτει ηλιόλουστος και προσγειωμένος στη γη, ενώ αντιμετωπίζει τον κυνισμό της ζωής με όπλο την πίστη σε έναν καλύτερο κόσμο. Τα ερμηνευτικά χρώματα του 3πδ και το –παιχνιδίζον, πολλές φορές– flow φρεσκάρουν την old school τεχνική, θυμίζοντάς μας ότι το εγχώριο underground hip hop συνεχίζει να κοχλάζει και να ανανεώνεται.

Χριστίνα Κουτρουλού

Αντώνης Αντωνίου – Kkismettin (Ajabu! Records)

Ναι, μπορεί η θητεία του Αντωνίου ως ιδρυτικό μέλος των Monsieur Doumani και των Τρίο Τεκκέ να μας έχει πάντα σε επιφυλακή για καλούς δίσκους αλλά εδώ ο δημιουργός ποιεί δική του γαία. Κρατώντας στο επίκεντρο την πασιφιστική του θέση περί της συμφιλίωσης των λαών που κατοικούν την Κύπρο (κκισμέττιν, εξάλλου είναι λέξη που χρησιμοποιείται τόσο από τους Ελληνοκύπριους όσο και από τους Τουρκοκύπριους) παραδίδει με ηχητική εμπροσθοφυλακή μια δεκάδα τραγουδιών όπου δε λείπει μήτε η ντοπιολαλιά, μήτε το κυπριακό λαούτο, μία μελέτη της κοινωνίας της χώρας του, με χιούμορ, έρωτα, καύλα, απόγνωση, σαρκασμό χυμένα όλα σε ένα πυριφλεγές δοχείο το οποίο εμπεριέχει ένα ζυμάρι που στο μέλλον θα δώσει και άλλους καρπούς πέρα από τούτη την απολαυστική δεκάδα τραγουδιών όπου δε λείπει μήτε η ντοπιολαλιά, μήτε η απόλυτα σύγχρονη γλώσσα μήτε η αναλογική όσο και ντίτζιταλ παραμόρφωση και πάνω απ' όλα μία εκφραστικότητα όσο και αμεσότητα στην ερμηνεία. Αδάμας ο Αντωνίου και στις προσωπικές του ρούγες.

Στυλιανός Τζιρίτας

Ciccada - Harvest (Bad Elephant Music)

Από τις πρώτες νότες του “Eniania” το (ξανα)είπα. Επιτέλους, κάποιος θυμάται ότι κάποτε στη Βρετανία το progressive rock και η folk ήταν αχώριστοι, με ισότιμες συζητήσεις ακόμα και σε ολιγόλεπτα τραγούδια των Greenslade ή των Gryphon, με δυναμισμό και λυρισμό. Με ηλεκτρικές κιθάρες - πιάνα και ντραμς αλλά και με γερές δόσεις κλαβεσέν, mellotron ή φλάουτου. Το σεπτέτο (πλέον) των Αθηναίων Ciccada το θυμάται σταθερά πάντως, όχι μόνο με το “Harvest”. Μια ματιά στο εξώφυλλο του “The Finest Of Miracles” (2015) θα σας πείσει, αλλά να μη μείνετε εκεί, να ακούσετε και τον δίσκο που είναι θαυμάσιος. Πλέον, ήρθε η ώρα της συγκομιδής της πολυετούς παρουσίας και εμπειρίας τους στον progressive στίβο, καθώς το “Harvest” ακούγεται ως πανάξια συνέχεια και ίσως ως η πιο ολοκληρωμένη δουλειά τους μέχρι τώρα. Οι ενορχηστρώσεις είναι υπέροχες, δίνεται και πάλι έμφαση στα γυναικεία φωνητικά και το songwriting είναι νομίζω καλύτερο κι από πριν. Οι θερίστριες και οι θεριστές συντελεστές πρέπει να το γλέντησαν, εγώ πάντως αυτό ακούω.

Ελένη Φουντή

Dramachine – Συγκινησιακή πανούκλα (Erste Theke Tonträger)

Δεν υπάρχει κάτι καλύτερο από το να πετυχαίνεις μια μπάντα στην ακμή της, επίκαιρη, να μιλάει την ίδια γλώσσα με σένα, να χορεύετε στον ίδιο ρυθμό, να ξορκίζετε τα ίδια κακώς κείμενα, να δακρύζετε μαζί, να ζείτε και να αναπνέετε την ίδια δυστοπική καθημερινότητα. Είναι η απόλυτη ταύτιση. Ο δίσκος τους είναι ταυτόχρονα και το δικό σου λάφυρο για να χαρακτηρίσεις και να αντιμετωπίσεις μαζί την χρονιά που πέρασε οδοστρωτήρας. Αν μη τι άλλο, ζούμε για τέτοιες άγουρες, αφιλτράριστες, αυθεντικές καλλιτεχνικές διατυπώσεις. Απαραίτητη δισκάρα.

Γιώργος Παπαδόπουλος

Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης – Κάτι Σαν Ήλιος (Formiggart)

Το Spotify μίλησε: ετούτος είναι ο δίσκος που άκουσα περισσότερο μέσα στο ’21. Μιας και πρόκειται για πόνημα τραγουδοποιού, «φταίνε» πρώτα απ’ όλα τα τραγούδια: στιβαρά, άρτια, όλα ένα κι ένα. Το θέμα τους υποτίθεται ότι είναι ο έρωτας, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολλά περισσότερα αυτά που πραγματεύονται. Η ευαισθησία, η απλότητα, η εμπιστοσύνη στην ουσία της τραγουδοποιίας είναι ποιότητες που δεν μπορείς να αρνηθείς, ειδικά σε μια εποχή που η τριγύρω μουσική παραγωγή μοιάζει να αγωνιά κυρίως για το πώς θα σε «ξεβλαχέψει».

Μιχάλης Τσαντίλας

Christos Goussios_cmyk – Souvenirs_pour tous les pays du Monde (Panorama)

Πότε μέσα από αποκλειστικά οργανική ροή και πότε σε περιβάλλον που χωρά την φωνητική αφήγηση, ακόμη και το τραγούδι, ο –κιθαρίστας των Prefabricated Quartet– Χρήστος Γούσιος φροντίζει διαμπερώς να αναδυθεί μια ατμοσφαιρικότητα που απλώνει σέπια ηχοχρώματα στο σκηνικό ακρόασης. Ένας post-everything λυρισμός προελαύνει μέσα από τις μελωδίες, τους βόμβους και τις υφές καθώς αρθρώνεται ηλεκτρικά, ηλεκτρονικά και ακουστικά, για να σμίξει τελικά με το συναισθηματικό κέντρο του δέκτη.

Παναγιώτης Σταθόπουλος

Halocraft - A Mother to Scare Away the Darkness (Made of Stone Recordings)

Νομίζω πως έχουμε όλοι μας τουλάχιστον μια τέτοια μητέρα. Και τώρα με το εξαγνιστικό prequel του “Chains for the Sea” έχουμε κι άλλες μουσικές για να τη φέρουμε πιο συχνά κοντά μας. Οι Halocraft κατακλύζονται από rock επιρροές των 80s, που αφομοιώνονται πλήρως στη σύγχρονη (υπερ)ευαίσθητη έκφραση της ορχηστρικής alt και -κυρίως- post rock που αγαπάμε να ακούμε στους Godspeed You! Black Emperor, Mogwai, God is an Astronaut και Russian Circles. Κι έτσι, όταν ο ήχος σκληραίνει, όχι μόνο δε χάνει ποτέ τη γλυκύτητά του, αλλά γίνεται ακόμα πιο εκφραστικός. Κι όλα αυτά από τέσσερις μουσικούς που κρύβουν επιμελώς τα ονόματα και τα πρόσωπά τους. Τι ωραία που θα ήταν, αν δεν το έκαναν για το λόγο που το κάνουν οι άλλοι…

Παναγιώτης Αναστασόπουλος

Krav Boca - Barricade (Nothing to Harvest Records 2021)

Είχα δύο προβλήματα με την επιλογή του συγκεκριμένου δίσκου για τον καλύτερο της χρονιάς:

1. Ήταν ελληνικής παραγωγής, όπως μας ζήτησε ο αρχισυντάκτης; Το έλυσα γρήγορα, γιατί ο δίσκος αυτής της Γαλλο–ελληνο–μαροκινής κολεκτίβας έχει εκδοθεί από περίπου 20 diy κολλεκτίβες ανά τον κόσμο, μία εκ των οποίων από την Καρδίτσα.

2. Είπε 50-70 λέξεις. Εύκολο. Τι να πει κανείς; Το ραπ είναι ίσως το πιο πρωτοποριακό πράγμα αυτή τη στιγμή στο ελληνικό ροκ, και αυτή η μοναδική συλλογή τραγουδιών αυτής της αναρχο–πανκ-ραπ κολλεκτίβας περιέχει μερικούς και μερικές από τους και τις καλύτερους και καλύτερες Έλληνες και Ελληνίδες εκπροσώπους του είδους (με τα δύο γένη το ξεπέρασα το όριο).

Βασίλης Παπαδόπουλος

ΛΑΜΔΑ - Τρία (Self-release)

Τρολάρω ελεύθερα στην τοποθεσία μικ τζι αρ κι από το χώρο του έντεχνου μας έρχονται στα καλύτερα της περσινής χρονιάς οι πειραιώτες Λάμδα. Οι ίδιοι βέβαια αυτοταγκάρονται ως greek, alternative, post-rock και traditional στη σελίδα τους στο bandcamp. Όπου αν μπείτε μέσα κι ακούσετε το ΤΡΙΑ, μια κυκλοφορία των τελών του 20 που χρεώσαμε στο 21, θα συμφωνήσετε ότι οι ιδιαίτεροι πολυεπίπεδοι εκφραστικοί δίσκοι δεν περιγράφονται, οπότε όσοι το προσπαθήσουμε απλά φαινόμαστε να γράφουμε ό,τι θέλουμε.

Γιάννης Πλόχωρας

Μεκάνιμαλ – Θόρυβος (Inner Ear)

Ποίηση Αγγελικής Βρεττού, απαγγελία Θέκλας Τσελεπή, μουσική και μηχανές Γιάννη Παπαϊωάννου. Κι ένας συγκλονιστικός δίσκος, άγγιγμα ψυχής: σκοτάδι και οργή, που μέσα τους κρύβουν πολλή ευαισθησία και καντάρια αγάπης, «ενάντια σε κάθε μορφή βίας, κακοποίησης, εκμετάλλευσης, αδικίας, τρομοκρατίας και καταχρηστικής εξουσίας, απ’ όπου κι αν προέρχονται όλα αυτά». Στην τελική, αυτά ίσως και να είναι τα μόνα που χρειαζόμαστε για να (επι)βιώσουμε σε αυτές τις συγκυρίες που ζούμε.

Μαριάννα Βασιλείου

mi55t - Λέξεις (Innersense Productions)

Πίσω από τις λέξεις δεν έρχεται ο… Αλέξης αλλά η mi55t, ‘εδώ μιλάει η Θεώνη’ (όπως λέει κι ένα από τα ωραιότερα κομμάτια του δίσκου), το χέρι μου πάει σχεδόν παβλοφικά να γράψει «μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του γυναικείου ελληνικού χιπ-χοπ στην δεύτερη δισκογραφική της παρουσία», μετά αναρωτιέμαι αν θα έγραφα την ίδια φράση με την λέξη «ανδρικό», και σκέφτομαι ότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ακόμη μέχρι την υπέρβαση των διακρίσεων. Λέξεις λοιπόν, οι οποίες πλέκονται σε δυναμικούς στίχους ιδιαίτερα φροντισμένου λεξιλογίου που αρθρώνονται χωρίς τις ad nauseam μοδάτες autotune παραμορφώσεις και συμπλέκονται με ένα χαλί από ξερούς ρυθμούς και σαμπλ αλιευμένα από ένα πλατύ εύρος της ελληνικής ποπ κουλτούρας, σε μια δική της α-τραπ-ό (sic) με μια ιδιότυπα «παλαιομοδίτικη» boom bap αισθητική. Βάζω την παλαιομοδίτικη (ήτοι old school στην αργκό του χώρου) σε εισαγωγικά, γιατί στους καιρούς της κενόλογης νεολαγνείας ακούγεται έως και ανατρεπτική…

Αντώνης Ξαγάς

ΜΜΜΔ & Alem - L'Âge De L'Absolutisme (Antifrost)

ΜΜΜΔ = Νίκος Βελιώτης & ILIOS, δηλαδή οι γνωστοί μας Mohammad. Οι οποίοι προσκαλούν εδώ τον Alem ώστε να υλοποιήσουν και σε στούντιο περιβάλλον τη δική του ιδέα για μια ιδιοσυγκρασιακή συνεργασία βασισμένη στη μπαρόκ παρακαταθήκη. Ο δίσκος αντλεί από μια κοινή συναυλία του 2018, προχωρά όμως την εμπειρία ακόμα περισσότερο, μετασχηματίζοντας την αισθητική του Bach, του Händel και του Alessandro Marcello σε κάτι αναγνωρίσιμο μα συνάμα ευρύτερο. Στο οποίο «χωράνε» συμπληρωματικά/αποδομητικά και οι πιο πειραματικές αναζητήσεις του εγχώριου διδύμου, όπως βέβαια και οι αυτοσχεδιασμοί τους.

Χάρης Συμβουλίδης

Περιδιαβαίνω τα ράφια της βιβλιοθήκης... υπάρχουν ακόμα βιβλία στο έτος 2021. Υπάρχουν και κασέτες και βινύλια και μόδες που επαναλαμβάνονται σαν τα κύματα να σπρώχνουν τα έτη απ' τη μπαρόκ αρρωστιάρα κατάσταση του τώρα στο βόμβο και τις δονήσεις από έγχορδα και θύμησες. Σ' αυτή την εποχή του απολυταρχισμού νιώθω περισσότερο από ποτέ να πρέπει να δώσω σημασία στις λεπτομέρειες, να μην αφήσω τίποτα να ξεφύγει. Κι αυτές οι χαμηλές συχνότητες με κρατάνε ζεστό όσο χαίρομαι που... υπάρχουν ακόμα τέτοιες μουσικές στο έτος 2021.

Δημήτρης Τσιρώνης

Moonscar - Blood Moon (Supreme Music Creations)

Παρότι γνώριζα ότι οι/η Moonscar έρχονται από την Θεσσαλονίκη, η αλήθεια είναι πως όταν έφτασε ο φάκελος με τα CD και στα στοιχεία αποστολέα διάβασα ‘Τριανδρία’, ένιωσα κάπως. Την Τριανδρία την ήξερα για τα καφενεία της περισσότερο, παρά για το black metal της.  Όλα τριγύρω αλλάζουμε όμως.

Κάπου εδώ τα αστεία τελειώνουν βέβαια, καθώς και στα 6 κομμάτια του δίσκου τα πράγματα είναι παραπάνω από σοβαρά (όχι σοβαροφανή όμως, και αυτό δεν είναι κλισέ ειδικά όταν μιλάμε για ΒΜ), είτε μιλάμε για την παραγωγή (γνήσια 90ίλα, χωρίς την γνήσια ρετροβαρεμάρα της πάντως), είτε για τα φωνητικά (ακραία όσο πρέπει, για να μη βυθιστεί το όλον σε κάποια απροσδιόριστη ατμοσφαιρικότητα), είτε πολύ περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο τα πλήκτρα κυριαρχούν σε σχέση με τις κιθάρες, αλλά τελικά οι κιθάρες ξύνουν την ραχοκοκαλιά κάθε επόμενου κομματιού με τρόπο που δεν επιτρέπει στον ακροατή να σκεφτεί για δεύτερη φορά τις λέξεις Cradle Of Filth…

Κατά τα λοιπά περίσσευμα πάθους, ιδεών και ασφαλώς μπόλικης gothic  αισθητικής (πάντα ευπρόσδεκτη, όσο και απαραίτητη), σε έναν δίσκο που ακούγεται και ξανακούγεται και ξαναματακούγεται με σαρωτικό κάθε φορά αποτέλεσμα, καθώς υπάρχει παντού ένα υπόκωφο groove, που αρνείται να ‘ρίξει’ τον ρυθμό του σε όλη τη διάρκεια.

Αναμένουμε το βινύλιο με αγωνία κάθε επόμενη ημέρα, καθώς ψάχνουμε να επιβεβαιώσουμε αν πράγματι η Maria Brkc είναι η πρώτη εγχώρια one woman black metal band από καταβολής κόσμου.

Άρης Καραμπεάζης

Rosey Blue – Swans (Inner Ear)

Τι γίνεται όταν καούμε; Ή παίρνει τις στάχτες μας ο άνεμος ή ξαναγεννιόμαστε από αυτές. Ευτυχώς, η Δώρα Τσίγκα δεν σάπισε από τα τραύματά της, αλλά αποφάσισε να κοιτάξει ψηλά και να δημιουργήσει την περσόνα Rosey Blue. Αφηγήθηκε ό,τι την πλήγωσε και στο τέλος λυτρώθηκε γεννώντας τους “Κύκνους” της. Ένα βαθιά προσωπικό άλμπουμ σε φολκ φόντο με τζαζ και 60’s χρώματα. Πολύ όμορφα τραγούδια και ενορχηστρώσεις σ’ ένα βινύλιο θα τυραννά για καιρό το πικάπ μας.

Τάσος Βαφειάδης

Μιχάλης Σιγανίδης & Συγκρότημα Λαμπράκη: ΕΤΙΚΑΙΕΤΙΚΑΙΤΗΚΑΙΤΗ (Υπό το μόδιον)

Έτη και έτη είχα ν’ ακούσω δουλειά του Μι.Σιγαν. Καίτοι υφίσταται το ‘Γρα-Γρου’ [2019] κλασσικό εικονογραφημένο, ανατρέχω πίσω στο μακρινό 2014 με σιγουριά 97%. Το μη σιγάν του Μι.Σιγαν. που δεν ήρθε απ’ το Μίσιγ[κ]αν είναι προσόν περιούσιον και πνευματικώς ανήσυχον. Οι βομβαρδιστικές αναφορές [καίτοι ου μη μόνον] των πηγών και των επιρροών και η πληρονομιά τους [πληρότητα+κληρονομιά] είναι αρκετές για να ψαχτούμε και να ξαναψαχτούμε καλύτερα.

Τι να πρωτοθαμάξω και τι να πρωτοειπώ. Τι παζλ και τι γρίφος, τι κολάζ και τι πάτσγουορκ, τι καλειδοσκόπιο και τι πολυποίκιλο υλικό... από μουσικές, φωτογραφίες, ποίηση, κινούμενες εικόνες, αντιποίηση, αντίστιξη, αντικίνηση, αντήχηση. Και πόσο ντράμερ η φωνή της Μαριώς! Και πόσο εκκωφαντική και χρήσιμη η σιωπή [η μουγκή ποίηση] του τέλους.

Τα 21 κομμάτια πένθους και λατρείας απλωμένα σε τέσσερες στρώσεις ταιριάζουν γάντι λευκό που δεν μπόρεσε να φορεθεί σε χέρι που ήθελε αλλά αστόχησε να σηκώσει φέρετρο. Ταιριάζουν γάντι με κείνα τα 21 γραμμάρια που χάνονται. Ωσάν Μπλάθρας ανσέρτεν σέρτικος. Ωσάν στικάκι που αρπά-κολλάει εικόνες μ’ουσικές μ’ ουσία. Το νέι του Χά.Λαμ. [Fcuk!]* λαμπυρίζει απαλά στ’ αυτιά και αλαφρώνει τα σώματα διότι το χτύπημα του δαϊρε[τζή] ήταν πολύ βαρύ και άδοξο. Εξόδιο κάλαντο μνήμης αλήστου έξαλλης.

* Hallam FC ομάς από το uk!

Κώστας Γ. Καρδερίνης

Vault of Blossomed Ropes – Etidorhpa (Tadoma)

Είναι ένας από τους καλλίτερους δίσκους της χρονιάς γιατί οι VOBR είναι εντελώς ακομπλεξάριστοι. Δεν προσπαθούν να αποδείξουν τίποτα. Έχουν τις μουσικές ιδέες τους και τους τρόπους τους. Και τα εφαρμόζουν. Όχι διεκπεραιωτικά αλλά άκρως δημιουργικά και άμεσα. Έτσι η μουσική τους είναι πυκνή, γεμάτη. Μέσα σε ένα χώρο που έχει κορεστεί πια (ambient, experimental, post-κάτι... δεν έχει σημασία πως θα το πούμε) καταφέρνουν να υπερβαίνουν με ευκολία τις κακοτοπιές. Την τυποποίηση και τους μελοδραματισμούς. Αφού είναι μουσικοί.

Αναστάσιος Μπαμπατζιάς