Το Σκυλί των Μπάσκερβιλ
Ο μωβ λεκές σε μία από τις σελίδες, προκλήθηκε από παντζάρι. Παντζάρι βραστό, στυλ σαλάτα, με το λαδάκι του και τα όλα του· συνοδευτικό σε γαλέο τηγανητό, αν η μνήμη μου δεν μ' απατά.
Έχουν περάσει πολλά χρόνια, βέβαια. Αλλά παραμένει ευδιάκριτος, στέκοντας αδιάψευστος μάρτυρας για την καθήλωση και την πώρωση που προκάλεσε στο κάπου μεταξύ παιδικότητας και εφηβείας μυαλό μου το Σκυλί των Μπάσκερβιλ. Μπορεί δηλαδή να διαβάστηκε, τότε, στον τόμο των εκδόσεων Καρρέ, ο οποίος δεν διέθετε τη φινέτσα, τις γραμματοσειρές και το σκληρόδετο της πιο πρόσφατης σειράς με τα Άπαντα του Σέρλοκ Χολμς (Σύγχρονοι Ορίζοντες). Όμως με είχε τόσο συνεπάρει, ώστε δεν μπορούσα να αφήσω το βιβλίο από το χέρι ούτε καν την ώρα του φαγητού.
Είμαι τρελός και παλαβός με τον Σέρλοκ Χολμς. Ναι, αργότερα διάβασα κι άλλα αστυνομικά – με πιο «σύγχρονους» και «ανθρώπινους» ντετέκτιβ, με κοινωνικές εμβαθύνσεις και τα λοιπά (τώρα έφτασε νομίζω και η δική τους σειρά να ιδωθούν ως «κλισέ»;). Και δεν θέλω να πω ότι δεν τα θαύμασα ή ότι δεν αγάπησα κάποια από αυτά· θα ήμουν άδικος. Ίσως όμως να απευθύνονται σε αναγνώστες με διαφορετικές κοσμοθεωρίες. Στο δικό μου μυαλό, ο αστικός πολιτισμός που εκφράζει η αστυνομική λογοτεχνία είναι άρρηκτα συνυφασμένος με το Χαρισματικό Άτομο της νεωτερικότητας. Το οποίο ο ντετέκτιβ της φαντασίας του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ ενσάρκωσε σε μια άκρως βρετανική και απόλυτη έκφανση. Ο Σέρλοκ Χολμς ζει μεν εν μέσω κοινωνίας, μα με έναν βαθιά αντικοινωνικό τρόπο, σχεδόν απαραίτητο για το ξεδίπλωμα των ικανοτήτων του (σχεδόν, γιατί υπάρχει και ο Γιατρός).
Στο Σκυλί των Μπάσκερβιλ, όμως, ο Κόναν Ντόιλ άφησε να παρεισφρύσει και ο άλλος κόσμος που τόσο τον απασχολούσε: ο αόρατος, ο υπερφυσικός, αυτός που προκαλεί τα όρια της ανθρώπινης Λογικής, υπαινισσόμενος ακατάληπτες πραγματικότητες πέραν της άμεσης αντίληψής μας. Τα φέρνει έτσι, μάλιστα, ώστε σου δίνει την εντύπωση ότι ακόμα κι ένα «τέρας» λογικής σαν τον Σέρλοκ Χολμς βρίσκεται αντιμέτωπος με κάτι πέραν των δυνάμεών του, το οποίο απειλεί το τακτοποιημένο μοντέρνο σύμπαν με μια τρομακτική (κυριολεκτικά) παλαιότητα, καταγεγραμμένη μονάχα στους λαϊκούς θρύλους του ελώδους Ντέβον και στη μνήμη μιας θαμπωμένης αριστοκρατίας. Πρόκειται για «κλίμα» με λεπτές ισορροπίες, που δυσκόλεψε αρκετά όσους θέλησαν να μεταφέρουν το βιβλίο στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση, δίνοντάς του πιο σύγχρονη υφή. Ο πρόσφατος Σέρλοκ Χολμς του BBC με τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, πάντως, πέτυχε διάνα.
Σήμερα, στο μικρό χωριό Buckfastleigh του Ντέβον υπάρχει ακόμα ο τάφος του Richard Cabell, που μάλλον υπήρξε έμπνευση για το Σκυλί των Μπάσκερβιλ. Ψιθυρίζεται μάλιστα ότι κάποιοι παλιότεροι ακόμα πιστεύουν ότι, σε κάθε επέτειο του θανάτου του, το φάντασμα του διαβολικού μικροευγενή οδηγεί ένα κοπάδι φασματικών λαγωνικών προς τα έλη της περιοχής.
