11-30 albums of the '70s

11. Kraftwerk - The Man Machine [1978]

Για την ηλεκτρονική μουσική υπήρξαν ότι και ο James Brown για τη soul, οι Black Sabbath για το metal ή οι Beatles για την pop. Δεν ήταν ασφαλώς οι πρώτοι, ήταν όμως εκείνοι που με γερμανική αυστηρότητα και πειθαρχία καθόρισαν τους "όρους" του παιχνιδιού. Η μουσική τους είναι τόσο διαυγής και ορθολογική ώστε μοιάζει σαν να παρακολουθείς ηχητικά την αυστηρή απόδειξη ενός μαθηματικού θεωρήματος. Ο κάθε νέος ήχος προστίθεται στον προηγούμενο, το ένα σχήμα πάνω στο άλλο, με μια τεχνοτροπία που θυμίζει ρώσικη πρωτοπορία και Καντίνσκυ (δεν είναι άλλωστε τυχαίο το εξώφυλλο!). Κομμάτια όπως το "The robots" και το "The model" θα τα βρείτε στις ρίζες όλης της μετέπειτα electropop παραγωγής. Αντώνης Ξαγάς

12. Suicide - Suicide [1977]

Ο Alan Vega και ο Martin Rev έφεραν στα αυτιά της ανυποψίαστης ροκ κοινότητας της Νέας Υόρκης αρχικά (εμφανίστηκαν το '71), και της παγκόσμιας πολύ αργότερα (ηχογράφησαν το '77), έναν ήχο που δεν είχαν ξανακούσει ποτέ. Αυτό το ασυμβίβαστο, βρώμικο ροκαμπίλι άκουσμα ήταν φτιαγμένο με ένα αναλογικό συνθεσάιζερ, ένα ρυθμ μποξ, και ένα έκο στα ουρλιαχτά (εεε... φωνητικά ήθελα να πω). Αν ο δίσκος επηρέασε; Είναι μια ερώτηση που αν απαντήσουμε θέλουμε σελίδες, μόνο και μόνο παραθέτοντας τη λίστα. Το πρόβλημα ίσως είναι ότι πολύ περισσότερο επηρέασε το Cheree και όχι το Frankie Teardrop από αυτό το δίσκο, αν καταλαβαίνετε τι εννοώ ... Κώστας Ζαφειράτος

13. Sly & the Family Stone - There's a Riot Going On [1971]

Γιατί είναι σημαντικό το "There's A Riot Going On"; Γιατί έβαλε ταφόπλακα στην ουτοπία της δεκαετίας το '60 λέγοντας τα σύκα, σύκα και τη σκάφη, σκάφη. Γιατί τίναξε στον αέρα τα μυαλά κάποιων κύριων Miles Davis και Herbie Hancock ωθώντας τους να επεναπροσδιορίσουν την μέχρι τότε σύσταση της jazz. Γιατί έδωσε την αφορμή σε πλειάδα φιντανίων να νιώσουν και "Black" και "Proud" μέσα από ένα πιο σοφιστικέ και αιχμηρό ηχητικό πλαίσιο, στο οποίο αργότερα θα απόδιδαν τον δικό τους φόρο τιμής, σαμπλάροντάς το ακατάπαυστα. Γιατί, κακά τα ψέματα, το funk δεν ήταν ποτέ ξανά το ίδιο μετά από αυτό το άλμπουμ. Θάνος Σιόντορος

14. Neu! - Neu! [1972]

Οι Γερμανοί Neu! (συμβολικό όνομα!) ξεπετάχτηκαν μέσα από τη μήτρα των Kraftwerk (οι Rother και Dinger για μερικά φεγγάρια συνταξίδεψαν μουσικά με τους Ralf και Florian) αλλά γρήγορα βρήκαν τον δικό τους δρόμο και ήχο, το περίφημο "motorik", εκείνη τη μοναδική αίσθηση ενός ρυθμού θεμελιωμένου σε μια επαναληπτική σε υπνωτικό βαθμό παράθεση μινιμαλιστικών συγχορδιών, με τον Dinger να ακούγεται σαν ένα ανθρώπινο drum machine, που θα ταυτιστεί (αδίκως!) με το krautrock, και θα επηρεάσει μια πλειάδα μουσικών μέχρι και τα πιο φρέσκα ονόματα των ημερών μας. Stereolab, Fall, M83, Fujiya & Miyagi είναι μερικά ενδεικτικά ονόματα ...δανειοληπτών. Αντώνης Ξαγάς

15. Nick Drake - Bryter Layter [1970]

Μπορεί η πρόθεση να ήταν ένας χαρούμενος δίσκος από τη μεριά του Boyd (παραγωγού - father figure του Drake) και οι Kirby, μέλη των Fairport Convention ή ο πολύς John Cale, να γεμίσαν των ήχο με φωτεινές φολκ ενορχηστρώσεις, μπορεί κομμάτια όπως το Poor Boy να είναι σχεδόν jazz, ενώ το Hazy Jane ΙΙ να μπορείς σχεδόν να το χορέψεις και ναι, σίγουρα είναι ο πιο ευκολοάκουστος δίσκος του Drake, η ευθραύστη φωνή, όμως, οι μελαγχολικές μελωδίες, τα σκοτάδια στους στίχους δε σου αφήνουν αμφιβολία ότι η μοναξιά και η απώλεια δεν στοίχειωσαν ποτέ ομορφότερα τη μουσική. Το φάντασμα του Bryter Layter θα πλανιέται εφεξής πάνω απ' όλους τους νέο φολκ ρομαντικούς και οι Belle and Sebastian θα φτάσουν άξια το μικρό του δαχτυλάκι. Ελεάνα Γαρίνη

16. John Cale - Paris 1919 [1973]

Υπήρξε ο μοντερνιστής του ροκ εντ ρολλ: Θρυμμάτισε τα συστατικά του ως Βελούδινος Αντεργκράουντερ, το πάγωσε σε κλασικιστικό μινιμαλισμό, το έλουσε στην αβαν-γκαρντ με τους γκουρού της. Κι επειδή δεν νοείται μοντερνισμός χωρίς παράδοση έφτιαξε έναν από τους μελωδικότερους δίσκους της δεκαετίας με τις σπαρακτικότερες μπαλάντες, τους σαρκαστικότερους δραματισμούς, τις συμφωνικότερες ορχη + στρώσεις.
Άρχιζε με φόρο τιμής στη μόνη κοινή πατρίδα που έχουμε όλοι (την παιδική ηλικία), τραγούδησε τον Dylan Thomas όπως κανείς ποτέ δεν τραγούδησε, υποδέχτηκε τον McBeth σε ένα μέρος τραγικότερο από τα πεδία των μαχών (:στο σπίτι του) και τελείωνε φλεγματικά ως τυπικός Ουαλός παρέα με τον Graham Greene. Μετά ξαναβγήκε στους δρόμους για βρώμικο ροκ. Λάμπρος Σκουζ

17. Wire - Pink Flag [1977]

Ακόμη μια μπάντα που αντιμετώπισε το punk απλά ως την αφορμή, ίσως μάλιστα η σπουδαιότερη. Οι Λονδρέζοι Wire σε τριάντα ένα μόλις λεπτά διαμέλισαν κάθε υποψία βερμπαλισμού σε είκοσι μία ασκήσεις συνοχής, όχι λιγότερο άγριες από τον πιο ενδοφλέβιο βρυχηθμό του Rotten ή του Rollins. Το Pink Flag όσο το πλησιάζεις τόσο απεκδύεται τις pop αρετές του και εφορμεί στον κατά βάση hardcore συστατικό του σκοπό, που δεν είναι άλλος από το πραγματικό νόημα της προσταγής destroy all music, όπως την ξέραμε, την ξέρουμε και θα τη μάθουμε. Μέσα σε όλα αυτά η φωνή του Colin Newman είναι το στοιχείο εκείνο που αιώνια απουσιάζει από το Metal Machine Music του Lou Reed για να το καταστήσει δίσκο άξιο ακρόασης. Άρης Καραμπεάζης

18. Can - Ege Bamyasi [1972]

Έχοντας τη ρίζα στα τέλη των 60s, η ανάδυση του λεγόμενου kraut rock- ή αν θέλετε της πειραματικής progressive γερμανικής σκηνής- σφραγίζει το πρώτο μισό των 70s. Post punk, post rock, δε θα υπήρχε όπως το ξέρουμε δίχως τους Can, αυτούς που πάντρεψαν τον ακαδημαϊσμό με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό, την ψυχεδέλεια με τη jazz, τη λογική και παράνοια με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο. Κι αν το Vitamin C έχει όχι άδικα χαρακτηριστεί το καλύτερο funk κομμάτι που βγήκε απ την Ευρώπη με τον Liebzeit να δείχνει πως στήνεται ένα κομμάτι στα ντραμς, αυτό που κάνει το Ege ξεχωριστό είναι η έντονη αίσθηση μιας μπάντας που έχει βρει πια τον ήχο της, κάθε μέλος ισοβαρές, και όλοι μαζί παίζουν απλά παπάδες! Ελεάνα Γαρίνη

19. Ramones - Rocket to Russia [1977]

Όπως θα'λεγε κι ο Σαρτζετάκης ήταν γκρουπ ανάδελφο όταν ξεκίνησαν. Τα Cretin' και Happy Family που αρχίζουν με τη γεμάτη κιθάρα του Johnny τα λες punk μέχρι να μπουν τα φωνητικά και σε στείλουν αλλού, τo Here Today είναι ποπ αλλά άντε να το βάλεις σε δίσκο των Abba, τη Sheena και το Rockaway θα τα αναγνώριζε ο Brian Wilson αλλά δε θα τα υιοθετούσε, το Lobotomy είναι πολύ loud για 50's rock'n'roll κλπ. Βάλε στίχους αυτοβιογραφικούς, σαρκαστικούς, χαζούς, πικρούς, βάλε street spirit, βγάλε σόλα και κάθε τι μη απαραίτητο, βάλε σούπερ φωνή Joey και πισινά ουυυυ, ρυθμούς αρκετά γρήγορους για pogo και έχεις ένα δίσκο που θα πρέπει να είσαι περιπτωσάρα για να μην τον γουστάρεις. Πρόσθεσε αν θες πως επηρέασε και έναν, δυο, τρεις, πέντε. Μπάμπης Αργυρίου

20. Stooges - Fun House [1970]

Αν έχεις ξανακούσει την ιστορία, μη με σταματάς γιατί θέλω να την ξανακούσω είπε ο Groucho Marx, των Stooges κι αυτός. Η Elektra λοιπόν τους έδιωξε εξαιτίας των χαμηλών πωλήσεων (κι έτρεχε αργότερα να υπογράψει τους επιγόνους τους). Δεν υποψιάστηκε η φουκαριάρα πως είχε τη σπάνια τύχη να κρατάει στα χέρια της δυο κολώνες του (γιαπιού ακόμα τότε) σκληρού ροκ. Οι Stooges των οποίων ο ήχος μπορεί να περιγραφεί και μόνο με τον τίτλο του τρίτου τους δίσκου, συνεισέφεραν πολλά γράμματα στην αλφαβήτα του πανκ γιαυτό θα είναι επίκαιροι όσο γεννιούνται μουσικοί που θα ψάχνουν τον ήχο που θα εκτοξεύσει εαυτούς και αλλήλους. Και ρωτήστε τον Πουαρώ γιατί τα τραγούδια τους ακόμα και σήμερα δεν ακούγονται ξεπερασμένα. Μπάμπης Αργυρίου

21. Miles Davis - Bitches Brew [1970]

Ότι ο Miles επαναπροσδιόρισε ουκ ολίγες φορές τα ηχητικά όρια της jazz είναι λίγο-πολύ γνωστό. Ότι το Bitches Brew είναι μία από αυτές, επίσης. Η εφεύρεση αυτού που θα ονοματίζονταν jazz-rock/fusion μπορεί να πιστώνεται στο παρόν άλμπουμ (με όλα τα θετικά αλλά κυρίως κουραστικά, αρνητικά επακόλουθα), αυτό όμως δεν είναι το σημαντικότερο σημείο για να σταθεί κάποιος. Όσο πιο ανυποψίαστος (ή ακόμη και αρνητικά προδιατεθειμένος) είναι κανείς όταν αφήνεται στον ακανόνιστο, ατμοσφαιρικό, δαιδαλώδη κόσμο του, τόσο πιο έντονη είναι η μετωπική σύγκρουση με το μεγαλείο του. Ελάχιστοι αφουγκράστηκαν με τόσο ανοιχτά αφτιά τις παράπλευρες εξελίξεις (funk, ψυχεδέλεια) και δημιούργησαν κάτι τόσο ρηξικέλευθο και επιδραστικό. Θάνος Σιόντορος

22. Black Sabbath - Paranoid [1970]

Γράφτηκε σε ελάχιστα πιο χαλαρές συνθήκες από τον πρώτο και καταθέτει τις πιο ροκ ρίζες των Sabbath. Η σχετική επιτυχία αφήνει τα παιδιά (του τότε) να βγάλουν από την ψυχή τους όλη την μαυρίλα της φάσης τους. Όλα είναι μετρημένα εδώ ακόμη και τα drugs. Βρίσκονται στο peak της φάσης τους λίγο πριν τους πλακώσει η επιτυχία. Οι κιθάρες του Iommi, το μπάσο του Buttler δεν υπερκαλύπτονται από την ξωτική φωνή του Ozzy και τα drums του Bill χτίζουν τοίχο. Doom, Heavy αλλά και classic metal rock δίνει επιρροές και δημιουργεί σχολή από μόνο του με hit τα 7 από τα 8 κομμάτια του. Χρήστος Αναγνώστου

23. Bob Dylan - Desire [1976]

Το Desire είναι ο Dylan σε όλο του το μεγαλείο. Δεν είναι σπουδαίο album επειδή περιέχει το Hurricane ξερωγώ ή το One More Cup Of Coffee αλλά επειδή σ' αυτό τέμνονται όσα έκανε ή θέλησε να κάνει με τη μουσική και τα λόγια του. Ο δίσκος κουβαλάει την country, το αφηγηματικό τραγούδι, το ροκεντρόλ, την πολιτική διαμαρτυρία, τον έρωτα, το παιχνίδι, την αλητεία, το λαϊκό λόγο και τα ποιητικά στοιχεία, την απλή φόρμα και το πείραμα, όλα σε αυτή τη μαγική συσκευασία. Για όλα αυτά και γιατί θα μπορούσε να έχει τίτλο "απλά μαθήματα αφήγησης για ενοχλητικούς παραμυθάδες". Κώστας Αδαμόπουλος

24. War - The World is a Ghetto [1972]

Μια από τις πρώτες πολυφυλετικές μπάντες, οι War ανακάτεψαν με πρωτοφανή για την εποχή τρόπο το funk, με το rock, την jazz, το r'n'b και τη latin μουσική παράδοση της Καλιφόρνιας. Στον κάπως χαοτικό ήχο του νεοϋορκέζικου P-funk, οι δημιουργού του California funk αντέταξαν τις πιο σφιχτές και δεμένες παραγωγές τους, οι οποίες τους κατατάσσουν δίπλα στον Isaac Hayes και τον Curtis Mayfield. Παρά την απαισιοδοξία των στίχων τους που εκφράζει το σκοτεινό κλίμα των αρχών της δεκαετίας του '70, οι War πήραν το νήμα της μαύρης μουσικής από εκεί που το είχαν αφήσει ο James Brown και ο Sly Stone, και μ' ένα μοναδικό crossover έσπασαν όλα τα μουσικά φυλετικά στεγανά. Χίλντα Παπαδημητρίου

25. Nick Drake - Pink Moon [1972]

Υπέρμετρα ντροπαλός και ευάλωτος, όμορφος, με ζεστή φωνή, σε 2,5 χρόνια ξεμπέρδεψε με τη δισκογραφία και σε 26 με τη ζωή, αποτέλεσμα της κατάθλιψης που προκάλεσε η αποτυχία, σκοτεινά μπλουζ και φολκ είναι τα κομμάτια του, καμιά σχέση όμως με τα παραδοσιακά αλα She moves through the fair που δεν απέφυγαν να κοπιάρουν και οι φίλοι του οι Fairport, σ'αυτό το κύκνειο άσμα του σε καλεί να μπεις στο κρυσφύγετό του και σου παρουσιάζει έντεκα γυμνά κομμάτια μόνο με την κιθάρα και τις χαρακτηριστικές φωνητικές μελωδίες του που ανεβαίνουν κυματιστά για να πέσουν και να σβήσουν στο τέλος και τελειώνοντας έχεις τη σιγουριά πως έγινες μάρτυρας της ύπαρξης ενός αγνού, αληθινού, συγκλονιστικού, χαμένου οριστικά κόσμου. Μπάμπης Αργυρίου

26. Kraftwerk - Trans Europe Express [1977]

Υπάρχουν δίσκοι που αλλάζουν τη μουσική στην οποία ανήκουν ή έστω τη μουσική γενικότερα. Δίσκοι σαν το Trans Europe Express όμως αποδεικνύεται ότι μακροπρόθεσμα διαφοροποιούν την αισθητική σε πεδίο πολύ ευρύτερο από αυτό της μουσικής ιστορίας. Το Trans Europe Express τέσσερα χρόνια πριν την έλευση της δεκαετίας του 80 εγκλωβίζει σε λιγότερο από μία ώρα οτιδήποτε την χαρακτήρισε αισθητικά και ιδεολογικά. Φθήνια/ επανάληψη/ πλαστικό/ εμπορικότητα/ απόγνωση/ παρακμή/ εργασιακή απομόνωση/ κοινωνική καταξίωση/ εσωτερική σύγχυση/ clubbing... τα πάντα είναι εδώ και αυτός είναι ο ήχος τους έκτοτε και για πάντα. Σε ένα οριακό αποτέλεσμα μηχανικής επεξεργασίας ιδεών και ήχων, πάνω από την οποία στέκει μία απροσδιόριστη ανθρώπινη φροντίδα, την οποία εγκληματικά λησμονούν στις ασκήσεις τους όλοι οι απόγονοι και μαθητές των Kraftwerk. Άρης Καραμπεάζης

27. Lou Reed - Transformer [1972]

Transformer: ο απόλυτος απογυμνωτής του ροκ εντ ρολ που πετούσε σα στάχτη τους περιττούς θορύβους, τo χαμένο τέταρτο των Velvet Underground, η απλούστερη εκδοχή του γκλαμ, η επιτομή του νεοϋορκέζικου ροκ εντ ρολλ, ένας δίσκος που θα μπορούσε να ανήκει στον παραγωγό Bowie αν δεν έβγαινε μόνο από τις ίδιες τις φλέβες του Lou. Το Transformer δεν είναι μόνο το Vicious (η τελειωτική παραγγελία του Warhol), το Perfect Day (ο απόλυτος ύμνος πάνω στον έρωτα που μας κάνει να είμαστε άλλος και είναι ναρκωτικότερος των ναρκωτικών) ή το Walk on the wild side (η απόλυτη κινηματογράφηση των αντίθετων-από-κάθε-κανονικό ανθρώπων). Είναι το σύνολο των έντεκα τραγουδιών - βημάτων προς το μοναδικό μέρος που μπορεί να υπάρξει το ροκ εντ ρολλ: στο δρόμο. Λάμπρος Σκουζ

28. Led Zeppelin - IV [1971]

Είναι ίσως δύσκολο να φανταστούμε σήμερα πώς ακούστηκαν οι Zeppelin καταμεσής στην χίππικη μακαριότητα, με τους Black Sabbath όμως καθόρισαν με οριστικό τρόπο ο,τιδήποτε ξέρουμε μέχρι σήμερα σαν heavy ή hard rock, (μαζί βέβαια και την μετέπειτα εξέλιξή του σε metal), εδώ είναι άλλωστε που αναζήτησαν οι ιστορικοί του μέλλοντος τον ορισμό του heavy, και το IV (ή ανώνυμο) ήταν που βρήκε τον ήχο τους να ολοκληρώνει την πολύπλευρη ανάμιξη με την folk και τα blues ανοίγοντας αμέτρητους δρόμους (μερικούς απ' τους οποίους πληρώσαμε βέβαια ακριβά). Περιττό φυσικά να αναφέρουμε τα τραγούδια εδώ, ένα προς ένα κλασικά, με κορυφαίο το 'Stairway To Heaven' (ή 'Hairway To Steven' όπως θα έλεγαν αργότερα κι οι Butthole Surfers). Γιάννης Παπαϊωάννου

29. The Doors - L.A. Woman [1971]

Το διανοούμενο rock των Doors κι η ποίηση του Morrison ανέλαβαν μαζί με τους Stooges να δείξουν το τέλος της αθωότητας στους αποχαυνωμένους hippies. Όταν λοιπόν ο Lizard King (ή Bozo Dionysus για τον Lester Bangs) αγκάλιασε επιτέλους τα blues και αφέθηκε μαζί τους στο τελευταίο death trip, άφησε την παρακαταθήκη του για τις επόμενες γενιές που μυήθηκαν εδώ στα διονυσιακά μυστήρια του rock. Περισσότεροι από ένας κατοπινοί rocker-ποιητές έχουν επάνω τους τα σημάδια, ο John Densmore όμως είναι πιο γλαφυρός: "Υπάρχουν άνθρωποι που έχασαν την παρθενιά τους ή φτιάχτηκαν για πρώτη φορά μ' αυτή τη μουσική, παιδιά σκοτώθηκαν στο Vietnam ενώ άκουγαν αυτή τη μουσική, άλλοι αποφάσισαν να μην αυτοκτονήσουν εξ αιτίας αυτής της μουσικής." Γιάννης Παπαϊωάννου

30. Brian Eno - Another Green World [1975]

Εδώ έγινε η στροφή: εδώ άρχισαν να ελαττώνονται οι λέξεις και να επικρατεί η μουσική, εδώ πολλαπλασιάστηκαν τα όργανα, εδώ το ροκ εντ ρολ έπρεπε πλέον να ξεχειλωθεί, να υπονομευτεί, να παραμορφωθεί χωρίς να χάσει την παραμικρή ουσία. Αφήνοντας πίσω κάθε παραδοσιακή κατασκευή άλμπουμ, μπήκε χωρίς αποσκευές στο στούντιο, άφησε τα αναρίθμητα όργανα να τον οδηγήσουν, και ξανάκανε το ίδιο μετά βγάζοντας ήχους πάνω στα τραγούδια, αφήνοντάς την δια ζώσης να τον οδηγήσει στις λέξεις και την ερμηνεία. Στον Another Green World βρίσκονται: μια αφετηρία της ηλεκτρονικής μουσικής που μας ενθουσιάζει σήμερα, το προοίμιο της Ποπ Μηχανικής, το απόσταγμα του άρτ ροκ, όχι με την γνωστή ταμπέλα, αλλά με την κυριολεκτική σημασία κάθε τραγούδι να κατασκευάζεται και να μοιάζει ως έργο τέχνης. Λάμπρος Σκουζ