Βγαίνει καλή μουσική σήμερα;

- BΑΣΙΛΗΣ ΠΑΥΛΙΔΗΣ : Aφού συμφωνούμε όλοι ότι σήμερα βγαίνει μουσική, το μόνο που μένει να ελέγξουμε είναι αν αυτή η μουσική είναι καλή.

Τι είναι καλή μουσική; Η απάντηση είναι υποκειμενική αφού ο καθένας μας έχει διαφορετική άποψη. Σε επίπεδο γνωστών μουσικοκριτικών, άλλη μουσική θεωρεί καλή ο David Toop, άλλη ο John Peel (μέχρι πρόσφατα) και άλλη ο Αλέξης Κωστάλας. Η θεία μου η Ουρανία θεωρεί καλή μουσική την Πέγκυ Ζήνα. Επίσης, θεωρεί ότι η κλασική μουσική είναι καλή μουσική αλλά δεν την ακούει - με την ίδια λογική θεωρεί το πανκ κακή μουσική (και αυτό δεν το ακούει). Πριν από μερικούς μήνες, ένας αναγνώστης μου είχε θέσει παρόμοιο ερώτημα (γιατί θεωρούσα τη μουσική κάποιου σχήματος καλή) και του είχα απαντήσει κάπως απότομα ότι καλή μουσική είναι αυτή που θεωρώ εγώ καλή. Ποιος είμαι, όμως, εγώ που θα κρίνω αν μια μουσική είναι καλή ή καλύτερη από κάποια άλλη; Μπορώ απλώς να απαντήσω ότι είμαι ένας λάτρης της μουσικής με κάποια εμπειρογνωμοσύνη, η οποία είναι αποτέλεσμα 20 χρόνων εντατικής μελέτης και εκατοντάδων χιλιάδων ακουσμάτων. Τίποτε άλλο. Φαντάζομαι ότι το ίδιο θα απαντάω και σε τριάντα χρόνια, μόνο που η εμπειρία μου θα έχει πολλαπλασιαστεί.

Με την πάροδο του χρόνου το ποια ήταν η καλή μουσική άλλαζε μέσα στο μυαλό μου. Στα 5 μου την καλύτερη μουσική έβγαζε το ραδιόφωνο, στα 10 μου το κασετόφωνο του οικογενειακού αμαξιού, στα 15 μου οι Smiths, στα 20 μου οι Pixies, στα 25 μου η Mo Wax, στα 30 μου οι Fridge και στα 35 μου η Colleen (τα ονόματα είναι επιλεγμένα στην τύχη). H πιθανότητα να συμφωνεί κάποιος μαζί μου είναι απειροελάχιστη. O καθένας μας έχει το δικό του γούστο. Άλλος γουστάρει κλασική, άλλος τζαζ, άλλος soul, άλλος blues, rock, pop, punk, gothic, new wave, grunge, techno, hip hop... Mερικοί γουστάρουν όλα τα είδη της μουσικής. Προσωπικά, μου αρέσει η μουσική γενικά, ο συνδυασμός των ήχων και των λέξεων, οι ρυθμοί και οι μελωδίες, είτε προέρχονται από την κόρνα της περαστικής νταλίκας είτε από το λαρύγγι της Mαρίας Kάλας.

Νομίζω ότι σήμερα βγαίνει πολλή καλή μουσική και ο λόγος είναι στατιστικός. Σήμερα κυκλοφορεί περισσότερη μουσική από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Aναλογικά, αυτό σημαίνει ότι τόσο η χειρότερη όσο και η καλύτερη μουσική είναι αυξημένη σε σχέση με το παρελθόν. Aν θεωρήσουμε ότι τα ποσοστά παραμένουν πάνω κάτω τα ίδια (π.χ. από όλη τη μουσική που έβγαινε κάθε εποχή, το 5% είναι καλή μουσική, το 50% είναι μέτρια μουσική και το υπόλοιπο ποσοστό αδιάφορη - τα ποσοστά είναι εικονικά) τότε το 5% της καλής μουσικής που αναλογεί στο σήμερα μεταφράζεται σε περισσότερους δίσκους, CD, κασέτες, mp3 κ.λπ. Eπειδή σήμερα κυκλοφορεί περισσότερη μουσική, το ποσοστό της καλής μουσικής είναι αυξημένο. Kάποιοι μπορεί να έχουν αντιρρήσεις (απάτη της στατιστικής, επανάληψη, διόγκωση του μαζικού μουσικού ασυνείδητου) αλλά σε γενικές γραμμές ο κανόνας ισχύει.

Πρέπει να λάβουμε υπόψη κάτι ακόμη. Σήμερα δεν συμβαίνει κάτι συνταραχτικό στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Πολύ λογικό, αφού η διεξοδική μουσική αναζήτηση του περασμένου αιώνα αποτύπωσε σχεδόν κάθε δυνατή μορφή μουσικής που μπορούμε να φανταστούμε. Έχουν καταγραφεί τόσο ο απόλυτος θόρυβος όσο και η απόλυτη σιωπή. Έχουν μελετηθεί όλα τα μέτρα και όλες οι τονικότητες. Κάθε νεωτερισμός φαίνεται σχεδόν παρωχημένος. Ακόμη και ο ψηφιακός ήχος φαίνεται εξαντλημένος. Οι πιθανότητες μιας νέας έκρηξης αντάξιας αυτής του rock'n'roll στα 50'ς, του punk και του new wave στα '70ς-'80ς ή της electronica στα 90's είναι περιορισμένες. Η μουσική που βγαίνει σήμερα είναι κατά κύριο λόγο μια μοντέρνα έκφραση πάνω σε παλαιότερες δομές και φόρμες. Μπορεί να πει κάποιος ότι σήμερα δεν βγαίνει νέα, επαναστατική, πρωτοποριακή μουσική, στο βαθμό που συνέβη τα προηγούμενα 100 χρόνια. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν βγαίνει καλή μουσική.

Eύλογες οι απορίες: Ποια είναι αυτή η καλή μουσική; Σε ποιο μουσικό είδος ανήκει; Πες μας μερικά ονοματα; Eεε, το αφιέρωμα μας ζητά να απαντήσουμε αν βγαίνει καλή μουσική, όχι ποιοί την βγάζουν. Άλλωστε, όπως είπαμε πριν, αυτό είναι θέμα υποκειμενικό. Oι μουσικόφιλοι ανά τον πλανήτη αφιερώνουν πολλές ώρες στην αναζήτηση της καλής μουσικής και όταν πέφτουν πάνω της η αποκάλυψη δεν συγκρίνεται παρά μόνο με την έκσταση του σεξ, του διαλογισμού, της εγκεφαλικής υπέρβασης κ.ά.

Φύσει αισιόδοξος, ξαναλέω ότι σήμερα βγαίνει πολλή καλή μουσική, ίσως περισσότερη από κάθε άλλη φορά. Μπορεί να μην είναι πρωτοποριακή ή επαναστατική, δεν παύει όμως να είναι καλή. Χρησιμοποιώ ως επιχείρημα μόνο την στατιστική και το προσωπικό γούστο. Όποιος πιστεύει ότι σήμερα δεν βγαίνει καλή μουσική, ας παρηγορηθεί με τα μουσικά αριστουργήματα του παρελθόντος. Όποιος πιστεύει ότι βγαίνει αλλά δεν φτάνει στ' αυτιά του βρίσκεται πιο κοντά στην πραγματικότητα.

- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΗΣ : Φυσικά και βγαίνει. Απλά, δεν είμαστε πάντα σε θέση να την εκτιμήσουμε. Συμβαίνει το εξής παράδοξο: Ενώ σήμερα είναι τεχνικά πιο εύκολο από ποτέ να ακούσουμε και να αποκτήσουμε καινούργια μουσική, πολλά καλά πράγματα που κυκλοφορούν τα χάνουμε μέσα στον ωκεανό των νέων κυκλοφοριών. Αλλά ακόμη και αυτά που ακούμε και εκτιμάμε, δεν προλαβαίνουμε να τα χωνέψουμε και να δεθούμε μαζί τους, γιατί αμέσως θα στρέψουμε την προσοχή μας σε κάτι άλλο καινούργιο και αξιόλογο. Η ταχύτητα με την οποία μας έρχονται οι πληροφορίες και ο όγκος τους, έχουν κάνει τη σχέση μας με την καινούργια μουσική επιφανειακή. Επιπλέον, ο καθένας είναι συναισθηματικά δεμένος με τη μουσική που άκουγε όταν ήταν σε μια ξένοιαστη ηλικία και είχε χρόνο να εντρυφήσει σ' αυτήν. Συν το γεγονός ότι τότε ήταν παρθένος ακροατής, εντυπωσιαζόταν πιο εύκολα, και ήταν λιγότερο κυνικός.

- ΗΛΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ : Φυσικά και βγαίνει καλή μουσική σήμερα, το συζητάς; Αλλιώς δε θα γράφαμε για μουσική εδώ πέρα. Καλή μουσική βγαίνει σε κάθε εποχή. Το αν βγαίνει πολλή καλή μουσική είναι άλλο καπέλο. Όπως και το αν βγαίνουν αριστουργήματα. Οπως και το αν βγαίνουν πολλά αριστουργήματα.

Το "καλή μουσική" στο μυαλό μου δεν περιγράφει κάτι που θα με συγκλονίσει. Περιγράφει κάτι που θα ακουστεί ευχάριστο στ'αυτιά μου. Και με αυτήν την έννοια, πολλά πράγματα μου ακούγονται ευχάριστα, άλλα περισσότερο άλλα λιγότερο. Η αλήθεια είναι ότι ψάχνω αρκετά να τα βρω, αλλά τίποτα σε αυτή τη ζωή δε χαρίζεται.

Αυτό που με κάνει ακόμα πιο αισιόδοξο ως μουσικόφιλο είναι το σκούρο μέλλον που έρχεται (ας βάλουμε έναν ορίζοντα 20-25 χρόνων). Γιατί τα μεγαλύτερα αριστουργήματα γράφτηκαν εν μέσω πολέμων, πολιτικών κρίσεων, ανεργίας και γενικότερα κοινωνικής σαπίλας. Και από δαύτη μας έρχεται αρκετή. Ετοιμαστείτε, λοιπόν, για μουσική που θα σας συγκλονίσει...

- ΑΚΗΣ ΚΑΛΛΟΠΟΥΛΟΣ : Όπως σε όλες της εκφάνσεις της ζωής και του ίδιου του εαυτού μας υπάρχουν οι καλές και οι κακές στιγμές, έτσι και σε οποιαδήποτε μορφή τέχνης κατά συνέπεια και στην μουσική που είναι το ζητούμενο, συμβαίνει το ίδιο.

Το όλο ζήτημα βέβαια κρύβει μέσα του μεγάλο βαθμό υποκειμενικότητας .Η μουσική σαν οντότητα είναι μία και μοναδική. Από εκεί και μετά ο καθένας μας αναλόγως την ζωή και τα βιώματα του ή ακόμα και για συγκυριακούς λόγους κάνει την επιλογή για το ποιο είδος τον εκφράζει και ποια είναι τελικά για αυτόν η "καλή" μουσική.

Καλή μουσική πάντα υπήρχε, υπάρχει και ευελπιστώ ολόψυχα ότι θα συνεχίσει να υπάρχει. Οι προϋποθέσεις για να την βρεις; Ολάνοιχτα αυτιά και μυαλό, διαρκές ψάξιμο και όχι κολλήματα του τύπου "καλό είναι άλλα εγώ δεν ακούω τέτοια", γιατί μπορεί να χαθούν έτσι μικρά ή μεγάλα διαμάντια. Σίγουρα να μην ξεχνάμε ότι χρειάζεται και οικονομική αιμορραγία ειδικά για όσους έχουν σφοδρό έρωτα με την μουσική. Η καλή μουσική υπάρχει και μας περιμένει να την συναντήσουμε ελπίζω και εμείς να είμαστε συνεπείς στο ραντεβού μαζί της!!

- ΝΙΚΟΣ ΝΤΑΣΙΟΣ : Όταν ήσουνα μικρό (πολλά χρόνια και κιλά πριν δηλαδή), η γλυκιά μαμάκα σου σε έπαιρνε από το αθώο σου χεράκι και σε πήγαινε βόλτα στο παρκάκι με τους άλλους σπόρους. Εκεί και πάντα κάτω από ηλιόλουστες ανοιξιάτικες μέρες και το πάντα άγρυπνο βλέμμα της, σε κερνούσε ευλογημένο παγωτάκι, ξέρεις από αυτό που δεν φτιάχνουν πια. Τα χρόνια πέρασαν και εξελίχθηκες σε ένα απίστευτα περίπλοκο και εκλεπτυσμένο κωλόπαιδο με τρομερή έφεση στην κριτική, λαθροτηλεθεατής της τατιάνας και μανιώδης συλλέκτης εμπειριών και δίσκων.

Κι όμως με όλα αυτά και παρότι έφτασες παρέα με τον Κόναν μέχρι την μυθική Θούλη σε αναζήτηση σάρκας και πνεύματος δεν μπόρεσες να βρεις εκείνη την εξίσου μυθική προεφηβική γεύση.

Γιατί αγαπητοί συνοδοιπόροι αυτό έχουμε να αντιπαλέψουμε σε κάθε μας επιλογή, ένα μύθο. Κάθε σύγκριση που έχει να κάνει με περασμένες μουσικές περνάει μέσα από την εκτίμηση και τον, συνήθως καλά, κρυμμένο θαυμασμό που τρέφουμε για τον αγαπητό εαυτό μας, η οποία σε σύγκριση με τις σημερινές μουσικές μοιάζει με την αναμέτρηση Liverpool - Olympiakos. Και πως μπορούμε να αντιμετωπίσιμε αυτό το αδηφάγο τέρας αγαπητοί μου; μόνο από (χρονική) απόσταση ασφαλείας, με γενναίες δόσεις χιούμορ και μνημειώδη ψυχραιμία.

Μήπως πρέπει να θυμηθούμε τι λέγαμε στα 80's και πόσο ζουμερά τα κοιτάμε τώρα; Μήπως πρέπει να ανακαλέσουμε την ατελείωτη γκρίνια των 90's, σε εποχές που αριστουργήματα περνούσαν από τα πικάπ μας; Μήπως πρέπει να πάρουμε τηλέφωνο τώρα τον ψυχίατρο μας; Από την άλλη βέβαια είμαι της άποψης ότι όντως και παρότι σχήματα του κοντινού παρελθόντος έδειξαν το καλό το μονοπάτι, η κατάσταση στο Ellada πλην ελάχιστων εξαιρέσεων είναι φρικώδης (και δεν είμαι μίζερος, εντάξει;).

Εν κατακλείδι, η μουσική απόκτησε πια 400 καινούργιες λαχταριστές γεύσεις, από τις οποίες βέβαια ελάχιστες ή καμία δεν μας κάνουν κέφι. Αλλά για αυτό δεν φταίει αυτή, αλλά η μαμά μας που μας έκανε κακομαθημένους.

- ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΟΤΑΣ : Τώρα τι είναι αυτό; Εξυπνάδα, πνεύμα ή ρητορισμός; Και τι θα άλλαζε, δηλαδή, αν το ερώτημα ήταν "βγαίνει καλή μουσική;" σκέτο; Τι κάνει εκείνο το "σήμερα" στο τέλος να ορίζει και τη διαφορά;

Λοιπόν, η μουσική δεν πιάνεται πουθενά. Γενικά μιλώντας. Η καλή μουσική, περί ου ο λόγος, βρίσκεται είτε μετά πολλών κόπων, είτε από τύχη, άντε και λίγες φορές με φυσιολογικό τρόπο, και μας περιφρονεί βαθιά. Η ίδια δεν μας πλησιάζει από μόνη της ποτέ, εμάς περιμένει να την πλησιάσουμε. Μακάρι όταν πεθάνω να έχω προλάβει να ακούσω όλους τους ήχους, ανατριχιάζω μόνον που το εύχομαι, καταλαβαίνετε ...

Καλή μουσική βγαίνει πάντα. Αν και δεν είμαι σεξιστής, θα ριψοκινδυνέψω να θεωρηθώ. Η μουσική, όπως και όλα τα ομογενή θηλυκά στη φύση, είχε ανέκαθεν τις ώρες και τις εποχές της. Είναι "αυτή" που συνδέσαμε με τις ζωές μας. Ανακαλύψεις. Καινούργιες συγκινήσεις. Αντίδραση με το γνώριμο, απαράλλαχτο τρόπο όσα χρόνια και αν έχουν εντωμεταξύ περάσει. Μια σχέση που δεν έγινε ποτέ της βαρετή ή εκφυλισμένη. Το μόνο που αλλάζει, ασφαλώς, είναι η εποχή, άρα το περιβάλλον, άρα και ο δικός μας αντιληπτικός μηχανισμός. Η εκάστοτε εποχή είναι βέβαιο πως στην καλύτερη περίπτωση συμπυκνώνει πλήρως τα μέχρι τότε δεδομένα (και στη χειρότερη τα διασπείρει εδώ και εκεί). Όταν το 1969 βγήκε το 'Strange Days', ο πιο attractive Jim Morrison σε album, για να θυμηθώ ένα πολύ αγαπημένο παράδειγμα, τα πράγματα ήταν ακριβώς έτσι και μόνον τότε θα μπορούσαν να έχουν καταγραφεί με εκείνο τον τρόπο. Η εποχή βάζει την περιγραφή, το χρώμα στους κανόνες της έκφρασης, το στιλ. Τα ίδια με το 'Unknown Pleasures', τα ίδια και με το 'Dummy'. Υπάρχει, όμως, και η πρωτοτυπία, η καινοτομία και το πρωτόγνωρο που δεν ταυτίζονται όσο νομίζουμε τελικώς με την αυθεντικότητα. Ωστόσο, αποτελούν συχνότατα μια σημαντική πηγή πιθανής αντιπάθειας. Ποτέ μην την ξεχάσετε αυτήν.

Απολαμβάνω τα zeros περισσότερο από κάθε άλλη μουσική δεκαετία και ας μην είναι αυτή της γενιάς μου. Περισσότερο από τα nineties, ακόμη και από τα eighties, έστω και αν είναι στη μέση για να με ταλανίζει η ηλικία. Ίσως παίζει ρόλο και το γεγονός πως η ίδια η ζωή μου έφερε κάποια πράγματα τούμπα, που με τα χρόνια αποφάσισα να ζω διαφορετικά, να σκέφτομαι ομοίως, που οτιδήποτε με έκανε τότε να βολεύομαι τώρα με κάνει το ίδιο εύκολα να νιώθω άβολα, ώστε να μην το επιζητώ. Επιπρόσθετα, τα βρήκα και με τον εαυτό μου και γοητεύομαι πλέον από το να κάνω επιλογές και όχι να μένω στάσιμος.

Το "σήμερα" που ορίζεται εδώ έχει πάρα πολύ θόρυβο. Αλλά περνάει και την αίσθηση ότι το πεδίο έχει πια διευρυνθεί, ότι έχει γίνει global. Έστω και αν από την άλλη βρίθει συγχρόνως από μοναχικούς λύκους, από project του ενός ατόμου. Η κατάσταση έχει κάνει πια χρησιμότερο να ξέρει κανείς ένα μουσικό πρόγραμμα απ' το να ξέρει να κουρδίζει την κιθάρα ή απ' το να παίζει συγχορδίες. Ζούμε στην εποχή του Pro Tools και του Cubase. Ένας ανήσυχος (η εσωτερική φαγούρα της δημιουργίας νοείται με την άφθαρτη, πολύ παλιά της σημασία) με ένα καλό laptop και εξοικείωση με το "copy/paste" μπορεί να εκφράσει πληρέστερα το τι συμβαίνει τριγύρω ακριβώς τώρα από ένα παραδοσιακό σχήμα με κιθάρα, μπάσο και τύμπανα. Δεν απορρίπτει η εποχή μας τα τελευταία, όπως και κάθε προγενέστερη. Τα χωράει όπως η κάθε δράση (ή ρεύμα) χωράει και την ανάδρασή της. Η ουσία παραμένει. Βεβαίως, οι οφθαλμολογικές συνέπειες της χρήσης του υπολογιστή έχουν αναφερθεί, αλλά δεν στάθηκαν ικανές να αποτρέψουν την εξέλιξη. Ούτε παθήσεις σαν το αυχενικό. Αλλά, είπαμε, έτερον, εκάτερον.

Για μουσική μιλήσαμε; Ειδικά, μπορεί όχι όσο θα έπρεπε, ε; Όπως και η κάθε τέχνη, αντικατοπτρίζει, εμπνέεται, εκφράζει και αποτυπώνει τον παλμό του χρόνου στο σύνολό του. Η σημερινή, τα είπαμε, έχει το τεράστιο πλεονέκτημα της μουσικής ιστορίας των δεκαετιών που προηγήθηκαν. Όλων. Ό,τι γεννιέται, γεννιέται σε ένα σύμπαν επιρροών. Έχει κάπου πίσω τους The Beatles, αλλά και τους Talking Heads, τους Portishead και τους The Notwist. Παρόλα αυτά όταν κάποτε (σύντομα) το σήμερα γίνει και αυτό αναφορά και ερμηνεία θα χρειαστεί τα δικά του χαρτιά. Αυτά ψάχνουμε, και ανασκαλεύοντάς τα καταλαβαίνουμε και γιατί είναι σημαντικότερος ο Sketchie από τους Godspeed You! Black Emperor (πια). Είναι απλώς η φυσική συνέχεια των πραγμάτων, η διαφορά του σήμερα από το (μόλις) χθες.

Επικεντρωθείτε στο να βρείτε τα κανάλια για να ακούτε τα σημαντικότερα που συμβαίνουν στα μουσικά δρώμενα του τώρα. Και απολαύστε τα, όπως κάνατε και πριν δυο μέρες και πριν δέκα χρόνια. Αυτά.

- ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ : Επειδή φαντάζομαι ότι η απάντηση στο ερώτημα "Βγαίνει καλή μουσική σήμερα;" από οποιονδήποτε συντάκτη/ φίλο του MIC είναι θετική, υποθέτω ότι πίσω από εκείνο το "σήμερα" κρύβεται το "θεωρείτε ότι βγαίνει καλύτερη ή χειρότερη μουσική από ότι πριν από 10, 20, 30 χρόνια;"

Δεν μπορώ να δω το σήμερα από την απόσταση που βλέπω το παρελθόν κι επομένως δεν μπορώ να απαντήσω. Δυο παραδείγματα:

1. Μπορώ να βρω τις βασικές διαφορές ανάμεσα στη μουσική σκηνή του 1965 με του 1975, του 1975 με του 1985, του 1985 με του 1995, αλλά πολύ δυσκολότερα του 1995 με το 2005.

2. Μικρότερος, άκουγα πολύ μουσική αλλά δεν διάβαζα καθόλου μουσικά έντυπα (ποιος είναι αυτός ο Μαλαθρώνας ρε παιδιά;). Ο πρώτος μουσικός απολογισμός που θυμάμαι είναι αυτός του - ίσως του πιο έγκριτου τότε - ελληνικού μουσικού περιοδικού 'Ήχος', το 1988. Θυμάμαι ότι ανάμεσα σε πολλές δεκάδες δίσκων που ψηφίστηκαν, δεν εμφανίστηκαν ούτε μια φορά τα αγαπημένα μου, 'Surfer Rosa' των Pixies, και 'Life's Too Good' των Sugarcubes. Νομίζω ότι αν ξαναψήφιζαν οι ίδιοι σήμερα, τουλάχιστον το 'Surfer Rosa' κάπου θα υπήρχε.

Το ποια από τα σημερινά μουσικά έργα είναι κλασικά, ακόμη δεν μπορούμε να το πούμε. Νομίζω πάντως ότι σε σχέση με το παρελθόν υπάρχουν πολύ λιγότεροι δίσκοι "καθολικής αποδοχής". Ψάχνοντας την αιτία, και ξεκαθαρίζοντας ότι δεν ξέρω αν η έλλειψη "καθολικής αποδοχής" μουσικών προϊόντων, και η έλλειψη του "συλλογικού πνεύματος" των ακροατών που ίσως κρύβεται από πίσω, είναι καλή ή κακή (μάλλον τίποτε από τα δύο), βγαίνω από το θέμα:

Το νεανικό κοινό, κύριος καταναλωτής της μουσικής, είναι σήμερα ανίκανο ή απρόθυμο να λειτουργήσει με όρους συλλογικούς. Η κοινωνική διαδικασία χρήσης/ απόλαυσης της μουσικής που στο παρελθόν ένωνε τους νέους δεν πετυχαίνει πια να διαμορφώσει καθορισμένες ομάδες, όπως παλιότερα τα φρικιά, οι Mods, οι νεορομαντικοί, οι "dark", οι hip-hoppers ή οι "μεταλλάδες". Oι συναθροίσεις σήμερα είναι εξαιρετικά ασταθείς και ευμετάβλητες και γι αυτό λείπει το "ομαδικό πνεύμα". Ακραίο ίσως παράδειγμα το internet, όπου οι νέοι συναντιούνται και "ομαδοποιούνται" στιγμιαία, για να ακολουθήσουν μετά διαφορετικούς δρόμους.

Λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας και του internet, η αποκέντρωση είναι δεδομένη. Το κέντρο, "εκεί που όλα συμβαίνουν", μέχρι πριν λίγο ταυτίζονταν με το μοντέρνο, και εξ' ορισμού σήμαινε συνάθροιση. Oι δισκογραφικές εταιρίες έχουν πλέον πολλαπλασιαστεί, χιλιάδες καλλιτέχνες μπορούν να εκδώσουν τη δουλειά τους και τα μουσικά στιλ είναι περισσότερο κομματιασμένα από ποτέ, σε μια μουσική πραγματικότητα που κατακλύζεται από χιλιάδες προϊόντα, τόσα που αποκλείεται να προφτάσει κανείς να αντιμετωπίσει. Και όσο λιγότερο "μυημένος" τόσο ευκολότερα καταλήγεις μπερδεμένος, βαριεστημένος και επομένως ανικανοποίητος.

Η προηγούμενη γενιά, τουλάχιστον το κομμάτι της που αυτοπροσδιορίζονταν ως "ροκάδες", είχε ένα αίσθημα κοινότητας, και όνειρα που κάπου στο δρόμο εγκαταλείφθηκαν από τους περισσότερους. Τα παιδιά τους, επόμενη γενιά, θα περάσουν τη ζωή τους προσπαθώντας να πληρώσουν τα χρέη της προηγούμενης. Αισθάνονται μόνοι και ανίκανοι να αλλάξουν έναν κόσμο που όπως κι εκείνος των γονιών τους έχει πόλεμο, ανεργία και υποκρισία κι επί πλέον τεράστια οικολογικά προβλήματα. Κάποιος έχει συνοψίσει τη στάση τους με τον όρο "aggressive non-participation". Γιατί λοιπόν η στάση απέναντι στη μουσική να είναι διαφορετική;

- DAVID B : Κάτι καλύτερο από την ερώτηση συμβαίνει στην πραγματικότητα σήμερα. Μπορείς να φιλτράρεις το παρελθόν με καλύτερο τρόπο από ότι παλιά και να κάνεις κουμάντο στα ακούσματα σου με έναν τρόπο που ποτέ δεν μπορούσε να γίνει. Ανακαλύπτοντας διαμάντια που σου ξέφυγαν προχωράς στους συνεχιστές και η απόλαυση είναι πολλαπλή.

Φυσικά τα περισσότερα προέρχονται από μικρές εταιρείες που τώρα έχεις επιτέλους την δυνατότητα να παραγγείλεις αφού πιθανά τα ακούσεις σε mp3.

Πάθος, ανησυχία, πρωτοτυπία, αυθεντικότητα, έμπνευση έξω από την πεπατημένη, τα κριτήρια αξιολόγησης.

Δεν βασίζεσαι πλέον μόνο στην αυθεντία του "μουσικοκριτικού", - όρε τι χρήμα έχει καταναλωθεί την δεκαετία του 80 σε μαλακίες που υποδείκνυαν οι τοπικοί guru - και επιτέλους βάζεις το προσωπικό αισθητήριο σου σε λειτουργία χωρίς πολλές παρεμβολές. Ακούς τους πάντες και έχεις κατασταλάξει με ποιους ταιριάζεις (στο πως αντιλαμβάνεσαι το μουσικό μέλλον). Έχεις την δυνατότητα να ακούσεις διαδικτυακά τις εκπομπές οποιουδήποτε σοβαρού μουσικού παραγωγού που την ψάχνει και να τεστάρεις τι σε αρέσει.

Τα παράλληλα κανάλια πληροφόρησης και διοχέτευσης μουσικής έχουν αυξηθεί στο κατακόρυφο και είναι όλα μπροστά στα πόδια μας (μόνο πρέπει να μάθεις να τα χειρίζεσαι). Κι αν στην Ελλάδα επιβιώνουν ακόμα οι συντηρητικοί ανεγκέφαλοι των μεγάλων δισκογραφικών είναι λίγα τα ψωμιά τους. Λίγο μεράκι και διάθεση για εμβάθυνση στις αναζητήσεις οποιουδήποτε θα τον φέρει μπροστά στους κρυμμένους θησαυρούς.

Τα αυτονόητα για την ευκολία της μουσικής παραγωγής σήμερα παραλείπονται. Μας χρειάζονται απλά δημιουργικοί άνθρωποι και αυτοί δεν λείπουν από καμία εποχή ... σήμερα πολλαπλασιασμένοι γιατί κάθε σπίτι μπορεί να γίνει στούντιο ηχογράφησης.

Τελευταίο να πω για την έλλειψη ντόπιων μουσικών παραγωγών. Στην καλύτερη περίπτωση μπόλικη ευαισθησία αλλά μουσική παιδεία ΜΗΔΕΝ. Δύσκολο να βελτιωθεί αυτό λόγω εμπόρων ιδιοκτητών ραδιοφώνων που επιμένουν στην χιλιοακουσμένη φόρμουλα, αλλά δόξα σοι, υπάρχει και το δίκτυο.

- ΙΑΚΩΒΟΣ "RUDE BOY" ΚΟΜΝΗΝΟΣ : Η απάντηση σίγουρα δεν έρχεται από τους Έλληνες διοργανωτές συναυλιών που αν τα 3 τελευταία χρόνια υπάρχει ένας μουσικός οργασμός δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένοι να προκαταβάλουν κάποια χρήματα (που θα τα πάρουν πίσω διπλά ίσως και τρίδιπλα), διότι δε θέλουν να ρισκάρουν την είδη υπάρχουσα μαγιά τους, και έτσι όποιος δεν έχει τη δυνατότητα να αποθεώσει την αφρόκρεμα της σημερινής ροκ μουσικής αποκοιμάται σε κάποια συναυλία των Morcheeba, Thievery Corporation, Faithless, ή νομίζει ότι υποδύεται τον Michael j. Fox σε κάποιο από τα Back to the Future αντικρύζοντας τους Uriah Heep, Love, Black Sabbath, Anthrax, Twisted Sister, Wasp, Zounds, Wedding Present, Stranglers etc.

Κάθε μουσικός διαγράφει τον κύκλο του και μετά πρέπει να μας αποχαιρετά με ψηλά το κεφάλι πριν να πρέπει να του κάνουμε ευθανασία! Θέλω επιτέλους να δω τους Kasabian και όχι ξανά τους New Order. Θέλω να δω τους Strokes, τους Bloc Party, και τους Kaiser Chiefs δεν θέλω να βλέπω άλλο τον Paul Weller και τον Steve Wynn (συγγνώμη Steve but you kmow what I mean). Θέλω να δω τους Killers και τους Bravery και όχι άλλο τον Robert Smith και τον Morrissey. Θέλω να δω τους Basement Jaxx και τους Fischerspooner και όχι πια τους Kraftwerk και τους Depeche Mode. Τέλος θέλω να δω τους Doves ξανά και τους Coldplay, τους Travis και τους Κeane και όχι άλλο τους R.E.M. ή να περιμένω το reunion των Smiths.
Δυστυχώς είμαστε στην απαρχή μιας νέας εποχής, ξαναζούμε την εποχή 89-91 όμως πολλοί της ηλικίας μου δεν έχουν το κουράγιο να κουνήσουν ούτε τη φτέρνα τους μερικοί ούτε να ξεσφίξουν τη γραβάτα τους άλλοι φτιαχνόντουσαν με κόκα και τώρα δεν αντέχουν ούτε την κόκα κόλα, και το χειρότερο είναι ότι από εμάς δεν υπάρχουν πρεσβευτές που να μεταδώσουν τον μουσικό θρίαμβο των ημερών μας στα πιτσιρίκια (είναι τα τελευταία που φταίνε;).

Αφού εμείς που υποτίθεται έχουμε πολλά ακούσματα στην πλάτη μας δεν καταλαβαίνουμε την έκρηξη των teenagers Kaiser Chiefs, την μυσταγωγία της ατμόσφαιρας των Kasabian, το πολιτικό ξέσπασμα των Bloc Party, ή τον λυρισμό των Keane και των Doves, τότε πραγματικά είμαστε άξιοι της μοίρας μας η οποία έχει κλείσει τα αυτιά της με τους απόηχους των Smiths, Joy Division, Nirvana, Prodigy, Massive Attack etc.

Ένας αθεράπευτα και ασυμβίβαστος mod.

Burn the past, live the present, think about the future!

- ΑΡΗΣ ΚΑΡΑΜΠΕΑΖΗΣ : Πανεύκολο το ερώτημα, αγαπητέ εκδότη-αρχισυντάκτη, φίλτατε Μπάμπη (και γιατί δεν απάντησες έγκαιρα τότε, τον ακούω ήδη να σχολιάζει...). Απλούστατο λοιπόν το ερώτημα διότι το έχω απαντήσει (μέσα μου) εδώ και αρκετά χρόνια. Ήρθε λοιπόν και πάλι η ώρα να βγουν τα μέσα έξω.

Όχι μόνο βγαίνει καλή μουσική σήμερα, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι κάθε επόμενη δεκαετία βγαίνει καλύτερη μουσική απ' ότι της προηγηθείσας αυτής ή έστω ότι απλά βγαίνει πάντοτε καλή μουσική. Απλά υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν οι εξής τάσεις παράδοξου τρόπου σκέψης στις τάξεις των όσων δηλώνουν μουσικόφιλοι, που μας οδηγούν κάθε τόσο στο να διατυπώνουμε το ερώτημα περί του αν βγαίνει ή όχι καλή μουσική...

Α) ενόσω βρισκόμαστε στις αρχές μιας μουσικής δεκαετίας τείνουμε (αρκετοί εξ ημών τουλάχιστον) να απολαμβάνουμε χωρίς ανόητους προβληματισμούς τη μουσική που αυτή παράγει. Κάπου προς το τέλος αυτής μας πιάνουν ηλίθια άγχη σε σχέση με ότι ακούσαμε. Και με το που σκάσουν και οι μουσικές της επόμενης δεκαετίας αφορίζουμε άμεσα ότι προηγήθηκε.

Τα πρώτα αθώα χρόνια του rock 'n' roll, αντιμετωπίστηκαν με ειρωνεία από τους "σοφούς" του ροκ των 60s και παραπέρα. Άντε καλά ο Elvis, o Chuck Berry, o Little Richard και μερικοί άλλοι την γλίτωσαν, ποια ήταν άραγε η θέση του Perry Como και του Roy Orbison εμπρός στα μεγαθήρια του τύπου Bob Dylan και Jimi Hendrix.... Σήμερα όλοι γνωρίζουμε καλά ότι το πρωτόγονο rock 'n' roll, οι ανόητοι Crystals (Da Doo Ron Ron κι έτσι) και ο εύπεπτος Lee Dorsey είναι που έδωσαν μερικές από τις πιο εμπνευσμένες και αβίαστα κορυφαίες συνθέσεις που γνώρισε ποτέ αυτή η μουσική.

Στα τέλη δε των 90s η indie κοινότητα το έριξε στο ψάξιμο και τον πειραματισμό και ντράπηκε ανεπανόρθωτα για τον προ πενταετίας brit pop εαυτό της. Πέντε χρόνια μετά τι γνώμη έχουμε για την brit pop των 90s τελικά;

Β) Ακόμη πιο βαμμένη την είχαν οι δεκαετίες εκείνες που σε πραγματικό χρόνο είχαν να αντιμετωπίσουν την οργή και την περιφρόνια των "σοβαρών" παρακολουθητών της τέχνης (ας τους κράξουμε όλοι μαζί και πάλι...). Φαγώθηκαν όλοι με τα αμαρτωλά 80s... που κατέστρεψαν τα πάντα σε επίπεδο αισθητικής και ποιότητας. Υπάρχει κανείς σήμερα που να αμφιβάλλει ότι στα 80s βγήκε καλύτερη μουσική απ' ότι στα δεινοσαυρικά 70s; Και βάζω μέσα στα 70s και το punk, που πέραν των 20 πραγματικά καλών δίσκων του, μας φλόμωσε -τουλάχιστον στη Βρετανία- σε κοινοτυπίες του τύπου Eddie & The Hot Rots και Cockney Rejects; Όταν δε μάλιστα ήταν όλοι σίγουροι ότι η Madonna κατέβηκε στον πλανήτη γη για να καταστρέψει την μουσική (ασχέτως είδους...), έκρυβαν καλά τους δίσκους της στις ντουλάπες τους, έτσι; Υπήρχε μια εποχή στη χώρα μας που οι έγκριτοι μουσικογραφιάδες ανακάλυπταν την ταραχή και την έκρηξη του new wave και του βαρετού Paisley Rock, την ίδια ώρα που ντρέπονταν να αποκαλύψουν και στον εαυτό τους ακόμη ότι γουστάρουν Madonna και Culture Club. Ντροπή τους λοιπόν!

Γ) Κάπου εδώ χώνονται και τα revival. Τα revival λοιπόν ξεκίνησαν σχεδόν άμεσα με τη γέννηση του rock 'n' roll... Οι περισσότερες ηχογραφήσεις του Elvis τα πρώτα χρόνια επαναλάμβαναν τις επιτυχίες μαύρων καλλιτεχνών, γιατί η μουσική βιομηχανία επέβαλλε να τις τραγουδήσει ένας λευκός. Και ο λευκός τα είπε καλύτερα! ΧΑ! Και ως γνωστόν το Grunge υπήρξε πολύ καλύτερο από όλες τις αναφορές του... Και οι Jam ήταν απείρως σπουδαιότεροι από όλους τους γραφικούς proto-mods που προηγήθηκαν αυτών. Και οι Franz Ferdinand ηχογράφησαν τον καλύτερο δίσκο που παρέλειψαν να ηχογραφήσουν οι XTC. Και ούτω καθεξής...

Δ) Και το χειρότερο είναι το κόλλημα με την εμπορική μουσική, που μέσες άκρες αναλύθηκε και παραπάνω. Ο προβληματισμός περί του αν βγαίνει καλή μουσική ή όχι, πηγάζει κυρίως από την συμπλεγματική συμπεριφορά όσων ξυπνούν ιδρωμένοι τα βράδια επειδή τα charts κατακλύζονται από χιτάκια-τσιχλόφουσκες, από την Diana Ross, τους Bee Gees, τους Duran Duran, τις Spice Girls, την Britney και τον Marc Anthony και την Beyonce. Ενώ και καλά θα έπρεπε να βρίσκονται στη θέση τους οι Neu, οι Can, οι Go Betweens, οι Four Tet και οι Anthony & The Johnsons. Και όταν η pure εμπορική μουσική αποδεικνύει με μανία την διαχρονικότητα της, που ακριβώς οφείλεται στην απαράμιλλη εμμονή της για το εφήμερο και το εύκολο, εκεί είναι που το βουλώνουν όλοι. Μπορείτε να σκεφτείτε συνθέσεις ιδανικότερες, ευφυέστερες και πιο αθάνατες από αυτές των Abba και των Kraftwerk. Σίγουρα όχι αυτές από τα δύστροπα προσωπικά άλμπουμ του David Sylvian φαντάζομαι.

Τελικά αλλάζω γνώμη και αρνούμαι να απαντήσω στο ερώτημα αν βγαίνει καλή μουσική ή όχι. Είναι ερώτηση-παγίδα. Διαγράψτε όλα τα παραπάνω...