Βιπεράκια και free jazz

-  'Δεν έχω ιδέα από αστυνομικά βιβλία!' λέω στον αρχισυνεργάτο με το που λαμβάνω το θέμα. 'Όχι πως δεν είμαι φαν του είδους, απλά σε άλλες μορφές. Για παράδειγμα, μπορώ να σας γράψω σελίδες ατελείωτες για τον αγαπημένο μου Columbo (έχω και το box-set σε συσκευασία κουτί πούρων εξάλλου), από παιδί μέχρι και χθες (αλλά και κάθε Σάββατο στην αγγλική τηλεόραση) έχω παρακολουθήσει αμέτρητες φορές κάθε σαιζόν του 'Murder she wrote', δεν χάνω επεισόδιο Law & Order SVU και από ταινίες δώσε μου νουάρ, θρίλερ, εξιχνίαση μυστηρίου γενικά (με κάποια προτίμηση σε φόνο και αν κάνει overlap με horror ακόμη καλύτερα) και είμαι ευτυχισμένη.
Αλλά σε βιβλίο... δεν έτυχε.
'Αυτό είναι κείμενο για τον μπαμπά μου, βιπεράκια και free jazz, χαχα.'
- 'Και δεν τον βάζεις να το γράψει; Κείμενο Φλέδος και θυγάτηρ.'
Στην αρχή σκέφτηκα, χμ, πού να το γράψει, στην παλιά του γραφομηχανή; Θα ταίριαζε βέβαια...
Ο υπολογιστής που έχει ξεμείνει στο σπίτι μάλλον έχει μαραζώσει γιατί τον χρησιμοποιώ κυρίως εγώ όταν είμαι εκεί και μόλις πρόσφατα τον έπεισα να αρχίσει να μου γράφει μηνύματα στο Viber. Αλλά ας του το ρίξω σαν ιδέα και βλέπουμε.

- 'A, ναι τα βιπεράκια μου, πού τα έχεις βάλει;'
-' Τέρμα δεξιά στη μεγάλη βιβλιοθήκη, είναι λίγο κρυμμένα'
-' Εντάξει θα τα βγάλω να βρω τα αστυνομικά και να σου πω ό,τι θυμάμαι. Πάρε με την Κυριακή κατά τη μία Ελλάδος'
-' Έγινε μπαμπά, θα κάνουμε τηλεφωνική συνέντευξη!''

Τα βιπεράκια ως γνωστόν ήταν αυτά τα μικρά βιβλιαράκια 'τσέπης' (της Βίπερ) που έπαιρνες από το περίπτερο, τιμή 14-35 δρχ μεταξύ 1976-1980κάτι. Δεν θυμάμαι να έχω διαβάσει κάποιο, μάλλον όταν ήρθε η εποχή να ασχοληθώ με την κουλ λογοτεχνία που υπήρχε στην βιβλιοθήκη των γονιών μου τα σνόμπαρα. Όμως θυμάμαι ως νήπιο ακόμη να περιεργάζομαι τα σκούρα συνήθως εξώφυλλα που δεν καταλάβαινα καθόλου, την χαρακτηριστική χάρτινη μυρωδιά τους, τον μπαμπά μου να διαβάζει χαλαρός στην παλιά μας πολυθρόνα ακούγοντας τις τζαζ μουσικές του οι οποίες κάπου κάπου εκνεύριζαν τους υπόλοιπους (πω πω μας έτρεχε και στα φεστιβάλ στην έκθεση, 'αναπολεί η αδερφή του και νονά μου συχνά γελώντας) και κάπου δίπλα ή στο πάτωμα καθόμουν κι εγώ με τα Μίκυ Μάους που μου έφερνε μετά τη δουλειά (και τα Λούκυ Λουκ και τα Αστερίξ). Και υπήρχαν πάντα και κα’να δυο αφημένα στο παλιό μας αυτοκίνητο.

'Και στη μαμά άρεζαν, μην νομίζεις, τα έπαιρνε στην παραλία'.
Γενικά τα βιπεράκια είναι παντού σε όλες τις πρώιμες παιδικές αναμνήσεις μου. Ήρθε λοιπόν η ώρα να μάθω και κάτι για το περιεχόμενό τους.
- 'Μαρία τα έχω χωρίσει σε δύο κατηγορίες αλλά δεν θέλω να βγούμε και εκτός θέματος. Για ρώτησε αν επιτρέπεται η κατασκοπεία.'
-' Είμαι σίγουρη ότι είναι οκ και λίγη κατασκοπεία'.
-' Άκου τότε, θα σου πω λίγα λόγια για αυτά που διάλεξα, δεν θυμάμαι πολύ καλά την υπόθεση κάθε βιβλίου, είναι πολλά.
-' Μην ανησυχείς, τα κενά θα μας τα καλύψει το ίντερνετ.'

Αφού λοιπόν συζητήσαμε λίγο για το πώς θα γινόταν να κάνουμε κάποιας μορφής λίστα, καταλήξαμε σε ένα free jazz θα έλεγα φορμάτ που μας ταιριάζει άλλωστε, με μία μίξη αγαπημένων συγγραφέων-χαρακτήρων και καμιά φορά οι συγγραφείς γίνονται και οι χαρακτήρες όπως θα σας πούμε παρακάτω και στο ενδιάμεσο και κάποια συγκεκριμένα βιβλία που ο μπαμπάς μου πιστεύει ότι αξίζει να διαβάσετε, ή τουλάχιστον έτσι θυμάται.

1. Gerard de Villiers - Ο Μάλκο

Ο Gerard de Villiers ως συγγραφέας κατασκοπικών βιβλίων ήταν όσο πετυχημένος όσο ο Ian Fleming, μάλιστα η σειρά SAS (Son altesse serenissime) που ξεκίνησε το 1965, όχι μόνο πούλησε αντίστοιχο αριθμό βιβλίων ανά τον κόσμο (αν και για κάποιον λόγο, ίσως των τολμηρών αναφορών σε σεξ και βία, στα αγγλικά άρχισε να μεταφράζεται μετά τον θάνατό του το 2013) αλλά ο πρωταγωνιστής της Malko Linge είναι επισήμως ο μακροβιότερος μυστικός πράκτορας.

'Ο Μάλκο ήταν μυστήριος χαρακτήρας (όταν ο μπαμπάς μου αποκαλεί κάποιον/κάτι 'μυστήριο', εννοεί περίεργο, ιδιόμορφο με την έννοια του εκκεντρικού, ή και ιδιότροπο, με 'παραξενιές,' εγώ ας πούμε γίνομαι συχνά μυστήρια). Αυστριακός πρίγκηπας που δούλευε για την CIA για να μπορέσει να επισκευάσει τον πύργο του, άκου τώρα. Τον στέλνουν λοιπόν σε αποστολές όπου μπορείς να φανταστείς'.

Όντως τσεκάροντας την βιβλιογραφία βλέπω πως έχει πάει παντού, από Κωνσταντινούπολη, Τόκιο και Ινδία, μέχρι τον σταθμό Πάγκο-Πάγκο, όπου και αν βρίσκεται αυτός.

'Όπως καταλαβαίνεις δεν είναι ένας απλός αριστοκράτης, μιλάει πάρα πολλές γλώσσες και έχει και εξαιρετική μνήμη και φυσικά ιδιαίτερη εμφάνιση, φοράει πάντα κουστούμια (αλπάκας). Και κουβαλάει μαζί του ένα μικρό περίστροφο. Εδώ αν σου διαβάσω μερικά οπισθόφυλλα θα καταλάβεις, όπου πάει έρχεται αντιμέτωπος με τον θάνατο και συνήθως και κάποια μοιραία γυναίκα. Από την άλλη έχει με το μέρος του και κάποιους πράκτορες της CIA, έναν βοηθό και μία αρραβωνιαστικιά. Και οι υποθέσεις του δεν είναι βαρετές, ούτε απαραίτητα σε στυλ πολιτικού θρίλερ, άλλοτε θα βρεθεί μπλεγμένος με επίδοξους τρομοκράτες, άλλοτε με διεφθαρμένους της καλή κοινωνίας, ακόμη και στο Χόλιγουντ. Σε ένα βιβλίο που έχω εδώ μπροστά μου ας πούμε, βρίσκεται παγιδευμένος σε ένα δωμάτιο με έναν πάνθηρα (Ο πάνθηρας του Χόλυγουντ).

Και από αυτόν όμως ξεφεύγει. Το άγχος του πάντα είναι μην τον σκοτώσουν πριν προλάβει να τελειώσει με τον πύργο του. Δεν ξέρω ποιον τίτλο να διαλέξω για να σας προτείνω, έχω πάρα πολλά της σειράς αυτής και δεν ξέρω και πόσο εύκολο είναι να βρείτε επανεκδόσεις πια, πάντως ο Μάλκο δεν απογοητεύει ποτέ'.

2. Ellery Queen - Ο συγγραφέας και ο ντετέκτιβ

Το όνομα Ellery Queen είναι αρκετά γνωστό, το σε τι και ποιον ακριβώς μπορεί να αναφέρεται ίσως όχι και τόσο. Γι’ αυτό ο μπαμπάς μου κει εγώ είπαμε να σας κάνουμε μία μικρή εισαγωγή πριν μιλήσουμε για κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο.

Ellery Queen λοιπόν, ήταν το κοινό ψευδώνυμο των δύο συγγραφέων – ξαδέρφων Frederic Dannay Manfred Bennington Lee. Τα οποία επίσης ήταν ψευδώνυμα γιατί τα πραγματικά τους ονόματα ήταν Daniel Nathan Eanuel Benjamin Lepofsky. Επίσης Ellery Queen ήταν και ο πρωταγωνιστής σε καμιά 30αριά βιβλία τους. Πρωτοεμφανίστηκε το 1928 όταν οι δυο τους πήραν μέρος (και κέρδισαν) σε διαγωνισμό αστυνομικής ιστορίας. Ήταν γιος του επιθεωρητή Richard Queen, έτσι συχνά ακολουθεί τις υποθέσεις του πατέρα και συμπρωταγωνιστή του.

-' Είναι μυστήριο από μόνο του το όνομα Ellery Queen και να σου πω, ούτε ξέρω από αυτά εδώ που έχω ξεχωρίσει τι είναι τίνος. Θα κάνεις εσύ την έρευνά σου για να μην γράψουμε ανακρίβειες.  Μία ωραία υπόθεση είναι το 'Μονομαχία στο Ριβερσάιντ Ντράιβ'. (μετά από έρευνα-ταυτοποίηση τίτλου βρήκα πως πρόκειται για το 'There was an old woman' του 1943, των αυθεντικών Ellery Queen) με πρωταγωνιστές μπαμπά και γιο Queen και μία εκκεντρική μητριαρχική οικογένεια και στοιχείο ένα παιδικό τραγουδάκι'.

'Υπήρχε όμως και μία άλλη σειρά βιβλίων των Ellery Queen (τα περισσότερα γραμμένα από ghostwriters) με πρωταγωνιστή τον μονόφθαλμο ιδιωτικό ντετέκτιβ Tim Corrigan. Ο Corrigan λόγω της ιδιαίτερης εμφάνισης μετά από ένα ατύχημα (έχει το ένα μάτι καλυμμένο δηλαδή) δεν μπορεί πια να δουλέψει για την αστυνομία και αναλαμβάνει διάφορες υποθέσεις. Νομίζω το πιο γνωστό βιβλίο της εν λόγω σειράς είναι το 'Πού είναι η Μπιάνκα;' στο οποίο ο Corrigan αναλαμβάνει να βρει μία πλούσια κληρονόμο που εξαφανίστηκε. Είναι λίγο πιο κλασσικός ντετέκτιβ από τον Ellery Queen και σίγουρα όχι τόσο εκλεπτυσμένος, αλλά έχει ενδιαφέρον.

Τέλος θα σας προτείνω το 'Φόνος στις 45 στροφές' (Death spins the platter) με θύμα τον Tutter King έναν διάσημο DJ που χρηματίζεται, χάνει την δουλειά του και τελικά βρίσκεται νεκρός. Λίγο πιο ελαφρύ αλλά ταιριάζει το θέμα νομίζω.'

- 'Εμένα μπαμπά με έπεισε ήδη αυτή η περίληψη, δείχνει δηλαδή για αυτοκτονία αλλά εμείς ξέρουμε ότι δεν είναι, ε;'.
- Στάσου όμως, γιατί επίσης είναι και αμφιλεγόμενης σεξουαλικότητας κι έτσι οι υποψήφιοι δράστες είναι πολλοί. Επίσης δεν υπάρχει ντετέκτιβ σε αυτή την ιστορία, αλλά ένας δημοσιογράφος που είχε σκοπό να γράψει άρθρο για τον DJ και τελικά καταλήγει να ψάχνει τον δολοφόνο του'.
-' Κι εγώ αυτό θα έκανα μπαμπά!'

3. Earl Stanley Gardner - Πέρρυ Μέισον

'Αναφέρεσαι στη 'σχολή' ψυχολογίας Perry Mason ' λέει με μία δόση υπεροψίας στον υποψιασμένο επιθεωρητή Κολόμπο η Lee Grant σε ρόλο μεγαλοδικηγόρου που μόλις έχει δολοφονήσει τον σύζυγό της στο 'Ransom for a dead man' που παίζει στο background καθώς γράφω.

Ο Perry Mason σε εμένα είναι γνωστός και αγαπημένος ως ο τηλεοπτικός δικηγόρος ο οποίος πάντα αναλαμβάνει φαινομενικά χαμένες υποθέσεις αλλά χάρη στην φοβερή ικανότητά του να (ψυχ)αναλύει τον/την κάθε εμπλεκόμενο στην υπόθεση, πάντα καταφέρνει και βρίσκει τους πραγματικούς ενόχους διακοινώνοντας τους πελάτες του. Πέρυσι μάλιστα κυκλοφόρησε και καινούρια σαιζόν (κάτι σαν the new-new Perry Mason) με πρωταγωνιστή τον Matthew Rhys, ο οποίος ήταν ο τελευταίος 'κακός' που αντιμετώπισε με επιτυχία φυσικά, ο Κολόμπο.

- 'Ο Perry Mason ήταν βασισμένος σε έναν πραγματικό δικηγόρο και στον ίδιο τον Earl Stanley Gardner που υπήρξε για ένα διάστημα δικηγόρος και όπως διαβάζω εδώ, ήταν γνώστης της ανθρώπινης ψυχολογίας. Δεν ήταν ο μοναδικός του ήρωας αλλά όπως ξέρεις από την τηλεόραση είναι πασίγνωστος. Πολλές από τις ταινίες ήταν ωραίες, αλλά αξίζει να διαβάσεις και τα βιβλία γιατί ο χαρακτήρας είναι πιο περίπλοκος, λίγο πιο σκοτεινός από ότι στη σειρά. Ένα καλό παράδειγμα είναι 'Το θαμμένο ρολόι' (1943) που έχει γίνει και ταινία. Το βιβλίο όμως έχει μία άλλη ατμόσφαιρα, πιο πιστή στην εποχή, με περισσότερους χαρακτήρες, νομίζω και εσένα ίσως να σου φανεί λίγο διαφορετικό από αυτά που γνωρίζεις. Δεν θα αποκαλύψω πολλά για την υπόθεση, αλλά όπως κατάλαβες, στον τόπο του εγκλήματος βρίσκεται θαμμένο ένα ρολόι. '.

4. George Simenon - Ο επιθεωρητής Μεγκρέ

- 'Αυτός ήταν Βέλγος, είναι αναγνωρισμένος συγγραφέας. Στα αστυνομικά του, είχε για πρωταγωνιστή τον (κομισάριο Jules) Maigret, έναν Παριζιάνο, πράο θα έλεγες αστυνομικό, με την καμπαρτίνα και το καπέλο του, καπνίζει πίπα φυσικά. Κι αυτός έχει γίνει σειρά στην τηλεόραση κάποια στιγμή. Όπως και ο παραπάνω μας πρωταγωνιστής, ο Maigret δίνει μεγάλη σημασία στην ψυχολογία. Δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο να προτείνω, αλλά αν και δεν τα έχω διαβάσει όλα, όποια υπόθεση του Maigret και να πέσει στα χέρια σας αξίζει να την διαβάσετε. Ποτέ δεν χρησιμοποιεί το μικρό του όνομα.
-' Σαν τον Κολόμπο!'
- Πάντως ήταν εξαιρετικός συγγραφέας και πέρα των αστυνομικών'.
-' Ναι, διαβάζω εδώ ότι έμεινε παραπονεμένος που δεν αναγνωρίστηκε το έργο του όσο του Καμύ...

5. Edgar Wallace - Η Σκότλαντ Γιαρντ

- 'Ξέρεις πόσο μου αρέσουν οι παλιές ασπρόμαυρες αγγλικές ταινίες, που διαδραματίζονται στο Λονδίνο στον μεσοπόλεμο κυρίως, η θολούρα, η ομίχλη, τα καταγώγια και οι μικροεγκληματίες, όχι ακριβώς γκάγκστερ δηλαδή όπως στις αντίστοιχες αμερικάνικες. Είναι λοιπόν κάνα δυο Άγγλοι συγγραφείς που το μετέφεραν αυτό στις ιστορίες τους. Θα ξεχωρίσω πρώτα πρώτα τον Edgar Wallace. Αυτός είχε πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, μεγαλωμένος στο φτωχό Λονδίνο σε αντίθεση με τους περισσότερους της λίστας μας μάλλον, πήγε στον πόλεμο, έγινε μετά ρεπόρτερ, ξέρεις, εκεί στη Fleet street, ήταν και πολιτικοποιημένος. Κάποια στιγμή άρχισε να γράφει αστυνομικά κυρίως αλλά και άλλα είδη.'
-' Διαβάζω εδώ ότι έγραψε το αρχικό σενάριο για τον 'Κινγκ Κονγκ!'
- 'Τώρα που το λες ίσως να το είχα υπ’ όψη. Αλλά εμένα μου αρέσουν ιδιαίτερα τα βιβλία στα οποία πρωταγωνιστεί η Scotland Yard. Πάντα δυσκολεύονται στην αρχή αλλά στο τέλος ένας ικανός αστυνομικός τα καταφέρνει. Ένα από τα ωραία και πιο γνωστά του είναι 'Ο κόκκινος κύκλος' (The Crimson circle, 1922), για ένα κύκλωμα εκβιαστών-δολοφόνων. Άλλο ένα που έχω εδώ είναι η 'Η φοβισμένη κυρία' (The case of the frightened lady, 1931). Αυτό ήταν και θεατρικό.'
-' Και απ' ό,τι διαβάζω έγινε και όχι και πολύ καλή ταινία...'
- 'Καμιά φορά δεν έχει σημασία μόνο να είναι καλή η υπόθεση, η γραφή κάνει την διαφορά. Υπάρχουν ταινίες με πολύ καλούς ηθοποιούς που δεν μπορούν να το αναπαράγουν αυτό, την ατμόσφαιρα του βιβλίου. 'Η φοβισμένη κυρία' λοιπόν είναι λίγο πιο κοντά στο στυλ της Αγκάθα Κρίστι ίσως, με πλούσιους σε μία έπαυλη στην αγγλική ύπαιθρο, οικογενειακά μυστικά και έναν επιθεωρητή της αστυνομίας που έρχεται να ερευνήσει μία δολοφονία'.

6. James Chase - Η χρυσή εποχή του αστυνομικού μυθιστορήματος

- 'Ας βάλουμε και έναν τελευταίο Άγγλο στη λίστα μας. Και αυτός Λονδρέζος, αλλά τα βιβλία του είναι πιο κοντά στα αμερικάνικα αστυνομικά, γκάγκστερ, μοιραίες γυναίκες, ιδιωτικούς ντετέκτιβ και τα συνηθισμένα. Η πλοκή όμως γίνεται ιδιαίτερη χάρη στον τρόπο γραφής του, σου κρατάει το ενδιαφέρον δηλαδή. Ήταν κορυφαίος στο είδος, από τους πιο γνωστούς της 'Χρυσής εποχής' έγραψε καμία εκατοσταριά βιβλία μυστηρίου. Έχω μπροστά μου το 'Ποτέ δεν ξέρεις με τις γυναίκες' ('You never know with women', 1949), μπορείς να φανταστείς την υπόθεση... Και βέβαια πολύ γνωστό του βιβλίο είναι το 'Εύα' (Eve, 1945) που έγινε και ταινία με την Jeanne Moreau.'
- 'Κατάλαβα, τύπου για όλα φταίνε οι αδίστακτες γυναίκες δηλαδή και τέτοια κλισέ...'
-' Κάπως έτσι'.

7. Richard Prather - O Σελλ Σκοτ

- 'Ο Shell Scott ήταν συμπαθητικός χαρακτήρας, τεράστιος και γυναικάς,
-' Κλισέ πάλι...'
-' Ε, ήταν της εποχής το '50. Πάντως έχουν χιούμορ οι ιστορίες του. Εδώ ας πούμε στο πρώτο πρώτο που έχω μπροστά μου, στο 'Δις εις θάνατον' (Kill him twice, 1965) βρίσκει ένα πτώμα στην πόρτα του. Αν και του χάλασε τον ύπνο, το αντιμετωπίζει ψύχραιμα και ξεκινάει να βρει τον δολοφόνο'.
- Ξέρεις μπαμπά, ο Prather κυριολεκτικά έγραφε μέχρι τελευταίας πνοής, πέθανε λίγο πριν εκδώσει τον τελευταίο Shell Scott! Θα στο πάρω να το διαβάσεις! Επίσης διαβάζω πως αποσύρθηκε κάποια χρόνια στα 80ς και αντι να γράφει καλλιεργούσε αβοκάντο... Ενδιαφέρον κι αυτό...'
-' Διάβασέ το εσύ να μου πεις εντυπώσεις, εγώ πια δεν ξέρω αν μπορώ να συγκεντρωθώ, χαχα'

Μετά την κουβέντα μας και αφού έβαλα τον μπαμπά μου να μου διαβάσει και άλλους τίτλους από περιέργεια, συνειδητοποίησα πως έχω διαβάσει κι εγώ ένα, το ΄13 για δείπνο' της Αγκάθα Κρίστι, μάλλον γιατί μου αρέσει η ταινία με την Faye Dunaway και γενικά όλες οι κινηματογραφικές βερσιόν των βιβλίων της.

- 'Μπαμπά ευχαριστώ πολύ για την βοήθεια, ξέρω τι θα έχω μαζί μου την επόμενη φορά που θα καταφέρω να βρεθώ σε ελληνική παραλία!'
- 'Εντάξει, χαίρομαι που βοήθησα. Αν κάνετε τίποτα για γουέστερν να μου πεις'.