10 λόγοι γιατί οι Florence+The Machine είναι σημαντικότεροι από τους Kraftwerk
Ή και αλλιώς... Florence against the Machine. Μια κατ' αντιπαράσταση εξέταση του Μάνου Μπούρα. "Δεν ενδείκνυται η ανάγνωσή του από άτομα με χαμηλό χιουμοροκρίτη"
Αυτό το κείμενο δεν θα έπρεπε κανονικά να έχει γραφτεί, σε έναν ιδεατό κόσμο βέβαια αυτό, εκεί όπου τα δεδομένα είναι αδιαμφισβήτητα και η κοινή λογική επικρατεί σε όλους. Ούτε μα, ούτε μου, ούτε «τι είναι αυτά που λες», τα στοιχεία είναι στοιχεία και βρείτε κάτι καλύτερο να κάνετε με τις ζωές σας. Επειδή όμως είμαστε αρκετά μακριά από τη συνθήκη αυτή, ορίστε πρόχειρα δέκα λόγοι για τους οποίους η σπουδαία μπάντα της Βρετανίας Florence + The Machine είναι καλύτερη από την αρχαιολογία την εκ Γερμανίας προερχόμενη των Kraftwerk, χωρίς καν σπουδαίο ανταγωνισμό μάλιστα. Κατά διαβολική σύμπτωση, και τα δύο αυτά σχήματα έπαιξαν πολύ πρόσφατα στη χώρα μας, κι έτσι μπορέσαμε πολύ πιο εύκολα να κάνουμε τις συγκρίσεις μας και να οδηγηθούμε στα συμπεράσματά μας, επιβεβαιώνοντας απλά εκείνο που ξέραμε ούτως ή άλλως.
- Ας ξεκινήσουμε από την αρχή, που ποια είναι η αρχή; Το όνομα. 1 – 0 από τα αποδυτήρια υπέρ των γηπεδούχων, κερδίζουν ασφαλώς οι Μηχανές της Florence, που προσωποποιώντας την όλη της μουσική επιχείρηση μας φέρνει αβίαστα κοντά της, μας κάνει ένα μ’ εκείνη, τη φιλενάδα που θα θέλαμε να είχαμε για να μας τραγουδάει σε κάθε μας χαρά, σε κάθε μας λύπη. Στο πλάι της βράχος στιβαρός η Μηχανή, δείχνει ότι παρότι η μπροστάρισσά της είναι μία Νεράιδα κι ένα αλλούτερο γενικά πλάσμα, έχει το δάχτυλό της στο σφυγμό της εποχής, γνωρίζει πολύ καλά ότι είμαστε μπλεγμένοι στα γρανάζια μιας τέτοιας Μηχανής και βρίσκεται εδώ ακριβώς για να ελαφρύνει λίγο το βάρος της συμβίωσής μας μαζί της, να ομορφύνει τις ημέρες μας και να βάλει λίγο γράσο έστω στα κατάλληλα σημεία ώστε να δουλεύει λιγότερο ανώδυνα για όλους μας. Από την άλλη τι έχουμε; Kraftwerk, ότι κι αν σημαίνει αυτό. Λες και είμαστε υποχρεωμένοι να ξέρουμε αυτή την στριφνότερη των γλωσσών για να μάθουμε τι θέλουν να μας πουν. Άσε που αν ψάξεις να βρει τι σημαίνει τελικά αυτός ο γλωσσοδέτης που επέλεξαν για όνομα, καταλήγεις σε δύο τρεις διαφορετικές ερμηνείες με επικρατέστερη το Εργοστάσιο Ηλεκτρισμού, Γραμμή Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας. Όχι, τώρα πείτε μου. Δε λέω κάτι άλλο εγώ πάντως. Είχαν κι αυτοί, τέλος, προσπαθήσει να πουν κάτι για μηχανές, είχαν βαφτίσει ένα άλμπουμ τους The Man-Machine αλλά πέρασαν και δεν ακούμπησαν, ο Άνθρωπος δε θα μπορέσει να γίνει ποτέ Μηχανή, και όλες αυτές οι δεκαετίες που έχουν μεσολαβήσει από την κυκλοφορία του μέχρι σήμερα μας έχουν καθησυχάσει επ’ αυτού. Χώρια που κοιμόμαστε τα βράδια πιο ήσυχοι ξέροντας ότι πάντοτε θα υπάρχει κάποια Florence, όποια Florence κι αν είναι αυτή, που θα μας προσγειώνει στα γήινα και θα μας φέρνει σε ευθεία επαφή με τον ψυχισμό μας.
- Πάμε στο θέμα της σύνθεσης της μπάντας. Εύκολο, όλοι γνωρίζουν ότι ο θεσμός της μπάντας είναι απαρχαιωμένος. Οπότε τι κάνει ο σοφός και πρωτοποριακός καλλιτέχνης; Κρατάει το ρόλο του επικεφαλής, του ενορχηστρωτή, του συντονιστή, εκείνου με το όραμα που χαράσσεται με ανεξίτηλες γραμμές και που τα μέλη του γκρουπ ακολουθούν πιστά και απαρέγκλιτα, ασφαλείς όταν ξέρουν ότι με τέτοιο καπετάνιο μόνο γαλήνια πλεύση τους περιμένει. Από την άλλη έχεις το κλασικό, βαρετό κουαρτέτο των Kraftwerk, που ξεκίνησε σαν ντουέτο, μετά ήρθαν άλλοι δύο, έφυγαν κάποιοι, ήρθαν άλλοι στη θέση τους, πέθανε κι ένας στην πορεία, μπάχαλο γενικώς που οπωσδήποτε οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ζήτημα είναι αν ήξεραν τι έκαναν όλα αυτά τα χρόνια! Μην σας πω ότι τυχεροί ήταν που κράτησαν τόσο καιρό κι εξακολουθούν και υπάρχουν και δίνουν συναυλίες ακόμα!
- Θυμήθηκα τώρα που πριν από πολλά χρόνια, το αμερικάνικο μουσικό περιοδικό Spin είχε ένα αφιέρωμα στα 10 σπουδαιότερα συγκροτήματα στην ιστορία της σύγχρονης μουσικής, και είχε τους Kraftwerk ανάμεσά τους, ως τους πιονέρους της ηλεκτρονικής μουσικής. Ακραίο, θα συμφωνήσετε, γιατί εντάξει, έκαναν πράγματα αλλά το πόσα εν τέλει, είναι συζητήσιμο. Κι αν κάποιοι δίσκοι τους ακούγονται ακόμη και σήμερα σαν να μας έρχονται από το μέλλον, είναι επειδή στάθηκαν τυχεροί που ένα γκρουπ όπως οι Florence + The Machine δε βρίσκονταν στα πέριξ να τους πάρουν τα (ηχητικά) σώβρακα και να γράψουν τις μουσικές του 21ου αιώνα από τη δεκαετία του ’70 κιόλας! Επειδή όμως δεν τους βοήθησε ο χρόνος, το έργο αυτό ανέλαβαν αναγκαστικά οι Kraftwerk, και με βαριά καρδιά θα πω ότι δεν τα πήγαν και πολύ άσχημα…
- Πάμε λοιπόν στο μουσικό κομμάτι, που ίσως να είναι και το σημαντικότερο, ίσως πάλι και όχι, όπως το δει κανείς. Εδώ να με συγχωρέσετε αλλά δεν ξέρω καν για τι πράγμα σκοπεύουμε να μιλήσουμε. Πέντε άλμπουμς διαμάντια, το ένα καλύτερο από το άλλο, all killer no filler, με τραγούδια που θα ζήλευε κάθε ποπ συγκρότημα που σέβεται τον εαυτό του, και που ζηλεύει ασφαλώς όπως όλοι ξέρουν. Δύσκολα πιάνει κανείς το συνθετικό οίστρο της Florence, την πολυπλοκότητα των ενορχηστρώσεών της, τη δανδελωτή εκτελεστική δεινότητα των μουσικών της που έρχεται με χάρη να συμπληρώσει την απόκοσμη παρουσία της. Με τι να συγκρίνουμε κάτι τέτοιο; Με τη μακριά γραμμή δίσκων των Γερμαναράδων, που για χρόνια έψαχναν να βρουν τα πατήματά τους; Ξεκίνησαν σαν kraut rock, μετά έπεσαν στα χέρια τους κάτι συνθετητές κι άρχισαν να κάνουν kling klang στα πλήκτρα τους (τους φάνηκαν δε τόσο αστείοι οι ήχοι τους, ώστε ονόμασαν έτσι και το στούντιό τους!), μετά άρχισαν να βάζουν μπιτάκια στη μουσική τους, ευελπιστώντας ότι θα αρχίσουν να τους παίζουν στα νυχτερινά clubs και θα αυξηθεί η δημοφιλία τους, χάος γενικά από το οποίο δεν είμαι απόλυτα σίγουρος ότι έχουν καταφέρει να ξεμπλέξουν. Θα τους δώσουμε κι άλλο χρόνο να βρουν την έξοδο από το δαιδαλώδες τούνελ στο οποίο έχουν βρεθεί, αν και ο χρόνος είναι αμείλικτος και δεν θα τους κάνει χάρες…
- Να πάμε στους στίχους; Εντάξει, γελάω! Όλα τα ζωτικά ζητήματα της ιστορίας ενός ανθρώπου παρελαύνουν από τα τραγούδια της Florence με μοναδική ποιητική ποιότητα. «Σεξ, θάνατος, αγάπη, βία» διαβάζω, λες και δεν τα ακούω με τα ίδια μου τα αυτιά. Τα θέματα αυτά ορμούν ολοζώντανα από τα ηχεία και έρχονται και κάθονται σαν φάρμακο επάνω στην καρδιά σου, εκφράζοντας όλα όσα τριγυρίζουν στο μυαλό σου και δεν είχες τις κατάλληλες λέξεις να τους δώσεις σάρκα και οστά. Τι στέκεται απέναντι σε αυτό; Μια σιωπή. Ένα γκρουπ που δε μπαίνει στον κόπο να γράψει στίχους, ή δεν έχει την ίδια ευφράδεια να απαριθμήσει τις ανθρώπινες αρετές και αδυναμίες. Το μόνο που κάνει, ως εκ τούτου, είναι να αφήνει υπόνοιες για θεματικές όπως οι αυτοκινητόδρομοι, η ραδιενέργεια, ο ποδηλατικός γύρος της Γαλλίας (για όνομα!), κάτι ηλεκτρικά καφέ, πράγματα – για να μην κουράζω – που απλά δεν μας αφορούν, δεν μιλάνε για όσα μας ταλανίζουν και μας απασχολούν στην καθημερινότητά μας. Γιατί ασχολούμαστε μαζί τους απορώ πραγματικά.
- Ο λόγος για όλα τα παραπάνω είναι η ίδια η πορεία της ζωής της Florence. Μια πορεία που υπάρχει αναλυτικά εκεί στη σελίδα της Wikipedia για όλους να τη διαβάσουν και να μπορέσουν έτσι να αντιληφθούν κάποια ψήγματα και μόνο των όσων μας διηγείται μέσω των στίχων της. Όλα τα ψυχοσωματικά της, οι επιρροές της από την οικογένειά της, οι σχέσεις της μαζί τους αλλά και με κάθε άλλον που συναλλάσσεται σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο, όλα υπάρχουν εκεί έξω να τα διαβάσει και να αντιληφθεί ακόμη καλύτερα την Τέχνη της. Αντίθετα, για τους Kraftwerk δεν ξέρουμε απολύτως τίποτα: που μεγάλωσαν, με ποιους έπαιζαν στις φτωχογειτονιές του Ντίσελντορφ, είναι παντρεμένοι, έχουν παιδιά; Τίποτα, σιωπή. Είναι συμπεριφορά αυτή; Οριακά δεν είμαι σίγουρος αν είναι πραγματικοί άνθρωποι ή κάποια ανθρωποειδή που με κάποια πρώιμη τεχνητή νοημοσύνη κατάφεραν να κάνουν καριέρα (αν μπορείς να το ονομάσεις κάτι τέτοιο) στα βάθη των δεκαετιών.
- Θέλετε να πούμε για τη σκηνική παρουσία αμφοτέρων; Καλά, εδώ κλέβουμε εκκλησία! Η σκηνική παρουσία της Florence είναι τόσο εκτυφλωτική που είναι σε θέση να παραβγεί όχι μόνο μ’ εκείνη των Kraftwerk, αλλά και με οποιονδήποτε άλλο μπορεί να κατεβάσει το μυαλό σας. Ξεκινάμε από το ντύσιμο των καλλιτεχνών: η Florence με μεταξωτά φορέματα που ανεμίζουν στον Αττικό ουρανό και μεθούν τους οπαδούς και των δύο φύλων, άπιαστης θηλυκότητας γυναίκα και τόσο χαρισματική για τα αγόρια, ένα ζηλευτό role model που τα έχει όλα για τα κορίτσια, κάτι σαν μπαλαρίνα από ένα εξωτικό παραμύθι που αλωνίζει τη σκηνή και την κάνει δική της, μέσα σε έναν χωροχρόνο απόλυτα δικό της που τον εξουσιάζει.Τι να βάλω από την απέναντι μεριά; Ντρέπομαι που τους συγκρίνω. Πουκάμισα κόκκινα με μίζερες μαύρες γραβάτες σαν γκαρσόνια σε δυστοπικό επαρχιακό καφέ, μια αμφίεση / στολή εργασίας που έχουν ίδια εδώ και δεκαετίες και δεν πρόκειται να αλλάξουν ποτέ, κατά τα φαινόμενα. Ακίνητοι κάθε δευτερόλεπτο της εμφάνισής τους, δεν δίνουν ούτε μία δόση ευφροσύνης και συναυλιακής χαράς στο ακροατήριό της, σε βαθμό που απορείς ποιος διάβολο πηγαίνει και τους βλέπει όλα αυτά τα χρόνια! Τους βοηθάει λίγο το οπτικό κομμάτι των προβολών πίσω από το κεφάλι τους, αλλά ακόμη κι αυτό επιδέχεται αμφισβήτησης και προβληματισμού.
- Γιατί ήρθαν την άλλη φορά να παίξουν λάιβ και στην πόρτα μας έδιναν ειδικά γυαλιά για να παρακολουθήσουμε τα visuals που θα προβάλλονταν πίσω τους. Να, σε κάτι τέτοια αγωνίζεται ενάντια η Μηχανή της Florence! Για να μην προσπαθεί ο πάσα ένας να αλλοιώσει την πραγματικότητα που βιώνουμε, να μην μας αναγκάζουν να βλέπουμε όσα διαδραματίζονται μπροστά μας με παραμορφωτικούς φακούς. Επίσης, είμαστε ενάντια σε φθηνούς εντυπωσιασμούς τύπου «βλέπω τα νούμερα να έρχονται προς το μέρος μου» και δεν ξέρω κι εγώ τι, καθρεφτάκια για τους ιθαγενείς. Οι αληθινά σπουδαίες συναυλίες βιώνονται δια γυμνού οφθαλμού, όχι μέσα από οθόνες και χρωματιστές ζελατίνες, θα ξεχάσουμε και τα βασικά. H Florence σε υποβάλει με την παρουσία της να ζήσεις τη στιγμή, ενίοτε σε διατάζει να κατεβάσεις και το κινητό και να μην τραβάς, και το κάνεις γιατί είναι σίγουρα για καλό, δε μπορεί να κάνει λάθος. Μη και τραβήξεις μία φωτογραφία για να τη δεις στο μέλλον και να θυμηθείς, θα έχει χαθεί το momentum.
- Να μιλήσουμε τώρα για δημοφιλία; Έκαναν λάθος τα 50 εκατομμύρια φανατικών οπαδών του Elvis Presley; Όχι βέβαια! Ο κόσμος ξέρει, κι όσο περισσότεροι είναι εκείνοι που ακούν κι αγαπούν έναν καλλιτέχνη, τόσο πιο αυταπόδεικτη είναι και η αξία του. Όσοι παρακολουθούν τους πίνακες επιτυχιών όλες αυτές τις δεκαετίες που αυτοί υπάρχουν, χάνουν το χρόνο τους ξεροσταλιάζοντας να δουν αν το τάδε κομμάτι θα ρίξει από την κορυφή το δείνα κομμάτι; Καλά, άντε γεια! Θα ξεχάσουμε κι αυτά που ξέρουμε! Σε λίγο θα μας πει κανείς ότι δεν αξίζει να έχουμε τις κεραίες μας ανοιχτές για να ανακαλύψουμε τη νέα Taylor Swift ή την επόμενη Billie Eilish, ή ότι επειδή ολόκληρος ο πλανήτης ακούει hip hop, εμείς δε θα πρέπει να πέσουμε με τα μούτρα στην κατανάλωσή του. Δε θα πάψουν δε να υπάρχουν γραφικοί που να μας προτείνουν να ανακαλύψουμε, έστω και τώρα, πουθενάδες σαν τον Nick Drake ή τους Television Personalities για παράδειγμα (που εφόσον είναι παγκοσμίως άγνωστοι, κάποιος λόγος θα υπάρχει, δε συμφωνείτε; Το αληθινό ταλέντο σίγουρα βρίσκει το δρόμο του προς το φως και τις καρδιές των ανθρώπων), ή νέες ιδέες και ήχους από φρέσκους καλλιτέχνες που έχουν κάτι να πουν. Κάτι Warpaint και Goat Girl για παράδειγμα που μας τις έβαλαν πρόσφατα να τις δούμε, και τι έγινε; Χάσαμε το χρόνο μας περιμένοντας, να τι έγινε!
- Για να μην κουράζω και να δώσω τη χαριστική βολή στους φουκαράδες τους Γερμανούς, υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει. Μία λέξη: Ηρώδειο. Δύο sold out and counting, ο κόσμος διψασμένος ήθελε κι άλλο και το πήρε, δεν παίζουν μ’ αυτά! Κι αυτό όταν είχε νόημα, όχι τώρα που έχουν πλακώσει και θέλουν όλοι να παίξουν εκεί. Ακόμη παραμιλούν όσοι βρέθηκαν μπροστά της σ’ εκείνες τις δοξασμένες βραδιές, έτοιμοι να κρεμαστούν από κάθε λέξη που βγαίνει από το λαρύγγι της με την γάργαρη, κρυστάλλινη, αισθαντική, τσαμπουκαλεμένη της φωνή (κι εδώ τι έχουν να αντιπροτείνουν οι Kraftwerk; Ρομποτικές φωνές, ή με άλλα λόγια, ερμηνευτική ανυπαρξία που προσπαθούν να κρύψουν πίσω από τεχνολογικά τερτίπια και στουντιακά κόλπα. Περάστε έξω σας παρακαλώ κύριοι…). Έρχονται λοιπόν αυτοί οι φουκαράδες και ζητούν να παίξουν παρομοίως κι αυτοί στα ιερά μάρμαρα που έχουν αποθεωθεί από τη δική μας Ιέρεια, νομίζοντας ότι θα μπορέσουν έτσι να πάρουν έστω και λίγη από την αίγλη που αυτά σου δίνουν σαν μία άλλη κολυμπήθρα του Σιλωάμ. Αλλά όσοι ξέρουν, ξέρουν. Κι όσοι δεν ξέρουν, αρκεί να διαβάσουν όλα τα παραπάνω και να μάθουν δύο πράγματα παραπάνω. Κι αν δεν πειστούν, ας έχουν τουλάχιστον το έλεος του Κυρίου…
Το παραπάνω κείμενο είναι προϊόν μυθοπλασίας, κι ας αναφέρονται αληθινά πρόσωπα και καταστάσεις. Δεν ενδείκνυται η ανάγνωσή του από άτομα με χαμηλό χιουμοροκρίτη.