54 λεπτά ξανά ελευθερία

Με όσα είδαμε να συντελούνται γύρω μας, ίσως το χειρότερο που πραγματικά μάς συνέβη στα πρόσφατα χρόνια, δηλαδή απ’ το καταλυτικό για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία έτος 2010 ως τα σήμερα, είναι το ότι ζήσαμε στιγμές κατά τις οποίες έστω κι εν μέσω αμφιβολιών υπερίσχυσε ο φόβος, και τα μνημόνια έφτασαν στο παρά ένα να μετατραπούν σε απευθείας ή εν δυνάμει προσωπικά. Κι όταν κάτι, ιδίως αν είναι και κακό, αποκτά τέτοια χαρακτηριστικά, φως κι αέρας ξαφνικά περιορίζονται. Τι λοιπόν, ήρθε η ώρα να σβήσουμε κείνο το όνειρο για τον καλύτερο κόσμο; Ποτέ. Το νιώσαμε κάποτε τόσο κοντά που τώρα σιωπηρά συμφωνούμε να αφήσουμε τα λίγα ακόμη περιθώρια ελπίδας να εξαντληθούν μόνα τους.

Σφάλουμε πάντως αν πιστεύουμε πως οι παλιές εποχές ήταν πιο αθώες κι ασφαλείς απ’ την τωρινή, παρασυρμένοι κάπως από τη συχνά ακανόνιστη μισανθρωπία των καιρών. Είχα μια προτροπή τελευταία να ξαναδιαβάσω το κείμενο «Όλα Τα Σφάζω, Όλα Τα Μαχαιρώνω» του Τζίμη Πανούση, με αφορμή την λογοκρισία τού «Αν Η Γιαγιά Μου Είχε Ρουλεμάν» το ’84. Συζητώντας το με αρκετά νεώτερούς μου συνομιλητές κατάλαβα ότι στις γενιές του ίντερνετ η λογοκρισία έχει πια διαγραφεί ως πρόβλημα. Σε συνειδησιακό επίπεδο, διότι στο κοινωνικοπολιτικό την αποδεχόμαστε πως υπό συνθήκες μπορεί να υπάρξει. Η δεκαετία του ’80 κουβαλούσε εξάλλου πράματα, μερικά κι ως αδράνεια, απ’ την μεταπολιτευτική αναθεώρηση του τι γενικά σήμαινε έκφραση και σχηματισμός άποψης. Σύντομα θα κατέληγαν κι αυτά στα κομματικά γραφεία και μετέπειτα στα σκουπίδια. Τη ζητούμενη αδιαπραγμάτευτη ελευθερία δεν την είχαμε βέβαια. Ερείσματα όμως για το ουσιαστικότερο πανκ της ημεδαπής βρίσκονταν άφθονα που ως γνωστόν αξιοποιήθηκαν όπως (κρυφά) το επιθυμούσαμε τότε.

Η απόσταση χρόνου μοιάζει στο σκοτάδι, παρέχει εξίσου υψηλή ασφάλεια. Θυμάστε τα 90s; Ειδικά όταν είχαν κατακλυστεί απ’ το ρέιβ, και προπαντός απ’ την σκέψη του; Ποιος πόλεμος στην Γιουγκοσλαβία κι ηθικές μαλακίες; Αλλά επειδή η καθημερινή ζωή δεν είναι ιδεατότητα, ούτε καν η φοιτητική, στη δισκοθήκη μας πήραν καλού κακού τη θέση τους οι Γκούλαγκ, Σάρκα, Ήταν Είναι Και Θα Είναι κ.ά. Επίσης, ορίσαμε ως παράδειγμα τους Στέρεο Νόβα για το πώς ήταν δυνατόν να κινηθεί στον άξονα (t) η περίφημη αμφισημία «εμπορευματοποιημένο εναντίον αυθεντικού», αποκτήσαμε αρχείο από φανζίν, κι η επίπλαστη ισορροπία που υποψιαζόμασταν για τα κρατικά θεμέλια έμελλε να επαληθευτεί, σκοπίμως ή κατά τύχη, όπως συνέβη μια φορά με την χρησιμότητα του νεσεσέρ στους άντρες φαντάρους (sic!).

Επιτέλους ρε φίλε λόγος για τη δημιουργία υπό τις δανειακές συμβάσεις σωτηρίας και τα προγράμματα σταθερότητας. Τούτη η προβοκατόρικη πρόταση των 16 λέξεων ξεπήδησε νωρίς απ’ το μυαλό. Πριν του λόγου του καταπιαστεί με τις αλήθειες και τα ψέματα κάτω απ’ το χαλί. Θέλετε μία αλήθεια ας πούμε; Βλέποντας την καθημερινότητά μας να αλλάζει αρνητικά κομμάτι το κομμάτι, μπερδέψαμε τον ατομισμό με τον ανθρωπισμό. Ένα μεγάλο ψέμα; Για το καλό μας μονάχα. Ποιος άραγε κατάλαβε γιατί κατά την χρεοκοπία στην Ελλάδα πριμοδοτήθηκε ως αυθεντικότερη η από τα μέσα ματιά στον στυγνό νεοφιλελευθερισμό απ’ την από τα έξω, τη δική μας δηλαδή; Ή γιατί η επακόλουθη κοινωνική αποδόμηση θεωρήθηκε επιβεβλημένη κι επομένως αναπότρεπτη παρενέργεια;

Η μουσική ανέκαθεν αποτελούσε πτυχή του ανθρώπινου είναι, με την ειδική δύναμη να δημιουργεί χώρο εκεί όπου χώρος δεν υπάρχει. Μολαταύτα πολιτικό τραγούδι με το ευρύτερο νόημα, του Μάνου Λοΐζου π.χ., ακούσαμε βασικά μόλις το ’13 στο «Χαίρε Ω Χαίρε Ελευθερία» του Σταμάτη Μορφονιού.

Ο Πολ Μέισον στο βιβλίο του για τον μετακαπιταλισμό ονοματίζει ως αγαθό οτιδήποτε εμφανίστηκε μέσα από τα μέχρι πρότινος μη αντιληπτά κενά του στιβαρού μοντέλου δυτικού τύπου, φυσικά λόγω διαδικτύου, κι ύστερα πήρε διάφορες μορφές: των αυτοδιαχειριζόμενων τόπων, των συνεργατικών εγχειρημάτων, των εναλλακτικών νομισμάτων κ.λπ. Αγαθό. Κάθε παγιωμένη κατάσταση μπορεί να αμφισβητηθεί, για να πάμε παραπέρα απ’ τα συνθήματα. Ομοίως και κάθε σκηνικό το οποίο στήθηκε ώστε να περιθωριοποιεί την ίδια την ζωή.

Μιλώντας για το αντεργκράουντ στην Ελλάδα απ’ το ’10 και δώθε, χρονολογικά τουλάχιστον, κάθε αναδρομή δεν μπορεί παρά να ’ναι θρυμματισμένη με την έννοια πως δεν γίνεται να συμπεριλάβει τα πάντα εκτός βασικών αποσπασμάτων. Ωστόσο πώς αλλιώς θα περίμενε κανείς να συμβεί όντας καταμεσής; Αν συμφωνήσουμε δε ότι οι νέοι άνθρωποι είναι η πιο πληγμένη ηλικιακή ομάδα από το τέρας που έχουμε (εντελώς λανθασμένα) αποδεχτεί ως «μεγάλη κρίση», τότε οι νέοι δεν χάνουν καμία ευκαιρία για να αποστομώνουν τους υπόλοιπους. Ενεργοί ενάντια στην επικουρούμενη παθητικότητα, με ιδέες που σε εκπλήσσουν, κι οι οποίες ευτυχώς δεν εμπίπτουν απαραίτητα στην ορθότητα, εκφράζονται δημιουργώντας, εκδίδουν μόνοι τους, και δείχνουν έμπρακτα τη ζωντάνια και την προσαρμοστικότητα όποιου έχει αποφασίσει να προχωρήσει και να διεκδικήσει το αύριο που θα ζήσει. Τα 10 + 1 κομμάτια που ακολουθούν αντλήθηκαν από έναν τεράστιο όγκο υλικού, το καθένα επιλέχτηκε για διαφορετικό λόγο, κι ενώνονται για την περίσταση σ’ ένα συμβολικό σάουντρακ-αντίδοτο στην αδιαφορία. Περίπου τα μισά σχολιάζονται κι απ’ τους δημιουργούς τους.

1. Matteus - “Dummy” (05’:10’’, 2010)
2. Fabrics - “Raw” (04:10’’, 2011)
«Το κομμάτι που επέλεξες μιλά για τους ανθρώπους που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από άλλους…», ξεκάθαρη τοποθέτηση του Μάνθου Βιδάλη (Matteus) που προεκτείνεται και λίγο ακόμη στις σχέσεις θύματος-θύτη. Η αφήγηση κι η ατμόσφαιρα του “Dummy” σε μαγνητίζουν εξαρχής στην ιδιαίτερότητά τους. - Στους Θεσσαλονικείς Fabrics απ’ την άλλη συναντάμε τον Βασίλη Κεσαλίδη (Spinnet, One Arc Degree), εδώ μαζί με τον Θανάση Δημητριάδη. Ο δίσκος τους με το gatefold υφασμάτινο εξώφυλλο δεν απέκτησε ποτέ την αναγνώριση που άξιζε.

3. Tалос - “Квантовое Туннелирование” (04’:17’’, 2011)
4. Le Page - “Ileana” (06’:13’’, 2012)
Οι Tалос δεν είναι ένα συνηθισμένο ντουέτο του αθηναϊκού χωροπεριβάλλοντος. Οι ίδιοι αυτοπροσδιορίζονται πιο πολύ ως οπτικοακουστικό πρότζεκτ το οποίο «…είναι εξ αρχής έτσι δομημένο ώστε να το αποδεσμεύσουμε από προσωπικά στοιχεία (όσο μπορούμε)» κι έτσι εξηγούν και την επιμονή τους στην ανωνυμία. Το 25λεπτο “∞ (Infinity)” «…είναι ένα EP που σχεδιάστηκε να είναι ασπρόμαυρο…». Ενώ το “Квантовое Туннелирование” γίνεται επιπλέον και πεδίο δόξης για την αρχειοθήκη samples της AKAI. - Για τους Le Page; Στο παρόν 6λεπτο αποστραγγίζεται ό,τι πιο ουσιαστικό έχει να επιδείξει η ποπ χημεία τους, με οδηγό κυρίως την Τερψιχόρη Σαββάλα.

5. Sigmataf - «Νεφέλη» (05’:32’’, 2013)
6. Barbara’s Straight Son - “When You’re Dead, You’re Dead” (04’:40’’, 2014)
Ο Στέλιος Τσάφος (Sigmataf) μιλάει δηκτικά για την «Νεφέλη» του «…γράφτηκε το ’11 για μια κατάσταση του τότε. Ακούστηκε σε κάποιες συναυλίες και πλέον είναι σαν παλιός γνωστός, ούτε φίλος ούτε εχθρός». Το κομμάτι είναι συγκλονιστικό, πόσο μάλλον αν έχεις δει και την ερμηνεία του Δημήτρη Μαυράκη στο βίντεο που το συνοδεύει (σε σενάριο-σκηνοθεσία επίσης από τον Sigmataf). - Οι B’sSS φέρνουν την παράτολμη δράση του Κούρτ Βόνεγκατ στον ιδανικό τόπο την κατάλληλη ώρα. Τολμούν και φέρνουν, για την ακρίβεια.

7. λάμδα - «Κανένας Μόνος» (03’:00’’, 2015)
8. Zenjungle - «Μόνη Μου Πατρίδα Τα Παιδικά Μου Χρόνια» (08’:37’’, 2015)
Οι λάμδα (με το λ μικρό και τονισμένο) είναι απ’ τα γκρουπ που συνειδητά επέλεξαν για τις φυσικές κόπιες των δύο δίσκων τους την ελεύθερη συνεισφορά. Το έχουμε ξαναδεί, αλλά στην περίπτωσή τους όταν φτάσει κανείς να κρατήσει έστω μία στα χέρια του δεν μπορεί παρά να τους συγχαρεί, διαπιστώνοντας πως η χειροτεχνία τους ξεπερνάει κατά πολύ τη φαντασία του. - Το εξαιρετικό ινστρουμένταλ του Φίλιππου Γαρδέλη (Zenjungle) βγήκε σε 3’’ cd-r στη διεθνή σειρά Tiny Portraits της λονδρέζικης πια Flaming Pines.

9. Dozen Draft - “Astronauts On Horses” (05’:45’’, 2016)
10. Δεσποινίς Τρίχρωμη - «Το Φυτό» (03’:19’’, 2017)
Ανοίγεις το ξύλινο κουτί της συλλογής “View Master Collection”, που έτσι κι αλλιώς προσθέτει στην αισθητική της συλλογής σου, βάζεις να παίξει η κασέτα κι αρχίζεις να στέλνεις sms στους φίλους σου για να ανακαλύψουν το “Astronauts On Horses”. - Η Δεσποινίς Τρίχρωμη προσωποποιεί ένα μικρό, ευφάνταστο αίνιγμα που δεν έχεις ιδέα πώς να το λύσεις όμως το ερωτεύεσαι γιατί σου δίνει τόση φρεσκάδα όση δεν μπορείς να αντέξεις. Απλά.

11. Το Σφάλμα - «Μόλυνση» (03’:20’’, 2017)
Στη σύντομη συζήτησή μας με Το Σφάλμα αναφέρθηκαν κατά σειρά οι λέξεις-φράσεις: ψίχουλα, αξιοπρέπεια, πόρτες κλειστές, κουλτούρα της παραίτησης, συμβιβασμός. Καταλήγοντας στο εμφατικό «Η λύση για μένα βρίσκεται σταθερά στην πολύ παλιά ιδέα της συνειδητής προσπάθειας για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο». Κι εδώ κλείνει νοηματικά ο κύκλος με το τρακ στη θέση 1. Το Σφάλμα ανήκει στην κολεκτίβα Θέατρο Δρόμου, και «το Θ*Δ είναι όσο ανοιχτό είναι και το κεφάλι σου». Σπασμένο σίγουρα.

(Το άρθρο δημοσιεύτηκε με διαφορετική σελιδοποίηση στο μουσικό (κι όχι μόνο…) έντυπο «Εντροπία», τεύχος #8, Άνοιξη 2018, που διανεμήθηκε στο Athens Zinefest 2018 στις 19/05/18 στο Πολυτεχνείο)