9 Μούσες
Sharona, Carole, Janie, Jenny, Pattie, Judy, Renee, Emily, Margaret, Alice. Ήταν ή έγιναν διάσημες από τα τραγούδια που ενέπνευσαν. Του Δημήτρη Κάζη
Θέλω να μοιραστώ μαζί σας ένα μυστικό: τα περισσότερα τραγούδια στην ιστορία της μουσικής έχουν γραφτεί από άντρες για τις γυναίκες. Καταπληκτικό, ξέρω. Τραγούδια αγάπης, τραγούδια θαυμασμού, τραγούδια πάθους, τραγούδια μίσους, τραγούδια φορτισμένα με κάθε είδους αίσθημα.
Πολλά ανάμεσά τους είναι αυτά που έχουν γραφτεί για μια συγκεκριμένη γυναίκα (διαφορετική το καθένα εννοείται), κάνοντάς την έτσι προσωπικότητα της ποπ κουλτούρας ή απλά ενισχύοντας το μύθο που δημιούργησε η ίδια με το έργο της.
Εννέα από αυτές τις γυναίκες θα παρουσιάσω παρακάτω. Εννέα μούσες που ενέπνευσαν ένα ή παραπάνω τραγούδια. Καμιά σχέση με τη μυθολογία, ούτε με την παλιά ντισκοτέκ της Αθήνας.
1. Sharona Alperin
H 17χρονη το 1979 φίλη του Doug Fieger θα είναι για πάντα Η Σαρόνα. Για χάρη της έχει γραφτεί (και επιπλέον ποζάρει στο εξώφυλλο του single) ο power pop ύμνος που όποιος δεν του αρέσει κάτι δεν πρέπει να πάει καλά μαζί του. Πρόσφατα ανακαλυφθέν χειρόγραφο ντοκουμέντο του Curt Kobain περιλαμβάνει το Get The Knack στα δικά του 50 greatest albums of all time, για να προλάβω τυχόν indie σνομπαρίες. Η Sharona σήμερα είναι πετυχημένη κτηματομεσίτρια στο L.A. και μαντέψτε τι ακούγεται μόλις μπαίνεις στην επαγγελματική ιστοσελίδα της.
2. Carole Klein
Το 1959 ο Neil Sedaka έγραψε και τραγούδησε αυτό το τραγούδι για την έφηβη τότε αγαπημένη του Carol. H γενιά μου την γνώρισε, μαζί με την πλαστική Glendora, την Irene (κορίτσι από σπίτι) και άλλες εξωτικές υπάρξεις, από το διπλό album "Χρυσή Δισκοθήκη" με το μπλε εξώφυλλο που μπήκε σε πολλά ελληνικά σπίτια στις αρχές των 80s μετά από μεγάλη τηλεοπτική διαφημιστική καμπάνια. Χρόνια αφότου η Carol μεγάλωσε, ένιωσε τη γη να κουνιέται κάτω από τα πόδια της, έγινε πολύ σημαντικότερη τραγουδοποιός από τον Sedaka με το ψευδώνυμο Carole King και του ξεπλήρωσε το χρέος γράφοντας και τραγουδώντας το Oh Neil.
3. Janie Jones
Όλοι νιώσαμε το αίμα μας να τρέχει πιο γρήγορα μόλις ακουμπήσαμε τη βελόνα στα αυλάκια του πρώτου δίσκου των Clash και ακούσαμε τα τύμπανα του Topper Headon να ανοίγουν το πρώτο κομμάτι της πρώτης πλευράς, το Janie Jones. Ίσως να έτρεχε ακόμη πιο γρήγορα αν γνωρίζαμε την ίδια την Janie Jones, τραγουδίστρια του καμπαρέ που έκανε και ένα πέρασμα από την ποπ, η καριέρα της οποίας αμαυρώθηκε από το σκάνδαλο στο οποίο ήταν μπλεγμένοι παραγωγοί του BBC που έγινε γνωστό με τον εύγλωττο τίτλο "sex for airplay". Αυτά είναι σκάνδαλα, όχι υποβρύχια, στικάκια, λίστες και αηδίες. Ο κόσμος θα θυμάται την Janie επίσης για την topless εμφάνισή της σε πρεμιέρα ταινίας το 1964 και για την φυλάκισή της το 73 για μαστροπεία. Madame σε όλα της.
4. Jenny Boyd
Οι εκπληκτικής ομορφιάς αδερφές Boyd είναι μάλλον οι πιο τραγουδισμένες του ροκ, και ειδικά της αγγλικής 60s εκδοχής του. Η Jenny είναι λιγότερο διάσημη από τη μεγάλη αδερφή της που θα την δούμε πιο κάτω (υπάρχει και τρίτη αδερφή με ιστορία και αυτή αλλά να μην το παρακάνουμε), χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ήταν τυχαία. Μοντέλο και fashion icon της δεκαετίας, στην ίδια γραμμή με την Twiggy, την Jean Shrimpton και την αδερφή της που όπως είπαμε θα δούμε πιο κάτω, μάγεψε τον Donovan σε τέτοιο βαθμό ώστε να την παρομοιάσει με αρωματικό κέδρο και να γράψει για χάρη της το Jennifer Juniper. Ταξίδεψαν μαζί στις Ινδίες για να γνωρίσουν το διαλογισμό μέσω ενός σοφού γιόγκι, όπως επέβαλλε το savoir faire της εποχής, αλλά η σχέση δεν ευδοκίμησε. Όπως και ο μετέπειτα γάμος της με τον Mick Fleetwood.
5. Pattie Boyd
Η μεγάλη αδερφή που λέγαμε πιο πάνω. Η θρυλική Pattie Boyd - Harrison - Clapton. Ή Layla. Ή Something (in the way she moves). Ή Wonderful Tonight. Διάσημο μοντέλο πριν κλείσει τα 20. Δύο γάμοι, ο ένας με τον κιθαρίστα του ευρέως θεωρούμενου μεγαλύτερου αγγλικού (και όχι μόνο) γκρουπ της ροκ ιστορίας και ο άλλος με τον ευρέως θεωρούμενο μεγαλύτερο Άγγλο κιθαρίστα της ροκ ιστορίας. Και ενδιάμεσα μια σχέση με τον κιθαρίστα του greatest rock 'n' roll group in the world. Δυνατοί έρωτες, πολύς πόνος και πολλές καταχρήσεις. Τα τραγούδια όμως θα μείνουν για πάντα, όπως και οι φωτογραφίες, μάρτυρες μιας σπάνιας ομορφιάς και ενός αξεπέραστου στυλ. Των 60s.
6. Judy Collins
Όπως βλέπουμε στη φωτογραφία, το διακριτικό χαρακτηριστικό της Judy Collins, πέρα από την αγγελική φωνή της που δόξασε τραγούδια όπως το Both Sides Now, είναι τα γαλάζια μάτια της. Για αυτά τα μάτια (και για όλη την υπόλοιπη Judy) ο Stephen Stills έγραψε τη διάσημη folk-rock σουίτα σε τέσσερα μέρη Suite: Judy Blue Eyes, σε μια προσπάθεια να σώσει τη σχέση τους, η οποία όμως ήταν καταδικασμένη αφού μπήκε στη μέση ο σκληρός Stacy Keach, και αυτό φαίνεται στο γλυκόπικρο αποτέλεσμα. 45 χρόνια μετά, η Judy και ο Steve τραγουδάνε ακόμη και ο Stacy κάνει τον αφηγητή σε ντοκιμαντέρ του Discovery channel.
7. Renee Fladen
H Ρενέ με την εύθραυστη ομορφιά και την αιθέρια φωνή είναι η έμπνευση πίσω από τη μπαρόκ ποπ επιτυχία Walk Away Renee των Left Banke που απαθανάτισε το όνομά της (Νο 220 στα 500 καλύτερα τραγούδια όλων των εποχών σύμφωνα με το Rolling Stone) αλλά και από το Pretty Ballerina και άλλα τραγούδια τους, γραμμένα από τον τότε 16χρονο κιμπορντίστα Michael Brown που είχε δαγκώσει σοβαρά τη λαμαρίνα μαζί της, και πώς να μην δηλαδή. Το ότι έγραψε τέτοια τραγούδια στα 16 του με αφήνει άφωνο αλλά δυσκολεύομαι να το παραδεχτώ από φόβο μήπως αυτό σημαίνει ότι παραμεγάλωσα. Αλλά μήπως και η χρήση της φράσης "δάγκωσε τη λαμαρίνα" αυτό δεν δείχνει; Τέλος πάντων. H Renee Fladen-Kamm σήμερα είναι επαγγελματίας τραγουδίστρια και δασκάλα τραγουδιού και έχει ηχογραφήσει δίσκους με μεσαιωνική μουσική. Τίποτε δεν είναι τυχαίο.
8. Emily Young
Η Emily Young είναι διακεκριμένη avant-garde Αγγλίδα γλύπτρια αριστοκρατικής και καλλιτεχνικής καταγωγής. Γιαγιά γλύπτρια μαθήτρια του Ροντέν, παππούς βαρόνος (κανονικός, όχι της κόκας), μπαμπάς συγγραφέας και πολιτικός (και βαρόνος φυσικά αφού σόι πάει...), όμορφη, ταλαντούχα, από τους ανθρώπους δηλαδή που η ζωή τα έδωσε όλα απλόχερα. Και όπως όλη η χρυσή νεολαία του Λονδίνου στα τέλη των 60s σύχναζε στο UFO club όπου οι φήμες θέλουν κάποιους από τους θαμώνες να κυλιότανε σε μαρμελάδα τριπάροντας με LSD, madrax και άλλα προϊόντα της μόδας τότε υπό τους ήχους ψυχεδελικής μουσικής. Εκεί την γνώρισε στα 16 της ο κιθαρίστας του γκρουπ που έπαιζε στο κλαμπ σχεδόν μόνιμα και έγραψε το τραγούδι που έμελλε να γίνει ο ύμνος της βρετανικής ψυχεδέλειας. Syd Barrett, Pink Floyd, See Emily Play.
9. Margaret Thatcher
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι η γυναίκα που έχει εμπνεύσει περισσότερα τραγούδια της εποχής του πανκ ροκ από οποιαδήποτε άλλη. Δεν θα τα έλεγες τραγούδια αγάπης βέβαια (το I'm In Love With Margaret Thatcher των Not Sensibles είναι μάλλον σατιρικό) αλλά το σίγουρο είναι ότι άφησε τη σφραγίδα της στο κίνημα. Αυτοί που τη λατρεύουν για την εικόνα της και για τα (αναμφισβήτητα) guts της είναι η gay κοινότητα (με εξαιρέσεις φυσικά) στο πάνθεον των ηρωίδων της οποίας είναι κάπου ανάμεσα στην Barbra Streisand και την Joan Collins. Τα περισσότερα τραγούδια που ενέπνευσε είναι protest songs, άλλα πολύ γνωστά όπως το How Does It Feel? των Crass, το Ghost Town των Specials, το Maggie Maggie Maggie (Out Out Out) των Larks και το Stand Down Margaret των Beat, άλλα λιγότερο όπως το Thatcher's Fortress των Varukers και το Thatcherites του Billy Bragg και άλλα που ξεχειλίζουν από μίσος όπως το Margaret On The Guillotine του Morrissey, το Thatcher Fucked The Kids του Frank Turner, το The Day That Thatcher Dies των Hefner, το The Day That Margaret Thatcher Dies του Pete Wylie (το μικρό όνομα το γράφει μάλλον για να μη μπερδευτεί κανένας, το τραγούδι το γράφει 21 χρόνια μετά την πτώση της από το αξίωμα παρακαλώ) και το Maggie You Cunt των Exploited. To μόνο που έχω να σχολιάσω για τα τελευταία είναι ότι το γεγονός ότι κυκλοφόρησαν ανενόχλητα δείχνει πόσο δρόμο έχουν να κάνουν κάποιες κοινωνίες για να κατακτήσουν το επίπεδο της ελευθερίας του λόγου που απολαμβάνουν στη Μεγάλη Βρετανία.
Bonus: Alice
Σκέφτηκα να γράψω για γυναίκες που ενέπνευσαν τραγούδια όταν ξανάκουσα μετά από πολλά χρόνια το Alice (Letting go) του Peter Hammill από το Over. To οποίο Over είναι ένας καθαρτήριος δίσκος μετά από έναν επώδυνο χωρισμό. Ο πόνος που νιώθεις να αναβλύζει από τα αυλάκια του είναι τόσο οξύς και συναισθήματα όπως η απόγνωση και ο αυτοοικτιρμός εκφράζονται τόσο αποκαλυπτικά και ακατέργαστα που θέλησα να ψάξω ποια είναι αυτή η γυναίκα που τον έφερε σε τέτοιο σημείο τον άνθρωπο. Δυστυχώς, παρά την εκτεταμένη έρευνα και στο internet και σε βιβλιογραφία, αυτό στάθηκε αδύνατο. Ή ο Hammill κρατάει καλά κρυφή την ιδιωτική του ζωή ή δεν είναι αρκετά διάσημος για να του βγάλουν τα προσωπικά στη φόρα. Δεν ξέρουμε καν αν λεγόταν όντως Alice.