Σκωτσέζικος υπαρξισμός και άλλες ιστορίες

Πέρασαν 16 χρόνια από το ‘The Last Romance’ αλλά κυρίως σε λίγους μήνες θα γιορτάσει τα 25 του χρόνια το 'The Week Never Starts Round Here'. Και αμέσως μετά την τεράστια πρωτιά των συμπατριωτών τους Mogwai στα βρετανικά charts, οι Arab Strap κυκλοφορούν το καινούριο τους άλμπουμ 'As Days Get Dark' στην εταιρία των πρώτων Rock Action.

Βλέποντας τους στη σκηνή πριν 4 χρόνια -λίγο πριν το θρυλικό πλέον σετ του Aphex Twin- συνειδητοποίησα πως δεν έχει αλλάξει τίποτα στην σχέση μου μαζί τους, άρα ήταν αναμενόμενο να υποδεχθώ σήμερα αυτό το άλμπουμ με χαρά και ενθουσιασμό. 'Όμως ο λόγος που το κάνει μάλλον κυκλοφορία της χρονιάς μου (αν και θα περιμένω να βγει και το Slowdive πριν καταλήξω) δεν είναι απλή νοσταλγία. Σίγουρα με πήγε 20κάτι χρόνια πίσω στο χρόνο και δεν θα αρνηθώ ότι αυτό έχει κάτι να κάνει με την μεσηλικιακή μου φάση και ίσως και με την δική τους. 'Ίσως και με το ότι η ζωή μου είναι πλέον επίσημα χωρισμένη ανάμεσα σε δύο τόπους υπαρκτούς, ιδεατούς και συναισθηματικούς, πράγμα που μόλις πρόσφατα άρχισα να συνειδητοποιώ.

Επίσης χωρισμένες στα δύο είναι οι αναμνήσεις και οι εμπειρίες μου.

Η αλήθεια είναι ότι δεν μου φάνηκε πως πέρασαν 16 χρόνια από τότε που ο συγκάτοικός μου κρέμασε την αφίσα-εξώφυλλο του 'Last Romance' στο μπάνιο. Το σκέφτηκα όμως στιγμιαία όταν την περιέσωσα τελευταία στιγμή πριν μετακομίσω εν μέσω πανικού και lock down πριν έναν χρόνο ακριβώς.

Την πρώτη φορά που άκουσα Arab Strap σε ένα mixtape-δώρο ιδιαίτερης σημασίας για το πώς εξελίχθηκε η ζωή μου, βρισκόμουν σε ένα μεταβατικό από όλες τις απόψεις στάδιο όπως συνηθίζεται σε αυτή την (μακρινή πλέον) ηλικία. Προσπαθώντας να αποφασίσω καταρχάς πού τελικά θέλω να μείνω εκτός του τι θέλω να κάνω και πώς θα το καταφέρω, κατέληξα στο ότι δεν είμαι καλή στο να βάζω στόχους γιατί δεν βρίσκω τον λόγο να προσχεδιάσω ολόκληρο το μέλλον μου. Εκεί άρχισα να αντιλαμβάνομαι ότι ο αφηρημένος ρομαντισμός και η σκοτεινή μελαγχολία και άλλα τελεολογικά νοήματα στις μουσικές που άκουγα δεν με εξέφραζαν τόσο απόλυτα πια. Και βρέθηκα σε μία άλλη πόλη (και χώρα), σε ένα δεύτερο σημείο '0' στο οποίο συγκεκριμένα με πήγε πίσω αυτός ο δίσκος.

Όταν λοιπόν το 2017 τους ξαναείδα μετά από τόσα χρόνια, εκτός από το fuck the Tories που μοιράστηκε ο Aidan Moffat μαζί μας, όσοι και όσες βρεθήκαμε μπροστά στη μικρή σκηνή μέσα στο Victoria Park εκείνο το εντελώς καλοκαιρινό καταμεσήμερο μοιραστήκαμε και μία άλλη πολύ συγκινητική στιγμή. Ακούγοντας το 'First Big Weekend' και όλο το κοινό γύρω μου να τραγουδάει με μπύρες και πατάτες να κουνιούνται ρυθμικά- και ενίοτε να φεύγουν -στον αέρα, θυμίζοντας μου την συλλογική συναισθηματική φόρτιση τη στιγμή που ο Johnny Marr έπαιξε το 'How soon is now?' λίγο πριν εμφανιστούν οι Stone Roses μερικά χρόνια πριν στο Finsbury Park, ένοιωσα λες και μιλούσε για ένα δικό μου τετραήμερο κάποτε. Λες και όσοι και όσες ήμασταν εκεί εκείνη τη στιγμή ήμασταν μαζί σε εκείνη την παμπ, σε εκείνο το πάρκο, στον ίδιο δρόμο, στην ίδια πόλη... κι ας ξέρουμε πού και πότε ακριβώς διαδραματίστηκαν όλα αυτά.

Να πώς ενώνει η μουσική, κάπως σαν ομαδική παραίσθηση.

Ακούγοντας λοιπόν το καινούριο άλμπουμ, έκανα μία αναδρομή σε μία χρονική περίοδο όταν ένας πολύ νέος άνθρωπος που δεν ξέρει πού ακριβώς να πάει, αντί να κάτσει να φτιάξει ένα πλάνο όπως θα 'έπρεπε', απλά προχωράει και στον δρόμο παρατηρεί και αποτυπώνει αυτά που παρατηρεί και καμιά φορά τα υπεραναλύει, αντιδράει προς αυτά και έτσι φτιάχνει από το οτιδήποτε μία μικρή ιστορία, όχι επειδή το θεωρεί σημαντικό, αλλά επειδή ίσως μόνο έτσι μπορεί να κατανοήσει τον ρόλο του και τις επιλογές του στην πορεία αυτή.

Αυτή πιστεύω είναι η φιλοσοφία των Arab Strap και τους ευχαριστώ πολύ που μου επιτρέπουν για ακόμη μία φορά να την οικειοποιηθώ μετατρέποντάς την σε τέχνη, μουσική, τραγούδια, αφηγήσεις, σε έναν καινούριο δίσκο 24 χρόνια μετά.

'I don't give a fuck about the past' μας δηλώνει ο Aidan Moffat αμέσως αμέσως. 'Or does he?' ρωτάω εγώ. Και υποψιάζομαι ότι αυτή ακριβώς την αντίδραση περιμένουν και οι ίδιοι από το ακροατήριο. Αν και για αν είμαι δίκαιη δεν είναι ακριβώς το παρελθόν που διαπραγματεύεται αυτός ο δίσκος αλλά περισσότερο η μνήμη, κυρίως ως ανάμνηση και εμπειρία.

Έτσι περνάμε από κομμάτι σε κομμάτι, με την φωνή του Moffat πιο δυνατή και καθαρή από ποτέ υπό την πολυσύνθετη μουσική υπόκρουση που περνάει από τις ανεπανάληπτες κιθάρες του Malcolm Middleton, σε σκοτεινά synths και καταλήγει σε post punk, Sister-esque εκρήξεις (όπως το 'Here comes Comus!') διατηρώντας στο βάθος της εκείνα τα ανεπαίσθητα, σχεδόν υποτονικά triggers που 25 χρόνια μετά ακόμη καταφέρνουν και χτυπάνε το ίδιο νεύρο.

Και στον ρόλο του αφηγητή ο Moffat μας λέει πάλι ιστορίες. Μιλάει για την ανάμνηση του έρωτα που σβήνει μέσα σε jpeg pixels στο 'Another Clockwork Day', την αγάπη και το τι ζητάμε τελικά από αυτήν υπό την indie μελωδία του 'Bluebird', για όλα όσα τον έχουν κάνει και ακόμη τον κάνουν να δακρύζει (όπως κάποτε δάκρυζε με εκείνο το επεισόδιο των Simpsons), περιπλανήσεις μεταξύ κάποιας οικείας πραγματικότητας και κάποιου ονείρου (και των ονειρικών αρμονιών του κάθε ρεφρέν) από το οποίο ο 'Sleeper' δεν ξυπνάει ποτέ. Και σε εναλλαγή με το γνώριμο αφηγηματικό του στυλ, δίνει και τις καλύτερες φωνητικές ερμηνείες της καριέρας του.

Όταν τους πρωτοάκουσα 25 χρόνια πριν, μου είχε φανεί ότι ακούω Dinosaur Jr με trippy beat. Πολύ σύντομα και μερικά ακούσματα μετά όμως κατέληξα στο ότι δεν μου θυμίζουν απολύτως τίποτα. Οι Arab Strap πάντα μιλούσαν για το παρόν και βρίσκονταν στο παρόν. Όπως και τώρα. Τα ίδια ερωτήματα παραμένουν αλλά εκφράζονται διαφορετικά. Η αυτοαμφισβήτηση του 'Here we go' κάποτε μετατράπηκε στην σχεδόν υπεροψία του 'If there's no hope for us then there's no hope for anyone' μέχρι που τελικά ο αφηγητής κατάλαβε τι είναι αυτό που προσπαθεί να πει τόσο καιρό 'I don't want your love, I need your love/Give me your love, don't love me'.

Και σαν να έχουμε ξαφνικά κι εμείς και αυτοί συνέλθει από το hangover του big weekend και την μελαγχολία του 'Don't ask me to dance' (γιατί δεν έχω πιει όσο εσύ), καταλαβαίνω γιατί το 'Where have we left our love' πάντα το διάβαζα σαν 'Where have we left our life'. Κάπου προς το τέλος, στο folk explosion του 'I was once a weak man', όταν ο πρωταγωνιστής αναρωτιέται αν είναι too old for this μου ήρθε στο μυαλό ο τύπος που πριν 25 χρόνια σέρβιρε shit pints for shit wages στο 'I work in a saloon'. Αλήθεια τι σε τι ήλπιζαν όλοι αυτοί οι χαρακτήρες και είχαν ποτέ ελπίδα; Δεν νομίζω πως ήταν ποτέ αυτό το θέμα.

Το 'As Days Get Dark' δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερο τίτλο. Δεν είναι όμως ένας τίτλος σαρκαστικός (όπως το 'Mad for Sadness' για παράδειγμα) ή κυνικός, αλλά εντελώς ρεαλιστικός. Δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω το πιο ώριμο τους άλμπουμ, γιατί οι δυο τους ήταν εξαρχής 'ωριμασμένοι' όπως δήλωναν άλλωστε και οι ίδιοι. I have matured, I've come of age, my vision's clear, but there's still some things that I don't want to hear (τον επόμενο στίχο ίσως τον θυμάστε). Έπειτα μπήκα και βγήκα από τον πειρασμό να το χαρακτηρίσω 'εκλεπτυσμένο' φτάνοντας στο φινάλε του ‘Just Enough’ και κάθε φορά που η ωμότητα του chorus διαδέχεται την ασυνήθιστη ευαισθησία του κάθε verse που μου φέρνει δάκρυα.

Επιστρέφοντας στον στίχο-opener 'I don't give a fuck about the past' λοιπόν, θα σταθώ αυτή τη φορά στο δεύτερο σκέλος του: 'The glory days gone by'. Αυτό πιστεύω είναι και το παρελθόν το οποίο απορρίπτουν ή καλύτερα απομυθοποιούν. Ό,τι μένει το παίρνουν μαζί τους και το πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα χωρίς να βάζουν τελεία ούτε αυτή τη φορά, αν και το 'Just Enough' θα μπορούσε να είναι η μελλοντική εκδοχή του 'There is no ending'.

Στα 16 χρόνια που μεσολάβησαν ο Aidan Moffat και ο Malcolm Middleton δεν αποσύρθηκαν από τη μουσική, ούτε ξεχάστηκαν κάπου στον χρόνο. Παρέμειναν δημιουργοί, έκαναν ο καθένας τα δικά του, για να ξαναβρεθούν, δοκιμαστικά ίσως, στο εδώ και τώρα. Το ‘Days get dark' δεν δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα της νιότης τους (και μας), είναι απλά το καλύτερο άλμπουμ των Arab Strap. Ελπίζω την επόμενη φορά που θα τους δω να βρω αυτά τα κεντημένα μαντηλάκια του 'Tears on Tour' στο merch γιατί θα τα χρειαστώ.

Υ.Γ.: Κάποτε, πριν πολλά χρόνια, ο αγαπημένος μου κι εγώ είχαμε αποφανθεί πως ο στίχος 'Don't try and tell me Kate Moss ain't pretty' θα έπρεπε να αντικαταστήσει επίσημα την έκφραση 'you're full of shit'. Δυστυχώς δεν νομίζω ότι ξεπέρασε τα όρια του inside joke μεταξύ του στενού μας κύκλου... Στο ίδιο πνεύμα σήμερα πιστεύω ότι το 'Kebabylon' θα πρέπει άμεσα να μπει στο λεξικό. Αλλά αν δεν συμβεί ούτε αυτό, δεν πειράζει, είμαι σίγουρη ότι κάποιοι και κάποιες εκεί έξω ήδη μοιράζονται την ίδια σκέψη.