The fan fatale

Belle and Sebastian Live in Edinburgh (1/4) and London (3/4) ή what we did on our holiday, ή δυο διαφορετικοί τρόποι να δεις ένα συγκρότημα... (εν όψει της εμφάνισής τους στο Λυκαβηττό το Σεπτέμβριο)

Πρώτος τρόπος: (χρόνος, μια αργία, π.χ. η Δευτέρα του Πάσχα, τόπος, μια πόλη του Βορρά, π.χ. το Εδιμβούργο)

Φτάνεις νωρίς, μαζί με τους μανιακούς. Σκουντιέσαι για να μπεις μέσα, με τους μανιακούς. Περνάς δυόμισι -βασανιστικές- ώρες μαζί τους, με αντάλλαγμα τέλεια θέα στη σκηνή -δεν υπάρχει τίποτα ανάμεσα σ' εσένα και το συγκρότημα. Από κει που στέκεσαι όλα δείχνουν ακόμη πιο σημαντικά απ' ότι είναι.

...Ας πούμε πως η ιστορία ξεκινάει ένα γκρίζο πρωινό στην ανατολική ακτή της Σκοτίας, στο σιδηροδρομικό σταθμό του Dundee συγκεκριμένα, όπου εγώ η Rachel και ο Jeremy περιμένουμε το τρένο για το Εδιμβούργο χοροπηδώντας από τη χαρά μας που θα δούμε (ξανά) το αγαπημένο μας συγκρότημα. Στην πραγματικότητα η ιστορία ξεκινάει πιο πριν, δεν ξέρω που ακριβώς αλλά αρκεί να σας πω πως αν δεν ήταν οι Belle and Sebastian και το Internet, αυτό το αγόρι από το Perth της Αυστραλίας, το κορίτσι (που δεν έχω καταλάβει ακόμη από πού ακριβώς στην Αγγλία είναι) κι εγώ, που ευτυχώς ή δυστυχώς είμαι από 'δω, δεν θα βρισκόμασταν ποτέ μαζί. Αυτό φυσικά θα ήταν μια ανυπολόγιστη απώλεια, της οποίας τις συνέπειες δεν μπορείτε να συλλάβετε ακόμη, αλλά θα γίνει κι αυτό κάποτε... τι έλεγα... α ναι, οι Belle and Sebastian.

Οι φαν των Βelle and Sebastian, λοιπόν, σ' αυτά τα μακρινά μέρη έχουν τη συνήθεια να μαζεύονται -στα πάρκα- πριν τις συναυλίες, να πίνουν και να λένε μαλακίες, ενίοτε δε φιλιούνται, μετά γνωρίζονται, τα φτιάχνουν κιόλας, έχουν παρατηρηθεί και περιπτώσεις γάμου... σοβαρά... τέλος πάντων το εν λόγω γκρίζο πρωινό έβρεχε κι έτσι η παραπάνω δράση μεταφέρθηκε σ' ένα pub. Ο μέσος όρος -πνευματικής- ηλικίας της συγκέντρωσης όμως ήταν περίπου 19, κι έτσι εγώ βαριόμουν και κοιτούσα τη βροχή ενώ η Rachel ενθουσιαζόταν κι ανυπομονούσε, έτσι το σκάσαμε νωρίς -κι αφού γίναμε μούσκεμα- μπήκαμε σ' ένα ταξί για το Usher Hall. Θα το περιέγραφα αν το θυμόμουν, αλλά δεν το θυμάμαι προφανώς γιατί μπήκα τρέχοντας μέσα. Από μέσα το θυμάμαι λίγο καλύτερα, είναι ένας πολύ μεγάλος χώρος, ας πούμε με χωρητικότητα περίπου 3.000 άτομα (και η συναυλία -όπως και αυτή στο Manchester και αυτή στο Λονδίνο, ήταν sold out). Και για να μη τα πολυλογώ, έδειχνε σα το μέρος που θα περίμενες τη συμφωνική ορχήστρα της Πράγας να παίξει, κι όχι ένα ποπ συγκρότημα, αλλά έτσι είναι οι Belle and Sebastian.

Παρότι είχαμε φτάσει εκπληκτικά νωρίς -στις εφτά παρά τέταρτο, όταν οι πόρτες άνοιγαν στις εφτά και οι Belle and Sebastian δε θα έβγαιναν πριν τις εννιά- μέτρησα περίπου τριάντα πιο τρελούς από εμάς... αλλά έτσι είναι οι φαν των Belle and Sebastian. Πάντως οι κόποι μας ανταμείφθηκαν γιατί η σκηνή ήταν τόσο μεγάλη που είχε χώρο και για μας και για τους υπόλοιπους τριάντα τρελούς. Και αφού πιάσαμε όλοι από μία θέση περάσαμε τις δύο επόμενες ώρες υπερασπίζοντας την ζηλότυπα... τόσο ζηλότυπα, που δε μπορούσες ούτε στην τουαλέτα να πας.

Επί δύο ώρες καταριόμουν τους (υπόλοιπους) μανιακούς, να δω τι άλλο θα κάνω γι' αυτό το συγκρότημα, είναι φυσιολογικό δηλαδή να στέκεσαι επί ώρες στο ίδιο σημείο συνεχώς ώστε όταν επιτέλους θα βγουν στη σκηνή να είσαι πιασμένος και να παθαίνεις της δίψας, κι επιπλέον σχεδόν να τρως και ξύλο; Και στο μεταξύ να πρέπει να παρακολουθείς και τη Monica Queen (ποια είναι πάλι αυτή; Αυτή είναι η τύπισσα που τραγουδάει στο "Lazy Line Painter Jane") να τσιρίζει τους χειρότερους στίχους που έχω ακούσει (στα αγγλικά, εννοείται...) ενώ ένας τύπος με μαλλιά και μούσια παίζει ηλεκτρική κιθάρα πολύ βαρετά ενώ από ένα μεγάφωνο ακούγονται διάφοροι ηλεκτρονικοί υποτίθεται ήχοι. Το όλα σετ δε αποπνέει έναν θρησκευτικό αέρα, το χειρότερο δυνατό όμως, του τύπου 'έπαιρνα ναρκωτικά μέχρι που βρήκα την αληθινή αγάπη και το Χριστό'. Αυτό το μαρτύριο κράτησε περίπου τρία τέταρτα. Οι Life Without Buildings που ακολούθησαν ήταν πιο ενδιαφέροντες, και μουσικά -κυρίως γιατί θα ήταν πολύ δύσκολο να μην είναι- αλλά κυρίως οπτικά: η τραγουδίστρια δε σταμάτησε να χοροπηδάει κυριολεκτικά, και να ξεφωνίζει, επίσης κυριολεκτικά, για (επίσης) τρία τέταρτα. Κατά τα άλλα, κανείς δε καταλάβαινε τι έλεγε, και όλα τα τραγούδια ακούγονταν το ίδιο, παραλλαγές ενός μέτριας έντασης θορύβου. Με όλα αυτά δεν ξέρω αν έφτασα στο σημείο να κάνω σκέψεις του τύπου 'τελευταία φορά'...

Αλλά όταν οι ήρωες της ιστορίας μας βγήκαν στη σκηνή -για να παίξουν το "Fuck This Shit"- μου συνέβη κάτι που έχει να μου συμβεί από τότε που ήμουν δεκαπέντε (έξι χρόνια δηλαδή), ξέχασα ξαφνικά τα πάντα γιατί ήταν τόσο, μα τόσο όμορφοι, τόσο που ευχόμουν να ήταν όλος ο κόσμος λίγο σαν κι αυτούς. Και δεν ήμουν η μόνη: κοιτώντας πίσω και γύρω συνειδητοποίησα δύο πράγματα, πρώτον ότι ο χώρος είχε γεμίσει σχεδόν ασφυκτικά και δεύτερον ότι όλοι γύρω μου όσο μακριά μπορούσα να δω (αρκετά, αλλά όχι πάρα πολύ) ήξεραν όλους τους στίχους από όλα τα τραγούδια, όπως κι εγώ.

Έχω δει τους Belle and Sebastian πέντε φορές μέχρι σήμερα, αυτή ήταν η τέταρτη και αναμφισβήτητα η καλύτερη. Κατ' αρχήν το κοινό ήταν πολιτισμένο, δε μιλούσε ούτε ούρλιαζε 'Stevie is god' ή 'Isobel's a dickhead' (ανάλογα με τις προτιμήσεις του καθενός) όπως στο Μπέλφαστ και τη Γλασκώβη ούτε χτυπούσε παλαμάκια σε άσχετα σημεία και τραγουδούσε πιο δυνατά από το Stuart όπως στην Ισπανία. Παρ' ότι όπως είπαμε τραγουδούσε... αλλά με σεβασμό, κι αυτό μου είχε λείψει πολύ τις προηγούμενες φορές κι έκανε μεγάλη διαφορά. Ο ήχος, τουλάχιστον εκεί που στεκόμουν εγώ, ήταν τέλειος, και το συγκρότημα έδειχνε να έχει όρεξη και να περνάει καλά, κανείς δεν ήταν μουτρωμένος και ακόμη και η Isobel δεν έδειχνε να βαριέται πολύ.

Κι ενώ συνήθως περνάνε μεν καλά, αλλά δεν ακούγονται το ίδιο τέλεια, αυτή τη φορά έπαιζαν καθαρά, δυνατά και συγχρονισμένα και χωρίς λάθη, τόσο καλά, που το bootleg, αν υπάρχει, θα είναι πραγματικά ενδιαφέρον. Έφτασα να τους συγκρίνω με τους Nits όπως ήταν το '96, που για 'μένα συνοψίζουν το τέλειο live set. Και παρότι οι φήμες που τους θέλουν ντροπαλούς, ανεπηρέαστους από τη φήμη και τα λεφτά, και σα παιδιά είναι πιστεύω αληθινές, έδειχναν όπως θα 'πρεπε να δείχνουν, σαν άνθρωποι των οποίων -μερικά τουλάχιστον από- τα όνειρα πραγματοποιήθηκαν κι αυτό τους έκανε να πιο ευτυχισμένους, πιο όμορφους και με περισσότερη αυτοπεποίθηση.

Ένα από τα αγαπημένα μου πράγματα σχετικά με τους Belle and Sebastian είναι το ότι δείχνουν να λειτουργούν συλλογικά: το ότι ο Stuart Murdoch έγραψε τριάντα τραγούδια για τη ζωή του και τον κόσμο, έφτιαξε ένα συγκρότημα για να τα παίξει, το έφτασε, βασικά άθελά του, στο σημείο του να έχει φανατικούς οπαδούς, και τότε έκανε χώρο για τους υπόλοιπους. Το ότι γράφουν και ενορχηστρώνουν τραγούδια προσθέτοντας κι ο καθένας από κάτι, ιδέες, ήχους. Το ότι αλλάζουν θέσεις και όργανα στη σκηνή. Το ότι δείχνουν να το διασκεδάζουν. Το ότι κάποιοι τουλάχιστον δείχνουν να είναι πραγματικά φίλοι μεταξύ τους. Και για όλα αυτά -γιατί δείχνουν να έχουν κάνει πραγματικότητα ένα όνειρο που είχα πριν ακόμη τους συναντήσω- τους συγχωρώ την εφηβική αλαζονεία του 'εμείς θα κάνουμε ότι θέλουμε όπως το θέλουμε και μόνο όταν έχουμε όρεξη, και δε μας νοιάζει τι πιστεύετε'.

Αλλά απ' την άλλη, αν εσείς έπρεπε να ανταποκριθείτε στις προσδοκίες τόσων χιλιάδων ανθρώπων, θα είχατε όρεξη να το κάνετε; Ή μήπως το βρίσκετε ήδη φοβερά δύσκολο να ανταποκριθείτε στις προσδοκίες των πέντε-δέκα ανθρώπων που ενδιαφέρονται αρκετά για σας ώστε να έχουν προσδοκίες;

Νομίζω πως οι πέντε-δέκα άνθρωποι που έχουν προσδοκίες από τους Belle and Sebastian ήταν εκεί εκείνο το βράδυ (Ο Stuart είπε κάτι για το πόσοι από τους φίλους και τους συγγενείς τους ήταν εκεί), και ίσως να ήταν αυτό που έκανε αυτή τη συναυλία λίγο πιο μαγική απ' τις άλλες. Ή ίσως ήταν ο καιρός (έβρεχε, αλλά ήταν μια χλιαρή και φωτεινή ανοιξιάτικη βροχή) ή η μέρα (ήταν Δευτέρα του Πάσχα) ή το κοινό που συμπεριφερόταν καλύτερα απ' 'ότι συνήθως ή ο χώρος που πιθανότατα του το επέβαλε, ή όλα αυτά μαζί -ή έχω μεγάλη φαντασία όπως είπαμε.

Και αν και δεν ήταν μια συναυλία που σε αφήνει μ' ανοιχτό στόμα ακόμη κι αν δε σου αρέσουν οι Belle and Sebastian, όπως οι φήμες θέλουν αυτή του Τέξας να είναι, ήταν όμως μια συναυλία που εκπληρώνει τα όνειρά σου, αν σου αρέσουν. Είχε λίγο απ' όλα, σε καλύτερες αναλογίες απ' ότι συνήθως. Αυτά που παίζουν συνήθως ήταν παιγμένα καλύτερα, κι αυτά που δεν παίζουν συνήθως... απλά ήταν, και η εισαγωγή απ' το "You made me forget my dreams" ή το "Seeing Other People" ή το "Judy and the Dream of Horses" για να κάνει όλους τους τρελούς γύρω μου κι εμένα μαζί να κοιτάν με τα μάτια ανοιχτά κρατώντας την αναπνοή τους, συγκλονισμένοι.

Δεύτερος τρόπος: (τόπος, χρόνος: μια σχεδόν συνηθισμένη μέρα στο Λονδίνο, αν εξαιρέσεις το όχι και τόσο συνηθισμένο γεγονός ότι είχε υπέροχο καιρό).

Φτάνεις αργά -ζαλισμένη από τον ήλιο, τη χαρά του να κάνεις καινούριους φίλους, και τα όσα έχεις πιει- στην ώρα για να δεις το άθλιο support να αποχαιρετάει το κοινό, γεγονός που σε χαροποιεί αρκετά. Αποφασίζεις να μην προσπαθήσεις καν να φτάσεις κοντά στη σκηνή και μένεις κοντά στους προαναφερθέντες φίλους.

Εκεί δε σε σκουντάει κανείς, οι ψηλοί κάνουν χώρο στους κοντούς και ο Ian σε ρωτάει συνέχεια αν βλέπεις... αρκετή ανταμοιβή για το ότι δε βλέπεις και πολύ καλά. Βρίσκεσαι επίσης σε προνομιακή θέση για να παρατηρήσεις μερικά πράγματα. Για παράδειγμα, ότι εδώ δεν ξέρουν όλοι όλους τους στίχους. Και προφανώς μερικοί βαριούνται. Και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την πλήξη τους πιάνοντας κουβέντα μεταξύ τους. Αναμφίβολα, κάπου εδώ ήταν και οι δημοσιογράφοι εκείνοι που αργότερα έθαψαν τη συναυλία. Αυτοί που αναρωτιούνται (σε ελεύθερη απόδοση) γιατί χαίρονται όλα αυτά τα χαζά παιδάκια μ' αυτά τα τραγουδάκια. Και ιδιαίτερα γιατί χαίρονται τόσο πολύ. Γιατί υπάρχουν κι αυτοί που ξέρουν όλους τους στίχους, ή τέλος πάντων μερικούς, και τους τραγουδάνε με πάθος -και εκείνη την ώρα συνειδητοποιείς πόσο το "The State I Am In" (oh love of mine/ would you condescend to help me/ cause I'm stupid and blind) και το "Judy and the Dream of Horses" (the best looking boys are taken/ the best looking girls are staying inside) έχουν τη θέση ύμνου σχεδόν στη ζωή κι άλλων ανθρώπων. Πως τραγουδάνε κι αυτοί με έκπληξη και ευγνωμοσύνη που κάποιος έβαλε σε λέξεις και νότες ένα κομμάτι της ψυχής τους.

Γι' αυτό όταν κάποιος (Simon Price, δημοσιογράφος του Independent νομίζω) απεφάνθη πως "This isn't so much a Belle and Sebastian concert as a gathering of people who think Belle and Sebastian are a good idea.", η πρώτη μου σκέψη ήταν 'φαίνεται τόσο πολύ τελικά;'