Διασκευάζοντας τις επιρροές

Ακούγοντας μέσα στο καλοκαίρι παλιά αλλά και καινούργια ονόματα, έπεσα πάνω στους Mutual Benefit και το Just another diamond day (Turntable Kitchen Delivers Rec. 2017). Οι Mutual Benefit είναι το προσωπικό μουσικό όχημα του Jordan Lee, ενός τριαντάρη μουσικού ο οποίος γεννήθηκε στο Ohio αλλά μεγάλωσε στο Austin του Texas. Οι ευκαιρίες και στην Αμερική πλέον σπανίζουν, έτσι πρέπει ή να τις αρπάξεις ή να τις φτιάξεις μόνος σου. Ο Jordan Lee έκανε και τα δύο. Πρώτα ακολούθησε την καρδιά του, ύστερα το ένστικτό του, μετά μάζεψε μερικούς φίλους για βοήθεια και τα υπόλοιπα αποφάσισε να τα κάνει όλα μόνος του.

Στον πρώτο του δίσκο Love’s Crushing Diamond (2013), καταφέρνει να κερδίσει τους ακροατές του αλλά και τους κριτές του, στον δεύτερο «δύσκολο» δίσκο του, "Skip a sinking stone" (2016), οι επιρροές του έχουν βάση την ορχηστρική φολκ με μπαρόκ αποχρώσεις. Φέτος τραβά την προσωπική του πένα παρακάτω και προχωρά πολλά βήματα πιο πέρα. Κυκλοφορεί μέσω της Turntable Kitchen Delivers Rec (sic)! το “Just another diamond day” το οποίο είναι η αυτούσια διασκευή του πρώτου δίσκου της Αγγλίδας Vashti Bunyan, η οποία αφού αγνοήθηκε πλήρως στην εποχή της, ...επανήλθε όμως στη «ζωή» χάρις στους συλλέκτες δίσκων και στη συνέχεια τους κριτικούς οι οποίοι υπέγραψαν ομόφωνα ότι πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά έργα της εγγλέζικης φολκ του ’70.

Το να διασκευάζει κάποιος μεμονωμένα τραγούδια ή να συμμετέχει με τη δική του ηχογράφηση σε αφιερώματα συνθετών ή τραγουδιστών είναι συνηθισμένο, όντας μια φυσική πορεία κάποιου ο οποίος πηγαίνει κατευθείαν στις ρίζες του, στις επιρροές του, στα είδωλά του, στα μεγάλα αλλά και στα μικρά ονόματα που άκουγε πάντα με θαυμασμό. Έτσι η διασκευή γίνεται παιχνίδι, μάθηση, εμπειρία, τεχνοτροπία, νέος δρόμος. Ακόμη και στο φαινόμενο των Tribute Bands υπάρχει μια νοητή γραμμή κοινής επικοινωνίας μεταξύ του κόσμου και των μουσικών, αφού το κοινό διψά για εμπνευσμένες παραστάσεις. Αυτή η ασυνήθιστη όμως κυκλοφορία φέρνει στο προσκήνιο ένα τελείως διαφορετικό είδος διασκευών. Το φαινόμενο όπου καλλιτέχνες διασκευάζουν εξ ολοκλήρου πετυχημένους δίσκους άλλων, αυτούσιους, κομμάτι-κομμάτι. Το αποτέλεσμα το οποίο προκύπτει συνήθως διαφέρει στα πάντα. Στις πωλήσεις, στη διαδικασία, στην αναγνωρισιμότητα, στην καλλιτεχνική αξία, εκείνο που σίγουρα δεν λείπει είναι η φαντασία.

Πηγαίνοντας ακόμα ένα βήμα πιο πέρα την φαντασία, η εταιρεία Turntable Kitchen Delivers Rec. μέσω αυτής της διεύθυνσης και μέσα από ένα συγκεκριμένο μενού επιλογών δίνει σε κάποιον τη δυνατότητα να επιλέξει απολύτως ατομικά ποιόν αγαπημένο του δίσκο θα ήθελε σε διασκευή από το roadster της εταιρείας για προσωπική χρήση, με ατομική σφραγίδα γνησιότητας και όλα "home delivery" (sic) κυριολεκτικά. Ποιος είπε ότι η σημερινή εποχή στερείται φαντασίας; Τώρα πως περιγράφει την φαντασία του κάποιος με λόγια, πράξεις και ήχους, το αναζητούμε στον κώδικα ανάγνωσης των παρακάτω έργων.

1. BOLLOCK BROTHERS: Never mind the bollocks here’s the 1983 (Charlie Rec. –BOLL.101) – 1983 UK

Πως θα ακουγόταν ο δίσκος ορόσημο για το punk που άφησαν πίσω τους οι Sex Pistols αν είχε ηχογραφηθεί στις αρχές του ’80 με συνθεσάιζερ και drum-machine; Την απάντηση στους οπαδούς και την ιστορία τη δίνει αυτός ο δίσκος. Η electro-wave οπτική και η οργισμένη φωνητικά απόδοση του τραγουδιστή Jock McDonald ο οποίος ακούγεται σαν Άγγλος χούλιγκαν, κρατώντας ατόφια την γραφιστική ιδέα εξωφύλλου–οπισθόφυλλου με την ίδια σειρά στα τραγούδια, μας αφήνει την γεύση ότι όλα γίνονται με περίσσιο χιούμορ, βρετανικό φλέγμα αλλά και μεράκι. Οι κριτικοί πάντως το εκτίμησαν, οι Bollock Brothers πήραν την απαραίτητη ώθηση για να συνεχίσουν, και το φθινόπωρο του 2017 έχουν ήδη ανακοινώσει ημερομηνίες και πόλεις. Όσοι μπορείτε σπεύστε, το καλό χιούμορ που περισσεύει δεν πρέπει να μένει ποτέ ανεκμετάλλευτο.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ:

LES SEX BIDOCHON – On s’en bat les couilles
(Mantra Rec. –COM.6029) -1988 FR

2.DIRTY PROJECTORS: Rise Above (Dead Oceans – DOC.001) – 2007 US

Οι Dirty Projectors είναι μια ξεχωριστή περίπτωση. Με βασικό συντελεστή τους τον David Longstreth, φοιτητή στο Yale, και με άξονα την υλοποίηση τολμηρών ιδεών σε σχέση με τη μουσική παραγωγή και ενορχήστρωση, τη δημιουργία ήχων με ξεχωριστούς μεθόδους και με την βοήθεια νέων μουσικούς με τις ίδιες ανησυχίες υπό τη δική του καθοδήγηση, αρχίζει να ηχογραφεί διάφορα τολμηρά μουσικά έργα. Το 2007 ηχογραφεί το "Rise Above", το οποίο είναι η δικιά του τραγούδι-τραγούδι ανάγνωση του πρώτου δίσκο του hardcore ευαγγελίου των Black Flag "Damage". Ο δίσκος με την καθοδήγηση του David Longstreth, βασισμένος στη μεσαιωνική μοναστηριακή μέθοδο "hocketing" (του διαμοιρασμού δηλαδή των φωνητικών μερών ενός συνόλου), ακούγεται σαν επαναληπτική βουκολική μελωδία, τόσο που και ο ίδιος ο Henry Rollins θα αδυνατούσε να ξεχωρίσει τα κομμάτια, πόσο μάλλον εάν τα συγκρίνει κάποιος με το πρωτότυπο έργο. Αν μη τι άλλο κερδίζει βαθμό πρωτοτυπίας αλλά και μουσικής παράνοιας. Το σκοπό του, να σ΄ αφήσει με το στόμα ανοιχτό, τον πετυχαίνει σίγουρα. Αν πρέπει να πάει ο ήχος πρώτα από το στόμα και μετά στ΄ αυτιά, ή το αντίθετο, αυτό είναι δικό σας συμπέρασμα.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ:

SCREECHING WEASEL – Ramones
(Selfless Rec. – SFLS.17) – 1993 US

3. LAIBACH – Let it Be (Mute – STUMM.58) – 1988 UK

Το να διασκευάσει κάποιος έναν ολόκληρο δίσκο των Beatles ήταν απλώς θέμα χρόνου, γιατί οι φανατικοί οπαδοί αλλά και μιμητές του έργου τους υπήρχαν πάντα εκεί. Οι Laibach είναι από τις ριζοσπαστικές και πιο πετυχημένες εμπορικά μπάντες με μακρά θητεία στη δεξιότητα να διασκευάζουν σχεδόν τα πάντα. Οι Laibach ποτέ δεν διάλεξαν τον εύκολο δρόμο. Σλοβένοι στην καταγωγή από την Λιουμπλιάνα (Laibach στα Γερμανικά), με έντονο πολιτικό υπόβαθρο, η μπάντα έχει δεχθεί έντονη κριτική λόγω της διφορούμενης χρήσης πολιτικών και εθνικιστικών συμβόλων. Οι θαυμαστές αντιτείνουν ότι η τάση τους να φορούν στρατιωτικές στολές πάνω στη σκηνή είναι παρωδία, μια κριτική στην ιδεολογία του ολοκληρωτισμού.

Έτσι λοιπόν αφού ασκήθηκαν στο να «ξεσκίσουν» όποια βαυαρική και τευτονική ποπ-ροκ μελωδία κι επιτυχία, το 1988 πήγαν λίγο βορειότερα, πέρασαν την Μάγχη και πήραν το “Let it be” των Beatles και του άλλαξαν τον αδόξαστο, περνώντας το μέσα από industrial κανάλια διανθισμένα με στρατιωτικά εμβατήρια και λόγους. Οι Kraftwerk θα ήθελαν πολύ να είχαν κάνει κάτι παρόμοιο (Σ.τ.Α: λίγο δύσκολο πάντως). Σ΄ όλη αυτή την ομολογουμένως ριζοσπαστική πορεία δεν είναι παράξενο που το 2015 έγιναν η πρώτη ξένη ροκ μπάντα η οποία εμφανίστηκε ποτέ σε συναυλία στη Βόρεια Κορέα.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ:

RAMSEY LEWIS – Mother nature’s son
(Cadet Rec. - W4RS.6388) – 1968 US
(Ορχηστρική απόδοση του περίφημου “White Album” των Beatles)

4. EASY STAR ALL-STARS – The Dub side of the moon (Easy Star Rec. – ES1012V) – 2003 US

Οι Pink Floyd ακριβώς για τον λόγο ότι τα περισσότερα άλμπουμ τους είναι μεγαλεπήβολα μουσικά έργα με ενιαία θεματολογία και πλατιά παγκόσμια εμπορική αποδοχή, αποτέλεσαν ανέκαθεν μέσο θαυμασμού και χλευασμού, επιρροών και αντιρρήσεων, μίμησης και παρωδίας, το καταλληλότερο πεδίο για συγκρούσεις κάθε είδους. Οι Easy Star All-Stars αποτελούν μια κολεκτίβα από μουσικούς της Νέας Υόρκης με διεθνείς ρίζες, οι οποίοι με σκοπό τη διάδοση της reggae μουσικής κουλτούρας και βρίσκοντας κατάλληλα τα γενέθλια των 40 χρόνων από την κυκλοφορία του "Dark side of the moon" κυκλοφορούν τη δική τους συμφωνική εκδοχή του έργου σε reggae, dub και ska ενορχήστρωση. Το πείραμα, όπως αποδεικνύει η προσεκτική ακρόασή του, είναι μάλλον πετυχημένο. Τόσο πετυχημένο τελικά, που η περιοδεία την οποία έκανε το γκρουπ για τη «διάδοση» της δικής του μεθερμηνείας στέφθηκε από εμπορική επιτυχία και το 2010, αφού η κολεκτίβα έχει ήδη προχωρήσει σε reggae ερμηνεία και άλλων εμβληματικών έργων της ροκ σκηνής, κυκλοφορεί τη «συνέχεια»!! του, το “Dubber side of the moon”. Και επειδή τα σύγχρονα θαύματα συμβαίνουν απλά γύρω μας χωρίς να τα παίρνουμε χαμπάρι, η «συνέχεια» αυτή πηγαίνει κατευθείαν στο Νο2 του Billboard reggae chart. Όπως μας δίνουν να καταλάβουμε, η τρίτη «συνέχεια» είναι μάλλον στο «δρόμο». Το μόνο που μένει να δούμε σαν επόμενο «θαύμα», είναι στο εξώφυλλο της συνέχειας να αναγράφεται “ευγενική συμμετοχή-Roger Waters”.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ:

SQUIRRELS – The not-so bright side of the moon
(PopLland Rec.–PL01) -2000 US

5. MACY GRAY – Talking Book (429 Rec. – FTN.17887) – 2012 UK

Η γενέθλια επέτειος ενός σημαντικού έργου αποτελεί τελικά ωραία δικαιολογία για να ερμηνεύσουμε έναν αγαπημένο δίσκο των παιδικών μας χρόνων. Τώρα αν αυτά τα δύο συστατικά δημιουργούν από μόνα τους και το πιο κατάλληλο υπόβαθρο για τη δική μας μουσική εκδοχή του έργου, θέτουν το ίδιο το έργο πρώτα-πρώτα υπό αμφισβήτηση που οι αγνές προθέσεις και όποιοι καλοί μουσικοί που συμμετέχουν δεν βοηθούν και πολύ. Η Macy Gray είναι μια καλή τραγουδίστρια της R&B, με ήδη ένα Grammy στο ενεργητικό της. Οι φωνητικές ικανότητες και η τεχνική της αλά-Billie Holliday δεν “πιάνουν“ όμως στο ελάχιστο το όραμα του Stevie Wonder στο “Talking Book”, αδικώντας την ακόμα περισσότερο καθώς ακούμε κάτι επίπεδο και στο φινάλε ούτε καν διασκεδαστικό ή απολαυστικό.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ:

CAMPER VAN BEETHOVEN – Tusk
(Pitch-a-Tent Rec. –Pitch12) – 2002 US

6. PETRA HADEN – The Who sell out (Bar/None Rec. – BRN.160) – 2005 US

Η Petra Haden, βιολονίστρια και τραγουδίστρια από την Νέα Υόρκη, αφού είχε κάνει το παρθενικό της βήμα με το άλμπουμ “Imaginaryland” το 1996 τραγουδώντας acapella κυρίως δικές της συνθέσεις, το 2005 κυκλοφορεί τη δική της εκδοχή στο “The Who sell out” των Who. Με την καθοδήγηση του Mike Watt, ο οποίος γράφει και τις σημειώσεις στον δίσκο, μετά από τρία χρόνια προσπάθειας (2000-2003) να αποσυνθέσει και να ανασυνθέσει τα κομμάτια των Who, στο δικό της “The Who sell out” δίνει την acapella διάσταση του έργου. Ο Pete Townshend σε μια δήλωση του είπε πως είναι σαν να άκουγε τον δίσκο για πρώτη φορά, μαγεμένος από το πόσο όμορφα ακουγόταν μ’ αυτό τον τρόπο η μουσική του, λέγοντας πως η προσέγγιση της Petra Haden είναι τόσο ευαίσθητη όσο και γενναιόδωρη. Αφού λοιπόν ο Pete Townshend το θέτει τόσο ποιητικά, είναι αδύνατο να διαφωνήσουμε με τον δημιουργό. Το μόνο που μπορούμε να προσθέσουμε είναι ότι είναι απλά μαγευτικό.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ:

SMITHEREENS – Tommy
(Koch Rec. – KOC2003) – 2009 US

7. DARCYS – AJA (Arts&Crafts – A&C066) – 2012 CA

Το 1977 στην έξαρση του punk, οι Steely Dan βγάζουν το "Aja". Με τα βλέμματα όλων στραμμένα στους Clash, τους Sex Pistols, τους Ramones και άλλους μαχητικούς ήρωες του δρόμου, το σοφιστικέ jazz-rock των Steely Dan θάβεται από τους εξιταρισμένους κριτικούς. 34 ολόκληρα χρόνια από την κυκλοφορία του, το 2011, η βιβλιοθήκη του Κογκρέσου το συμπεριλαμβάνει στο κατάλογο των μουσικών έργων τα οποία συνιστούν σημαντικό κομμάτι της αμερικάνικης κουλτούρας και της σύγχρονης κληρονομιάς του έθνους. Οι καιροί αλλάζουν όπως είχε πει και ο Bob Dylan  …για όλους. Έτσι το 2012 ένα φιλόδοξο μουσικό ντουέτο από τον Καναδά, οι Darcys, κυκλοφορούν τη δική τους εκδοχή στο "Aja". Για να διαχωρίσουν τη θέση τους, όπως λέει και ο ντράμερ τους ο Wes Marskell …"δεν θέλαμε ν’ αντιμετωπίσουμε το "Aja" σαν μια κλινική μουσική μελέτη, αλλά σαν ένα προοδευτικό έργο τέχνης και να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε την ατμόσφαιρα που θα αποσυνδέσει τους ακροατές από την ευθεία σύγκριση με το αυθεντικό έργο". Άλλωστε δεν μπορούμε παρά να αναγνωρίσουμε στους Darcys ξεκάθαρες προθέσεις και αυτό φαίνεται ήδη στο εξώφυλλο, όπου ο διακριτικός υπότιτλος εξηγεί “AJA interpreted by THE DARCYS”. Τα ηχητικά τοπία τους ακολουθούν ambient ενορχηστρώσεις με μια πιο σκοτεινή ποπ ατμόσφαιρα, δίνοντας σ’ αυτή την ερμηνεία μια πιο σύγχρονη δομή όπως χαρακτηριστικά απεικονίζεται και στο “μεταφρασμένο” εξώφυλλο.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ:

DOUGH HILSINGER with CAROLEEN BEAUTY – Taking Tiger Mountain by Strategy
(DBK Rec, -dbk111) -2004 US

8. CARLA BOZULICH – Red Headed Stranger (Dicristina-Stair-Builders Rec. – STEP01) – 2003 US

Ο τελευταίος δίσκος που παρουσιάζουμε εδώ έχει ένα μοναδικό και ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: τη συμμετοχή του ίδιου του καλλιτέχνη του αρχικού έργου. Ο Willie Nelson, ακρογωνιαίος λίθος της country μουσικής, τόσο της παραδοσιακής όσο και της σύγχρονης μορφής της, αυτή που οι μουσικοκριτικοί ονομάζουν ανόητα "americana", δοκίμασε στην καριέρα του τα πάντα. Απόρριψη, δυσπιστία, μομφή. Μολαταύτα, με το δικό του «παράνομο» αλλά και απαράμιλλο ύφος, με το ταλέντο του και την αδιάντροπη επιμονή του υπέταξε κριτικούς, δισκογραφικές και κοινό. Το 1975 παρουσιάζει το “Red Headed Stranger”, ίσως τον πρώτο concept δίσκο της country, ο οποίος παρά τις όποιες αρχικά αντιρρήσεις τον κάνει αστέρα πρώτου μεγέθους, με το άλμπουμ να καρφώνεται για εβδομάδες στο Νο1 των Country Charts. Ο τίτλος του από τότε γίνεται και προσωνύμιο του ιδίου. Αυτό τον δίσκο διαλέγει η Carla Bozulich, μια αμερικανίδα τραγουδίστρια και κιθαρίστρια, η οποία αφού στις δεκαετίες του ’80 & του ’90 περνά από διάφορα ...cow-punk και alt.country σχήματα, γυρνά στις αμερικάνικες ρίζες της και ξεκινά την προσωπική της καριέρα το 2003, κυκλοφορώντας το δικό της “Red Headed Stranger”. Δείχνει τέτοιο σεβασμό στο πρωτότυπο έργο που καλεί στο στούντιο τον ίδιο τον Willie Nelson να συμμετάσχει. Το τελικό αποτέλεσμα δικαιώνει μάλλον και τους δύο για τις επιλογές τους, αφού η Carla Bozulich ξεδιπλώνει το δικό της ταλέντο με τον ίδιο πεισματάρικο, αφηγηματικό αλλά και δυσνόητα τρυφερό τρόπο όπως το έκανε ο Willie Nelson. Εδώ ισχύει απόλυτα η ρήση "να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεώτεροι".

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ:

DIRTY DOZEN BRASS BAND – What’s going on
(Shout! Factory Rec. -8266310178) – 2006 US