Femi Kuti special

Πάνε κιόλας εφτά χρόνια από τότε που είδα live τον Femi Kuti στο North Sea Jazz. Αλλά μόνο για δυο τραγούδια γιατί μετά έπρεπε να προλάβω κάποιο άλλο όνομα -δε θυμάμαι ποιο. Θυμάμαι όπως πολύ καλά την πρώτη μου εντύπωση όταν κατάφερα να διαπεράσω το πλήθος που είχε κατακλύσει το πάνω μέρος του κατάμεστου αμφιθεάτρου και ν' αντικρίσω για πρώτη φορά τη σκηνή: βρε συ, αυτός είναι πιο ψηλός και πιο νευρικός στις κινήσεις του από...

Άτιμη προκατάληψη... Μόνο τότε κατάλαβα ότι υποσυνείδητα περίμενα να δω όχι τον Femi αλλά μια πιστή αναπαράσταση, ένα ολόγραμμα των εμφανίσεων του πατρός Fela με βάση όσα έχω εμπεδώσει από τα σχετικά video/ντοκιμαντέρ. Αλλά δε θα μπορούσε να ήταν έτσι, κι ευτυχώς. Κι οι όποιες ομοιότητες (τεράστια μπάντα, φοβερά γυναικεία χορευτικά επί σκηνής) απλά δε θα γινόταν να λείπουν.

Στο μεταξύ αρκετό νερό κύλησε στο αυλάκι τόσο της σκηνής της afrobeat αναβίωσης, όσο και των μουσικών μου αναζητήσεων κι εμβαθύνσεων. Με αφορμή την πολυαναμενόμενη επερχόμενη συναυλία του στην Αθήνα (με το πιο αναπάντεχα ευπρόσδεκτο support !!!), ήρθε η ώρα για έναν απολογισμό.

Οι θέσεις μας -ως γνωστό- κρίνονται από το χρόνο: με αφορμή το περσινό ντεμπούτο του αδερφού του Seun, στην πρώτη στήλη της σειράς spacelab είχα γράψει ότι "ο Femi έχει δώσει κάμποσους δίσκους με μερικά καλά τραγούδια σε καθένα από αυτούς". Βλέπετε, τότε δεν είχα ακούσει ακόμα τον τελευταίο του δίσκο Day by Day (Wrasse Records) ο οποίος βγήκε στο τέλος της περασμένης χρονιάς. Το παρόν ας θεωρηθεί (και) ως προσπάθεια σμίκρινσης του ίχνους του ατοπήματος.

Το Day by Day είναι ένας δίσκος υψηλών προδιαγραφών, με συμπαγές εκτόπισμα απ' την πρώτη μέχρι την τελευταία νότα. Προσφέρει χωρίς φειδώ λυτρωτικές ανατροπές, παιχνιδιάρικες εξερευνήσεις και μια συνολική θεώρηση της μαύρης μουσικής, ξεχρεώνοντας αβέρτα εκκρεμείς οφειλές μεταξύ ειδών που δανείζονται ασύστολα το ένα από το άλλο. Εδώ βρίσκουμε afropop χωρίς τις κιτς ευκολίες του, ατόφια soul και funk θέματα σε αγαστή συνεργασία με την Αφρικάνικη ρυθμική βάση, τζαμαϊκάνικα off-beat στολισμένα με αφρικάνικα καθρεφτάκια, jazz περάσματα που προκαλούν της ίδιες αντιδράσεις όπως κι η τροπική βροχή: ξάφνιασμα ανακατεμένο με ανακούφιση για την δροσιά.

Ο δίσκος αυτός, λοιπόν, αναιρεί την ένσταση που είχα για τους προηγούμενους δίσκους του. Στο Day by Day ο Femi αναλαμβάνει ρίσκα που πετυχαίνουν και με αξιοπρόσεκτη συνέπεια "παιδεύει" τα τραγούδια του μην αφήνοντάς τα χαλαρώσουν στιγμή, εγγυόμενος έτσι και το καλώς εννοούμενο "παίδεμα" των ακροατών του.

Και να που πλέον γίνεται δύσκολο να ξεχωρίσουμε τραγούδια. Σε τυχαία σειρά θα αναφέρω: Την αφρο-γκοσπελο-μπαλάντα Day by Day. Το δυναμίτη Demo Crazy (όχι, δεν πρόκειται για διασκευή του ομώνυμου του Kokolo) με το διάλογο Femi-backing vocals στο ρόλο της ανάφλεξης. Το αψεγάδιαστο Tension Grip Africa, για το οποίο ο Tenor θα σκότωνε για να το έχει γράψει με τους Kabu Kabu. Το τζαζο-διαπλεκόμενο Inside Religion. Συνολικά, η ομορφιά του δίσκου έγκειται στο ότι τα συστατικά του στοιχεία γίνονται πιο ευδιάκριτα και σταματούν να παίζουν απλά ρόλο κομπάρσου, μια και ο Femi δεν επαναπαύεται στιγμή στους μέχρι τώρα τρόπους χρήσης τους σύμφωνα με τα afrobeat "εγχειρίδια".

Υποχρεωτικό άκουσμα, λοιπόν το Day By Day. Για περαιτέρω εμβάνθυνση στο έργο του Femi Kuti, συνιστώ ανεπιφύλακτα το πολύ καλά "στημένο" και ηχογραφημένο live African Shrine (Tropical, 2004). Δε θα συνιστούσα το φτωχό και ξεπερασμένο Best Of (Wrasse, 2005). Σαφώς πιο αντιπροσωπευτικό (και με extra CD με remixes) είναι το Definitive Collection (Wrasse, 2007), το οποίο περιέχει και τραγούδια από το δυσεύρετο πρώτο album του.

Με βάση τα παραπάνω, δε θα επιμείνω παραπάνω στα τρία παλιότερα album του: Femi Kuti (Tabu, 1995), Shoki Shoki (Fontana Mca, 1999) και Fight to Win (Fontana Mca, 2001). Όπως ανέφερα, περιέχουν όλα κάποιες αξιοσημείωτες στιγμές και είναι συνολικά ενδιαφέροντα για τον τρόπο με τον οποίο ο Femi Kuti πειραματίζεται και με πιο "μοντέρνες" παραλλαγές τόσο της Αφρικάνικης όσο και της δυτικής μουσικής.

Θα ήταν παράλειψη να μην επισημάνω ότι οι στίχοι του Femi ήταν και παραμένουν εξαιρετικά αιχμηροί για την κατάσταση στη χώρα του, αλλά και γενικότερα για την εκμετάλλευση από τις κάθε λογής αυταρχικές εξουσίες. Κι ας μην μπορεί να χαρακτηριστεί μάρτυρας όπως ο πατέρας του, μαθαίνουμε ότι πριν λίγους μήνες οι αρχές της Νιγηρίας έκλεισαν το κλαμπ του (African Shrine) χωρίς προειδοποίηση και με σικέ δικαιολογίες, πράγμα που αποδεικνύει ότι οι λόγοι που τον οδηγούν στην οδό της διαμαρτυρίας είναι -δυστυχώς- ακόμα υπαρκτοί.

Την ερχόμενη Τετάρτη στο Θέατρο Βράχων θα έχουμε επιτέλους την ευκαιρία να τον δούμε από κοντά στα πλαίσια του πολλά υποσχόμενου Cosmic Festival. Δυο χρόνια πριν, η απογοήτευση συνόδευσε την διάψευση των φημών για εμφάνιση στο Mama Africa Art Festival. Τελικά, ίσως δεν είναι καθόλου άσχημο να τον δούμε ζωντανά σ' αυτήν την χρονική συγκυρία, αφού πλέον μεσολάβησε το Day by Day. Αν όλα πάνε καλά πρόκειται για την αρχή μιας συνειδητοποιημένης περιόδου "ωριμότητας". Ελπίζουμε έτσι να ξεπεράσει και πρωθύστερες κομπλεξικές κινήσεις, όπως η συμπόρευση με τους ....Jane's Addiction. Λέτε στο εγγύς μέλλον να έχουμε και κανένα reunion του Allen με τους παλιούς συντρόφους; Πλέον κάτι τέτοιο φαντάζει λιγότερο ....αρχαιολάγνο και περισσότερο ελπιδοφόρο από ποτέ.

Σας προειδοποίησα στην αρχή για τους κινδύνους της σύγκρισης με τον Fela. Κάτι μου λέει ότι στην επερχόμενη εμφάνιση θα είναι πιο εύκολο για όλους μας να τους ξεπεράσουμε, μια και με το Day by Day ο Femi πάτησε γερά στα πόδια του εδραιώνοντας μια και καλή την δικιά του φωνή.