[προ]χθες, σήμερα, [μεθ]αύριο

Φέτος, εν έτει 2024, ο Φλώρος Φλωρίδης έκλεισε 45 χρόνια δισκογραφικής δημιουργίας. Περιδιαβαίνοντας την εργογραφία του βλέπουμε συμμετοχές σε μπάντες διαφόρων ιδιωμάτων, βλέπουμε σάουντρακ και σχήματα διαφόρων μεγεθών και σόλο δουλειές. Βλέπουμε επίσης πόσο δημιουργικός και πολυσχιδής είναι ως εικαστικός καλλιτέχνης, μέσω των ποικίλων εικονογραφήσεων των δίσκων του. Σκέφτηκα λοιπόν να γιορτάσουμε μια τέτοια σπουδαία πορεία με ένα μίνι ακουστικό οδοιπορικό σε πέντε από τις σαράντα πέντε δισκογραφικές δουλειές του.

[(ν)τζζρρρτ] [1980, σειρά αυτοσχεδιασμός 4]

Σήμερα ακούγεται κάπως συνηθισμένο; ΟΧΙ, ακόμη και τώρα είναι μπροστά από την εποχή του!!! Φαντάζομαι πόση θρασύτητα και τι κότσια χρειάζεται ένας νέος μουσικός που ξέρει ότι έχει ταλέντο, για να δοκιμάσει τις δυνάμεις του σόλο-καπίκι και να μας πετάξει κατάμουτρα τις ωμές του νότες, γυμνές κι αποστεωμένες, χωρίς φτιασίδια, πλουμίδια και μπανκανότες. Με την αυτό-ειρωνεία και την αυτογνωσία να συμβαδίζουν: (ν)τζζρρρτ και το φλουρί, όπως έλεγε χαρακτηριστικά η μάνα μου η Σμαραγδή.

Η τολμηρή αυτή κατάθεση ξεκινά με σύντομη άλτο σαξόφωνο εισαγωγή και κατόπιν καταδυόμαστε στα απύθμενα νερά του σοπράνο. Μετά από τρεις απανωτές σοπράνο βουτιές έρχεται μια δυνατή κι αναπάντεχη κουβαδιά-έκπληξη: η διφωνία μπαντούρας [αυτοσχέδια καλαμένια φλογέρα] και άλτο, παιγμένα ταυτόχρονα ως ασύμμετρος δίαυλος, μας αφήνει εμβρόντητους για τις δυνατότητες του δημιουργικού αυτοσχεδιασμού.

Στην πίσω πλευρά του βινυλίου πρυτανεύει η αυτοπεποίθηση του κλαρινέτου. Πρώτα μόνο του σε διμερές και διφυές κομμάτι και κατόπιν σε διφωνία με το φλάουτο. Μοτίβα του σύγχρονου πειραματισμού παντρεύονται με βουκολικά και αγροτικά περάσματα, σε διαρκή δημιουργικό διάλογο. Οι διδαχές του φημισμένου ρουμάνου μουσικοδιδασκάλου Κονσταντίν Ουνγκουρεάνου πιάνουν τόπο, χρόνο και χώρο. Η τέχνη του πους-πουλ ηχολήπτη Νίκου Παπάζογλου [Μακεδονομάχοι, Λοξή Φάλαγγα, εκδίκηση γυφτιάς κ.ά.π.] συνδράμει ώστε το αποτέλεσμα να είναι αψεγάδιαστο.

Ταυτόχρονα ο Φλωρίδης αυτοπαρουσιάζεται και ως εικαστικός δημιουργός, αφού όλες οι ζωγραφικές συνθέσεις του μπρος-πίσω εξωφύλλου και των ετικετών είναι δικές του. Ενώ παράλληλα από τις τεχνικές πληροφορίες του οπισθόφυλλου μαθαίνουμε πόσοι διαφορετικοί άνθρωποι-φορείς πρέπει να συνεργαστούν εκείνες τις εποχές για να βγει ένας δίσκος σε κυκλοφορία και μάλιστα με ιδιαίτερη προσοχή στις λεπτομέρειες [πατούρα, παλέτα, καθαρό βινύλιο]. Ειδικά όταν πρόκειται για οικογενειακά χρηματοδοτούμενη αυτοέκδοση.

AMORE 27.4.1984 [1985, j.n.d. records]

Ο τρομπετίστας Mark Charig δίνει το εναρκτήριο σάλπισμα. Και είναι αυτός που κρατάει μια βασική «εμβατηριακή» μελωδία με την κορνέτα του, μεταξύ παράδοσης [αφετηρία] και αυτοσχεδιασμού [εκεχειρία]. Μετά το πρώτο ξεθάρρεμα / γνωριμιά των μουσικών γίνονται ελεγχόμενες εκρήξεις. Η σύζυγός του, Taya Fisher, εξερευνά τις αντοχές του βιολιού της. Δεν βλέπω να έχει ξαναεμφανιστεί σε άλλη ανάλογη δισκογραφική δουλειά. Ούτε κατόπιν. Μάλλον αφιερώθηκε στην κλασική της καριέρα και στην ανατροφή του γιου τους. Σύντροφος του καλού είναι το καλύτερο. Κάλλιστος αυτών ο Φλώρος Φλωρίδης, η ανάσα / οι ανάσες του αυτοσχεδιαστή.

Στη δεύτερη πλευρά λακτίζει πρώτος ο κλαρινέτος Φλώρος. Διάχυτος στ’ αυτιά μου ο νουάρ ρομαντισμός. Υπόγλυκος. Αγαπησιάρικος, Amore γαρ. Ακούγονται πολύ κινηματογραφικά όλα και το ηχητικό βάθος της αίθουσας προσδίδει όγκο και απεραντοσύνη. Ο ηχολήπτης [και πολλά άλλα ακόμη] Πάνος Ηλιόπουλος θαυματουργεί [Κάτος Σεληνόπουλος, 1953-2022]. Κορνέτα και σαξόφωνα σίγουρα κυριαρχούν. Παραδόξως πως, τις πιο «ελληνικές» νότες τις βγάζει η τρομπέτα. Ή εμένα μου φαίνεται; Κάπου προς Κώστα Καπνίση με πάνε. Οι εκτροχιασμοί ατημέλητα μελετημένοι. Πολλά ρεύματα πάνε κι έρχονται. Τα σαξόφωνα του Φλώρου και πάλι στα φόρτε τους.

Το δωρικό δημιουργικό του εξώφυλλου [χαρακτικό;] έργο του Φλώρου επίσης. Μινιμαλιστικό και αυστηρό, αυθεντικά χαρακτηριστικό και προσδιοριστικό του ζωντανού περιεχομένου. Μου αρέσει ιδιαίτερα και το ιδεόγραμμα της εταιρείας και της ετικέτας. Ως και τα τυπογραφικά λάθη, στους τίτλους και τις διάρκειες, διατηρούν τη γοητεία τους. Το θέατρο Αμόρε έζησε σπουδαίες στιγμές, θεατρικές, συναυλιακές και ερμηνευτικές. Κι, όπως αυτή εδώ, όχι τυπικές, ένθεν συγκινητικές. Υπάρχουν άραγε φωτογραφικά ντοκουμέντα από αυτές;

KROK trio [1987, j.n.d. records]

Crock είναι στριπ κόμικ, το οποίο σατιρίζει τη λεγεώνα των ξένων και την κλασσική παράδοση του Μπο Ζεστ, με σχόλια όμως που άπτονται της καθημερινότητας με τρόπο μυθικό και μαγικό πια. Έχοντας ήδη τότε διανύσει την πρώτη δεκαετία της ζωής του, κατάφερε να γίνει δημοφιλές ανά τον κόσμο της εποχής εκείνης. Ίσως κάποιοι εξ ημών να έχουμε αναμνήσεις από την ελληνική του εκδοχή. Διοικητής του απομακρυσμένου μέσα στην έρημο φυλακίου και βασικού σκηνικού του κόμικ, είναι ο διαβόητος Vermin P. Crock, σκληροτράχηλος, αμείλικτος, άτεγκτος και υπερβολικά αυστηρός, ώστε να «κρεμάει από τους αντίχειρες όποιον τολμά να κάνει έστω και το παραμικρό ασήμαντο λάθος».

Είμαστε άρα στην Θεσσαλονίκη του 1986. Στο περιθώριο των Χειμερινών Κολυμβητών, ο Φλώρος Φλωρίδης που είναι πλασμένος για πιο προχωρημένα πράματα όπως ήδη καταλάβατε, ψήνει / παρασέρνει δυο ανήσυχα μέλη της μπάντας, τον Μιχάλη Σιγανίδη [κοντραμπάσο] και τον Δημήτρη Πολυζωίδη [βιολί, βιόλα] ώστε να συνυπάρξουν ως τρίο αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής. Έτσι γεννιέται το ΚΡΟΚ τρίο και το ομώνυμο LP το οποίο αναταράζει ξανά τα ύδατα της τότε δισκογραφίας. Κροκ είναι ο ίδιος ο Φλώρος, αυστηρός, απαιτητικός, βασανιστικός ενίοτε, μέχρι να βγει το ανάλογο αποτέλεσμα που ακούμε και δεν πιστεύουμε ότι βγήκε τέτοιο.

For those about to Crock λοιπόν. Ρεύμα εναλλασσόμενο και συνεχές. Οι τίτλοι των συνθέσεων παρμένοι αρκετοί από το κόμικ. Φίγκοβιτς [Figowitz] ένας λεγεωνάριος που μάταια ψάχνει στοργή. Ο Ζακ Πιτσούνι στα εχθρικά πυρά, το ταχυδρομικό περιστέρι που δεινοπαθεί να μεταφέρει μήνυμα. Μυστεριόζο είναι το όλο κλίμα των ηχογραφήσεων. Κούλα είναι μια κυρία στο στούντιο ηχογράφησης που φρίκαρε μ’ αυτά που άκουγε. Το τρίο είναι απόσπασμα περιπλανώμενο στην έρημο της μουσικής που ψάχνει δημιουργικά να βρει το στίγμα / το σημείο αναφοράς. Κι ο δίσκος κλείνει αυλαία με «διασκευασμένο» το ρεμπέτικο 5 Έλληνες στον Άδη, του Γιάννη γεια σου Παπαϊωάννου!

FIELDS [2024, Creative Sources Recordings]

Άλμα τεράστιο από το χθες και το προχθές στο σήμερα και το ενδεχόμενο αύριο του αυτοσχεδιασμού. Έχει προηγηθεί, φυσικά, το Featuring [2018, Puzzlemusik] των WLSFW = Phil Wachsmann, Paul Lytton, Sten Sandell, Floros Floridis και Nate Wooley. Και εδώ έχουμε ζωντανή ηχογράφηση, συναυλία στο Βερολίνο [Petersburg Art Space, Μάρτιος 2022], κουαρτέτο γενεών, μουσικών αντιλήψεων, χωρών προέλευσης και χώρων δημιουργίας.

Αυτοστιγμεί και επιτόπου συνθέσεις [Instant composing (Present time composing)], ηχογραφήσεις πεδίου, διαπλοκή σαξόφωνων [Harri Sjöström εκ Φινλανδίας], κλαρινέτων [Φλώρος Φλωρίδης], τσέλου [Guilherme Rodrigues εκ Πορτογαλίας] και... ιδιοσυγκρασιακού οργάνου επεξεργασίας σημάτων [Lawrence Casserley εξ Ηνωμένου Βασιλείου]. Ο τελευταίος έκανε και τις καταγραφές, ο πρώτος τράβηξε και τις φωτογραφίες και ο πατέρας του τρίτου υπογράφει την παραγωγή.

Η εξωτική ζούγκλα των γήινων ηχοχρωμάτων συνδιαλέγεται με τη διαστημική, κάποτε μεταλλική, ηλεκτρισμένη εκκένωση του signal processing instrument. ΜετΑβάν γκαρντ, νατουραλισμός, φασματοσκοπία, μινιμαλισμός, ηλεκτρακουστικότητα, αυτοαναφορικότητα, συγκοπές, ανάσες και έτεροι αντιδάνειοι και νεοπαγείς όροι επιστρατεύονται για να εκφράσουν το αμάλγαμα «νεοτερικότητας» και «παράδοσης».

Στο δεύτερο πεδίο [Fields ΙΙ] ακούμε τα δυναμιτιστικά ξεσπάσματα του κουαρτέτου, ακολουθούν συλλογισμοί και περισυλλογές, συμποσιακές μουσικές συνθέσεις και ένα ευ-δαιμονικό φινάλε.

Από τις κριτικές παρουσιάσεις αυτού του πονήματος γίνεται πασιφανές το γεγονός ότι ο Φλώρος Φλωρίδης είναι ο πλέον «άγνωστος» στο κοινό αυτής της εταιρίας, η οποία ειδικεύεται σε τέτοιου είδους πολύσπερμες συνευρέσεις, καταγραφές και κυκλοφορίες. Μπορούμε άρα να υποθέσουμε ότι κάνει ο συμπατριώτης μας άνοιγμα / επίθεση σε ευρύτερα και νεότερα ακροατήρια.

Xafnikes synantiseis [2024, Creative Sources Recordings]

Γιατί άραγε χρησιμοποίησα τον όρο «επίθεση» στον προηγούμενο δίσκο; Διότι έρχεται στο καπάκι αυτή η κυκλοφορία με διαφορά λιγότερη του μηνός, της ίδιας πορτογαλικής εταιρίας, να επιβεβαιώσει τον «αντίκτυπο» του Φλώρου Φλωρίδη στο βερολινέζικο, το πανευρωπαϊκό και το παγκόσμιο μουσικό γίγνεσθαι. Ξαφνικές συναντήσεις με τους πατέρα-γιο Ernesto [βιόλα] και Guilherme Rodrigues [τσέλο] και τον πολυπράγμονα πολιτογραφηθέντα βερολινέζο Ulf Mengersen [κοντραμπάσο].

Πανηγύρι ελεύθερων γενεσιουργών αυτοσχεδιασμών με καταβολές στην φρη τζαζ και δη την έγχορδη εκδοχή της, όπου όμως πρυτανεύουν τα πνευστά, κλαρινέτα και μπάσα κλαρινέτα, του Φλωρίδη. Οι πρωτοπόρες και αναπάντεχες τεχνικές ελεύθερης ενστικτώδους σύνθεσης και απόδοσης του Φλώρου οδηγούν το κουαρτέτο στα χάη και τα ερέβη, στις ανοιχτωσιές και τα πλάτη αυτού του αγαπημένου μας μουσικού είδους, ψηλαφώντας έτι περαιτέρω τα περιθώρια του ενεργειακού του πεδίου και ορίζοντα. Και γράφω «ψηλαφώντας» αναλογιζόμενος το ανεξερεύνητο αχανές διάστημα που απλώνεται/ανοίγεται εμπρός του.

Ο ελληνικός τίτλος του δίσκου δεν είναι τιμητικός, είναι απλά χαρακτηριστικός των απροσδόκητων δυνατοτήτων του συμπολίτη και κοσμοπολίτη μουσικού. Οι εκφράσεις «χωρίς ταβάνι» ή «δίχως πάτο» μπορεί να φαντάζουν αδόκιμες αλλά πιστεύω ότι μελλοντικά και ιστορικά θα δικαιωθούν και πιθανώς να εδραιωθούν. Κι αν η ζωή έχει δυο πόρτες, ο ουρανός είναι ανοιχτός κι οι νότες του πουλιά ταξιδιάρικα. Ευφορία, ευδαιμονία και μακαριότητα ενυπάρχουν και συνυπάρχουν στις ξαφνικές συναντήσεις.

https://www.florosfloridis.gr/