Ιn conversation with Miranda Sawyer

(Cecil Sharpe House, Λονδίνο-17/03/2015)

Από όταν ήμουν αρκετά μεγάλη για να αρχίσω να ψάχνω πράγματα για τους δημιουργούς της μουσικής που είχα ξεκινήσει να ακούω (αρχές της εφηβείας μου δηλαδή), θαύμαζα πολύ την Kim Gordon. Το να βλέπεις στην εφηβεία σου μια γυναίκα να λειτουργεί ως ισότιμο μέλος και όχι ως βιτρίνα ενός συγκροτήματος, να είναι σέξι χωρίς να είναι συμβατικά όμορφη, να δημιουργεί πίνακες, μόδα και ταινίες εκτός από μουσική, να τραγουδάει για θέματα όπως η σεξουαλική παρενόχληση ("Swimsuit Issue"), η νευρική ανορεξία ("Tunic (Song for Karen)") και η πατριαρχία ("Kool Thing") μπορεί άνετα να παίξει ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα σου. Και παράλληλα να ανοίξει τα αυτιά σου σε πιο εναλλακτικές και πειραματικές μουσικές.

Όταν η Kim Gordon και ο Thurston Moore έβγαλαν την επίσημη ανακοίνωση του διαζυγίου τους, μετά από 37 χρόνια γάμου, νόμισα αρχικά ότι επρόκειτο για κακόγουστη φάρσα. Για μένα (και για πολύ άλλο κόσμο φαντάζομαι) ήταν πάντα το ιδανικό ζευγάρι: γοητευτικοί, ταλαντούχοι, αγαπημένοι. Θυμάμαι που σκέφτηκα: "αν χωρίζουν και αυτοί, τότε εμείς οι υπόλοιποι δεν έχουμε καμιά απολύτως ελπίδα". Και η επόμενη σκέψη ήταν: "δε φτάνει που αυτός είχε το θράσος να κερατώσει τη συγκεκριμένη γυναίκα, πάνε και οι Sonic Youth από πάνω"!

Αυτό νομίζω ήταν και το κυρίαρχο συναίσθημα όσων περίμεναν έξω από το (γεμάτο) Cecil Sharp House στο Λονδίνο, όπου η Kim θα συζητούσε για την πρόσφατα εκδοθείσα αυτοβιογραφία της "Girl in a Band" με τη δημοσιογράφο Miranda Sawyer. Το "fucking Moore, he broke Sonic Youth up for that bitch" είναι το λιγότερο που άκουσαν τα αυτιά μου όσο περίμενα στην ουρά.

H Kim Gordon θα μπορούσε να είναι άνετα η τυπική χιτσκοκική ξανθιά. Είναι ευγενική μεν, απόμακρη δε-χωρίς όμως σε καμία περίπτωση να το παίζει ντίβα. Ούτε σε κάνει να νιώθεις άσχημα, ούτε δείχνει να θέλει να είναι κάπου αλλού. Ωστόσο, είναι προφανές ότι θέλει να κρατάει αποστάσεις από άτομα που δεν γνωρίζει προσωπικά. Ίσως να μη νιώθει άνετα ανάμεσα σε πολύ κόσμο ή απλά να είναι πολύ κλειστός άνθρωπος.

Το βιβλίο της αυτή ακριβώς την αίσθηση σου αφήνει: της αποστασιοποίησης. Ακόμα και τα πιο οδυνηρά περιστατικά της ζωής της τα περιγράφει λες και τα βλέπει να συμβαίνουν από μακριά σε κάποια άλλη. Από την άλλη βέβαια, έχει δηλώσει ότι ο χρόνος που περνάει δεν σε αφήνει να περιγράψεις τα πράγματα όπως έγιναν, αλλά όπως τα θυμάσαι. Υπό αυτή την έννοια, κάθε μνήμη είναι κατασκευασμένη. Η γραφή της είναι απλή και ρυθμική, η υποβόσκουσα πίκρα όμως είναι απτή. Ακόμα και οι κρίσεις της είναι κοφτερές, όταν αποκαλεί τον Billy Corgan "κλαψιάρη" και όταν εμμέσως πλην σαφώς κατηγορεί την Courtney Love για όσα βασάνιζαν τον Kurt Cobain.

Στον Thurston Moore, στην απιστία και στη διάλυση του γάμου τους, αφιερώνει πολλές σελίδες, χωρίς όμως να λέει κάτι ουσιαστικό. Ο Thurston και ο γάμος τους είναι μια θολή ιστορία, δεν εμβαθύνει στους λόγους για τους οποίους αγαπήθηκαν, δημιούργησαν και χώρισαν. Για λόγους διακριτικότητας; Για να μην το μάθει η κόρη τους; Για να αποφύγει τον πόνο και την ευθύνη; Ποιος ξέρει... Μιλάει για την οικογένειά της και τον σχιζοφρενή αδερφό της (εξ ου λογικά και το μνημειώδες "Schizophrenia" από το "Sister"), τις σπουδές της και την παράλληλη καριέρα της ως καλλιτέχνιδα. Και μετά αναρωτιέται για τα ζητήματα που αφορούν κάθε γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, είτε είναι μουσικός είτε όχι. Πρέπει να είμαι στο προσκήνιο ή όχι; Να είμαι θηλυκή ή ανδρόγυνη; Πώς μπορώ να πείσω τους γύρω μου ότι είμαι πολύ περισσότερα από την εικόνα μου; Μάλλον της έχουν κάνει στο παρελθόν πολλές φορές την άκρως εκνευριστική ερώτηση "what's like being the Girl in a Band feel like?" για να δώσει αυτόν τον τίτλο στο βιβλίο της.

Στην κουβέντα της με τη Miranda Sawyer και το κοινό, μίλησε για τους Sonic Youth σαν να επρόκειτο για κάτι πολύ μακρινό, που είχε τελειώσει εδώ και πολύ καιρό για αυτήν (Οι πιθανότητες επανασύνδεσης είναι μηδενικές, είμαι σίγουρη). Δήλωσε ότι δεν την ενδιαφέρει να επανεφεύρει τον εαυτό της ("είναι πιο εύκολο να το λες από το να το κάνεις"). Είπε ίσως το πιο ρεαλιστικό πράγμα για τη μητρότητα-"δεν ξέρεις τίποτα. Κάνεις ό, τι μπορείς και ελπίζεις να είναι το καλύτερο". Όταν ρωτήθηκε για τις επιρροές της, ανέφερε τις Slits-και μόνο μετά πήραμε χαμπάρι ότι η Viv Αlbertine καθόταν στις πίσω σειρές, μακριά από τα φώτα και τις κάμερες.

Μας ανέφερε μικρά trivia, όπως ότι ο Chuck D συμμετείχε στο "Kool Thing" μόνο και μόνο γιατί περίμενε τον Flavor Flav να έρθει στο στούντιο και δεν είχε τι να κάνει στο ενδιάμεσο. Ότι ποτέ δεν μπήκαν στη διαδικασία να γράψουν το χιτάκι, καθώς "ό, τι και να κάνεις, πάντα ο κόσμος θα ψάχνει το καινούριο, οπότε από κάποιο σημείο και μετά δεν έχει σημασία να προσπαθήσεις να βγάλεις έναν πρωτότυπο ή διαφορετικό δίσκο". (Και να σκεφτείς ότι μιλάμε για ένα συγκρότημα που ο κάθε του δίσκος είχε κάτι το μοναδικό και πρωτότυπο)! Ότι το συγκρότημα ήθελε να αλλάξει το όνομά του σε "Washing Machine", αλλά μετά από αντιδράσεις της εταιρίας, αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει ως τίτλο του ομώνυμου δίσκου. Στα επόμενα σχέδιά της είναι δουλειές με τον Bill Nace (το έτερον ήμισυ των Body/Head) και μια έκθεση εικαστικών στην Αθήνα.

Το πιο σημαντικό θέμα όμως που έθιξε εκείνο το βράδυ δεν ήταν άλλο από τη μουσική. Δεν το συγκράτησα κατά λέξη και το σημείωσα μόνο πολύ πρόχειρα (δε σκέφτηκα καθόλου να ηχογραφήσω την παρουσίαση, πόσο χαζό εκ μέρους μου!), αλλά το νόημα πάνω-κάτω ήταν το εξής: "Τη μουσική τη θεωρούμε δεδομένη, σαν τον αέρα και το νερό. Δε γίνεται να μην την έχουμε. Την έχουμε ανάγκη, είναι σαν μια ζωή παράλληλη με τη δική μας και γαντζωνόμαστε πάνω της. Η μουσική δεν έχει αιτία, είναι η επιθυμία το στοιχείο που τη δημιουργεί".

Η παρακολούθηση της τελευταίας συναυλίας των Sonic Youth το 2011 είναι μια δυσάρεστη εμπειρία. Βλέπει κανείς έναν Thurston Moore ενθουσιώδη και κεφάτο, έναν Lee Ranaldo, έναν Steve Shelley και έναν Mark Ibold αμήχανους και μουδιασμένους και μια Kim Gordon διαλυμένη. Η φωνή της δεν βγαίνει παρά με δυσκολία, σε πολλά σημεία είναι έτοιμη να ξεσπάσει σε κλάματα και ουσιαστικά είναι μόνη της στη σκηνή, προσπαθώντας να βγάλει τη συναυλία χωρίς να καταρρεύσει. Εκείνο το βράδυ, όταν πήγα να μου υπογράψει το βιβλίο της, της είπα μόνο ένα "thank you for the music", καθώς η ουρά εκτεινόταν σε δυο ορόφους. Σήκωσε τα μάτια της, χαμογέλασε και έγνεψε. Μου φάνηκε συμφιλιωμένη με όσα της συνέβησαν. Πληγωμένη ναι, αλλά και πιο δυνατή από ποτέ. Λάθος έκαναν οι Dandy Warhols. Το τραγούδι τους δεν έπρεπε να λέγεται "Cool as Kim Deal", αλλά "Cool as Kim Gordon".