Παρεξήγηση και διάνοια στους... υπονόμους!
Φασισταριά του κερατά (που λένε και οι παλιοί αριστεροί) ή τετραπέρατοι προβοκάτορες κάθε μορφής και αίσθησης εξουσίας, είτε στην κοινωνία, είτε στην τέχνη. Electro-kitsch καρικατούρες κάθε πιθανού και απίθανου ροκ κατορθώματος ή ανελέητοι χειρούργοι με θανόντα ασθενή τις επιτυχίες των άλλων; Συμβολισμός του προφανούς ή προφανής εξευτελισμός της τέχνης της αποδόμησης και ταυτόχρονα το τέλος της όποιας σοβαρότητας είχε ποτέ η σημειολογία; Αριστεροί ή δεξιοί τελικά; Ακραίοι σε κάθε περίπτωση; Σλοβένοι ή αιωνίως Γιουγκοσλάβοι; Ατέλειωτα τα ερωτήματα για τους Laibach εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες. Ανεξάντλητα και τα επιχειρήματα των εχθρών τους.
Αμίμητη παραμένει έως και τις μέρες μας η κριτική του Μπάμπη Αργυρίου σε θρυλικό τεύχος του Rollin Under πάνω στο Let It Be άλμπουμ τους. Δυο σειρές και ένα μεγαλοπρεπές "ουστ!" στο τέλος. Τις οργισμένος αναγνώστης απέστειλε άμεσα επιστολή διαμαρτυρίας και το καλύτερο ήταν ότι πάνω από όλα τον είχε εξοργίσει το γεγονός ότι στο δισκοπωλείο Λωτός του Πάκη Τζίλη (συντάκτη τότε του Rollin') του πούλησαν κοψοχρονιά το Opus Dei! Έκτοτε ο φτωχός... Αργυρίου στο πέρασμα της κατρακύλας του παρασέρνει ακόμη όλους εμάς. Ωραίες εποχές (πρέπει να ήταν!).
Αιφνιδίασαν τους πάντες όταν δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας σαν το τέλος ενός μεγάλου ουτοπικού ονείρου, το τέλος του σπουδαιότερου δημιουργήματος του ύστερου σουρεαλισμού. Αυτοί δεν ήταν δεινοί εθνικιστές; Ο βιομηχανικά εμβατηριακός ήχος τους στάθηκε πάντοτε στο ύψος των περιστάσεων, την ώρα που ανάλογα acts του δυτικού κόσμου καταλήγουν περιοδεύοντα τσίρκο σε χρόνο μηδέν από την εμφάνισή τους. Αυτοί τουλάχιστον ήταν τσίρκο εξ αρχής. Τα εμβατήρια σε υποκινούν και ταυτόχρονα αποκαλύπτουν απροκάλυπτα τη γλοιώδη δομή τους. Τα απολαμβάνεις και τα προσπερνάς. Έπιασες τον εαυτό σου μήπως στο στρατό να γουστάρεις χωρίς λόγο στην παρέλαση και έπειτα να γελάς με την πάρτη σου;
Ο μαύρος σταυρός που συνόδευε τις εμφανίσεις τους για κάποια χρόνια στη δεκαετία του 80 αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα και πιο ενοχλητικά σύμβολα που "χρησιμοποιήθηκαν" ποτέ από ροκ συγκρότημα. Ομοίως, στην υπηρεσία τους τίθενται όλα τα σύμβολα του ναζισμού, τα αρχέτυπα του απολυταρχισμού και οι αισθητικές ντιρεκτίβες του ολοκληρωτισμού (ρε λες να πλακώσουν τίποτε αναρχικοί το Σάββατο και να έχουμε ιστορίες...). Οι εικόνες, τα αγκυλωτά σταυρουδάκια και η ψευδαίσθηση του τρόμου βέβαια ποτέ και κανέναν δεν έβλαψαν. Και αν ξυπνούν μνήμες εφιαλτικές ουδόλως πρέπει να θεωρούνται απορριπτέα. Οι μνήμες οφείλουν να ξυπνούν για να μην ξυπνήσει ο εφιάλτης. Η ιστορία είναι μια καταγεγραμμένη πραγματικότητα και όχι μια ωραιοποιημένη αφήγηση. Και ασφαλώς δεν είναι διδαχή! Αυτό είναι έγκλημα!
Οι Laibach δεν διδάσκουν ιστορία στους επίδοξους ακροατές τους. Και μια προσεχτική θεώρηση των στίχων και κυρίως της στάσης τους αποδεικνύει ότι ουδόλως στους σκοπούς τους εντάσσεται το να καταθέσουν μια οποιαδήποτε άποψη για την ιστορία. Οι Laibach σε φέρνουν αντιμέτωπο με την ιστορία, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ήρθαν και οι ίδιοι αντιμέτωποι με αυτήν. Γεννήθηκαν σαν ιδεολογικό και καλλιτεχνικό κίνημα στην Γιουγκοσλαβία του 1980, με τον θάνατο του Tito να θέτει πλέον ασφυκτικά το δίλημμα ανάμεσα στην ελευθερία σκέψης και στον έλεγχο έκφρασης των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Αυτόνομοι avant-garde-ίστες και μετα-punk απομονωμένοι κοσμοπολίτες οι ίδιοι, εξέλιξαν τις θεωρίες του John Cage, των Kraftwerk, του Μαρξ και του Χίτλερ σε ένα μπάσταρδο τελικό αποτέλεσμα καταδικασμένο για πάντα να ενοχλεί και να διχάζει. Λάτρεψαν και εκδικήθηκαν την pop κουλτούρα. Αντιμετώπισαν τις μάζες ως το μέσο για να "σπάσει" η ενοχλητική αισθητική αρμονία, που προωθείται και στην κοινωνική και στην μουσική πραγματικότητα.
Laibach είναι η γερμανική απόδοση της πόλης που στα ελληνικά ονομάζουμε Λουμπλιάνα (από εκεί και η Olympia με θρυλικές μάχες εναντίον του ΠΑΟΚ στο μπάσκετ των late 80s). Προσπαθώ να βρω έναν παραλληλισμό στην καθ' ημάς πραγματικότητα, και φαντάζομαι τον Καρατζαφέρη να καταθέτει επερώτηση στην Ευρωβουλή για μια ελληνική μπάντα με το όνομα Istanbul και τον Ψωμιάδη να χορεύει τσάμικους γύρω από τα CD τους που σιγοκαίγονται στην Αριστοτέλους.
Η επιθετική αναδίπλωση της δυτικής pop αποτελούσε πάντοτε την αιχμή του δόρατος στο οπλοστάσιο των Laibach, αλλά και αυτό που εξόργιζε περισσότερο από κάθε τι άλλο τους φανατικούς τους εχθρούς (Γεια σου Μπάμπη!). Στις διασκευές τους αναφέρομαι. Αποκορύφωμα η ολοκληρωτική εκδοροσφαγή ολάκερου του Let It Be (πλην του ομώνυμου τραγουδιού, που είναι όντως τόσο ευτελές που ούτε οι Laibach αξίζει να ασχοληθούν μαζί του), με τα αιώνια τραγούδια του γκρουπ από το Liverpool να καταρρέουν για πρώτη φορά κάτω από το βάρος του απόλυτου ατμοσφαιρικού ελέγχου που επιφυλάσσουν οι Σλοβένοι σε όποιο "έργο τέχνης" βρεθεί στο δρόμο τους. Η δε διασκευή τους στο Sympathy For The Devil των Rolling Stones αποτελεί τη μοναδική αποδεκτή από τον υπογράφοντα απόδοση ενός τραγουδιού που δήθεν αποκρυφιστικά εκφράζει εδώ και δεκαετίες την εσωτερική μιζέρια του ροκ. Και αν στα τραγούδια των Beatles επιλέχθηκε η επάλειψη με σαβανωμένη punk καρβουνίλα, ο οιονεί ευρωπαϊκός ροκ ύμνος, το Final Countdown των Europe, αποδόθηκε με εκ του περισσού συμφωνικότητα και κλασσικόμορφη εντοπιότητα, ώστε το πρωτότυπο τραγούδι να θεωρείται δικαίως πλέον ότι δεν υφίσταται καν! Σχετικώς δε έχουν δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο το αμίμητο "οι Neubauten καταστρέφουν τα νέα κτίρια, ενώ εμείς αποκαθιστούμε τα παλαιά...". Αν και θα προτιμούσα τα διατηρητέα να γκρεμίζονται πάραυτα!
Τελευταία τους δισκογραφική "μεγαλόπνοη" as ever κατάθεση το Volk, με διασκευές πάνω σε μια ντουζίνα εθνικούς ύμνους. Διαβάστε σχετικά την κριτική στο pitchforkmedia.com. Δεν έχω να προσθέσω κάτι παραπάνω. Οι Laibach στο εν λόγω άλμπουμ όντως γκρεμοτσακίζονται και σπάνε τα μούτρα της ανελέητης ειρωνείας στην οποία μας είχαν καλομάθει εδώ και πολλά χρόνια. Η δε "διασκευή" στον αμερικάνικο εθνικό ύμνο, σε συνδυασμό με την αλά Residents ανωνυμία που διατηρούν τα μέλη τους σε κάνουν να αναρωτιέσαι μήπως η παλιά ομάδα των Laibach έχει αντικατασταθεί από τίποτε λιμά που το έχουν "χαλάσει" το μαγαζί. Ουδόλως βέβαια η δισκογραφία τους υπήρξε συνάθροιση αριστουργημάτων μέχρι σήμερα. Εκτός εξαιρέσεων, ίσως δε και μοναδικής εξαιρέσεως, μιας και το Opus Dei και μόνο κερδίζει επάξια το χαρακτηρισμό του πραγματικά καλού δίσκου.
Όποια και να είναι η άποψη σας για τους Laibach, πάντως, μια ματιά να ρίξετε στο DVD Laibach Live που κυκλοφόρησε από τη Mute (σιγά να μην ασχολιόταν ο Daniel Miller με ατάλαντους φασίστες... κάτι μου λέει η εμμονή του σε αυτούς όλα αυτά τα χρόνια) το 2004 και σχηματίστε άποψη για το τι θα πει Laibach επί σκηνής. Ό,τι περιμένεις και κάτι παραπάνω. Θα το διαπιστώσουμε και από κοντά άλλωστε το Σάββατο το βράδυ στην Υδρόγειο ημείς και την Παρασκευή το βράδυ στο Fuzz υμείς.
