Μουσικών και όχι μόνο

Εκείνος ο Φλωμπέρ πρέπει να ήταν πολύ ...κακός άνθρωπος. Ναι, εκείνος με την Μαντάμ Μποβαρύ, ο οποίος όμως έγραψε και άλλα σπουδαία πράγματα, όπως το ...καλτ του 19ου αιώνα, το δηλητηριώδες "Dictionnaire des idees recues" (σαν να τον βλέπω να χαμογελάει σαρδόνια κάτω από το παχύ μουστάκι του). Των κοινών τόπων, όπως μεταφράστηκε στα ελληνικά (εκδόσεις Ύψιλον), ο μεταφραστής μας εξομολογείται ότι αμφιταλαντευόταν μεταξύ των εδραιωμένων και των παραδεδεγμένων ιδεών. Των ετοιματζίδικων δηλαδή και των πολυφορεμένων, για να το πούμε λιγότερο λόγια.

Από μια τέτοια ευγενή καταγωγή έλκει την έμπνευσή της τούτη η μικρή συλλογή λέξεων. Η οποία όμως εστιάζει (με λιγότερο φαρμάκι -θέλω να ελπίζω- και περισσότερη φλυαρία) στον δικό μας χώρο, σινάφι, κουρμπέτι, συντεχνία, πέστε το όπως θέλετε. Σε τούτο τον μικρόκοσμο, τη "λιμνούλα", εκείνων που ασχολούνται με τη μουσική και θέλουν να διαβάζουν και να γράφουν για αυτή (με τους αριθμούς των μεν και των δε ολοένα και να συγκλίνουν). Είναι που γενικά οι μικρόκοσμοι έχουν την πλάκα τους, δίνουν εύκολα πολλές λαβές και άφθονο υλικό για σάτιρα. Και σάτιρα σημαίνει να παίρνεις τον μεγεθυντικό φακό, να εστιάζεις, να τραβάς την αλήθεια και την πραγματικότητα έως ότου αυτή μπει στην επικράτεια του παράδοξου. Όχι, για τα όρια της σάτιρας δεν θα πω τίποτε, το έχουν εξαντλήσει νομίζω το θέμα οι μεσημεριανάδικες τηλεοπτικές εκπομπές.

Ακολουθεί λοιπόν μια ...λημματολάσπη (sic) 100 μουσικών -και όχι μόνο- όρων και εκφράσεων, κοινότοπων και λιγότερο κοινότοπων, από αυτούς που λίγο έως πολύ όλοι μας έχουμε κάποια στιγμή χρησιμοποιήσει. Μαζί και διάφορες πιο "δεύτερες" σκέψεις, πιο κρυφές ερμηνείες, από αυτές που όλοι μας έχουμε σκεφτεί και πολλοί έχουμε γράψει, άλλοτε με αιχμές και άλλοτε πιο στρογγυλεμένα. Είναι που κάποιες φορές αυτο-λογοκρινόμαστε κιόλας, σχεδόν ασυναίσθητα και αναπόφευκτα, είναι και αυτή η άτιμη η σκέψη ότι σε διαβάζει αυτός για τον οποίον γράφεις (και τούτο δεν αφορά πλέον μόνο τον συμπατριώτη, το google translate σε "εκθέτει" δυνητικά σε ένα παγκόσμιο κοινό).

Όπως και να 'χει πάντως, μου φαίνεται αδύνατον να υπάρξει λόγος και γραφή, δημόσια ή μη, που να μην καταφεύγει στις ευκολίες του ...ξυλουργείου (ξύλινη γλώσσα γαρ), σε δελτία τύπου, άρθρα, κριτικές, η έτοιμη σκέψη, η τυποποιημένη γλώσσα είναι και μια ασφάλεια, μια ευκολία όταν θες να ξεπετάξεις το κείμενο για να πληρωθείς (ποιος γέλασε;). Το ...στερεότυπο φυγείν αδύνατον λοιπόν, που λέγανε οι παλιοί. Και όχι μόνο... Και ο αναμάρτητος υμών πρώτος τον λίθον βαλέτω!

Ξεκινάμε, από που αλλού; Από το Άλφα.

Ααρδ-βαρκ Άσχετο εντελώς, αλλά κάθε λεξικό το οποίο σέβεται τον εαυτό του πρέπει νομίζω να ξεκινάει με μια τέτοια λέξη. Ο Μυρμηγκοφάγος που όλοι αγαπήσαμε στον Ροζ Πάνθηρα. Υπάρχει και γκρουπ (για να μην είμαστε και εντελώς εκτός θέματος).

Αιθέριος/α Όχι δεν αναφέρεται στον αιθέρα που μας συνεφέρνει από λιποθυμιά (αν και μπορεί να χρειαστεί με ότι διαβάζουμε κατά καιρούς) αλλά στον αιθέρα, την (ανύπαρκτη) ουσία η οποία γέμιζε κατά τους παλαιούς το Σύμπαν. Συνοδεύει φωνή, ενίοτε τσιριχτή, η οποία θα ήθελε να γίνει σοπράνο. Στην Ελλάδα το κακό πρέπει να ξεκίνησε (ή έστω να εντάθηκε) με την Ελευθερία. Που άρχισε να τσιρίζει κι από τότε όλες οι έντεχνες θεώρησαν ότι έτσι πρέπει να είναι το καλό ελληνικό τραγούδι για να είναι καλό και να παίζει και στον Μελωδία 99.2. Στα εξωτερικά το κακό πρέπει να ξεκίνησε (ή έστω να εντάθηκε) με την Bjork. Που άρχισε να τσιρίζει κι από τότε όλες οι έντεχνες-φολκ-ινδιάνισσες άρχισαν να κάνουν κι αυτές τις γατούλες, θεώρησαν γαρ ότι έτσι είναι η καλή φωνή και επιπλέον δίνει και μια εσάνς αβαν-γκαρντιάς (βλ.λ.).

Ακατέργαστος Ήχος. Είναι κάτι σαν το χύμα κρασί. Εννιά φορές στις δέκα είναι ξύδι κακής ποιότητας στα όρια της τελικής οξείδωσης. Στη δέκατη περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον να αρτύσει μια μαρουλοσαλάτα.

Ακούγεται ολόκληρος Ο δίσκος ναι. Τα τραγούδια συνήθως όχι.

Άνθεμ Αγγλιστί anthem, ύμνος δηλαδή (συναντάται και ως επίθετο "ανθεμικός"). Γενικά η χρήση αγγλικών λέξεων προδίδει άνθρωπο τεχνοκράτη, κάποιον που κατέχει την ορολογία της μυστικής συντεχνίας (διάβαζε και genre, songwriter, tracks, urban, attitude κλπ κλπ). Με υβριδικές εκφράσεις του τύπου "new-wave-ικός" μπορείς να στείλεις και το γέρο-Μπαμπινιώτη για υπογλώσσια.

Αξεπέραστος Κουίζ: πόσοι αξεπέραστοι/ανυπέρβλητοι δίσκοι μπορεί να υπάρξουν σε μία και μόνο λίστα;

Αυθεντικός/ή Γνήσιος. Αληθινός. Με κατάθεση ψυχής. Μετά τα reality έχει εξαπλωθεί σαν τον βέλιουρα και τη μουχρίτσα η βαρύγδουπη δήλωση "είμαι ο εαυτός μου". Εμφανίζεται ακόμη και σε συνεντεύξεις καλλιτεχνών. Συνήθως υπονοείται δίσκος ελαφρώς άτεχνος, ελαφρώς κακοφτιαγμένος (ακατέργαστος λέμε!), ελαφρώς κακόφωνος (όχι, ατάλαντος δεν λέμε ποτέ!). Το γεγονός ότι κι ένα χρυσαύγουλο μπορεί να είναι κι αυτό γνήσιο/αυθεντικό μέσα στην καφρίλα του, μοιάζει να μην είναι μια πολύ ενοχλητική λεπτομέρεια.

Αυτοσχεδιασμός Αιτία πολλών δεινών. Γενικά δεν ξέρουμε τι ακριβώς είναι, αλλά ακούγεται ωραία να το λέμε. Πάει μαζί με την τζαζ (βλ.λ.) όπως ο κόκορας με τα (χοντρά) μακαρόνια.

Αφαιρετικός/αφηρημένος Επίθετο-καλολογικό στοιχείο δάνειο από τη ζωγραφική προφανώς, όπου στην κατηγορία αυτή εντάσσεται οτιδήποτε δεν ταυτοποιείται σαφώς ότι είναι φρούτο, αγελάδα, γυμνή γυναίκα ή κάτι άλλο ...χειροπιαστό. Στη μουσική χρησιμοποιείται εκεί όπου δεν υπάρχει (ή μοιάζει να μην υπάρχει) αναγνωρίσιμη και "τραγουδίσιμη" μελωδία (βλ. λ. πειραματικός).

Βαθμολογία Απωθημένο το οποίο ανάγεται πιθανότατα στην σχολική εποχή, τότε που έβγαζε τον κατάλογο ο καθηγητής στην τάξη και όλοι έτρεμαν την ώρα που θα έρθει στο σπίτι ο έλεγχος του τριμήνου. Μπαίνει κάτω από δισκοκριτικές. Όλοι την αντιπαθούν, όλοι την βάζουν, και όλοι αυτήν κοιτάνε πρώτα (ενίοτε και αποκλειστικά).

Βινύλιο Εδώ το κείμενο οφείλει να πάρει έναν νοσταλγικό χρωματισμό (πως γίνεται στο σινεμά;) για τα παλιά καλά χρόνια. Τότε που ακούγαμε μουσική και ξέραμε (πολλές φορές από κακής ποιότητας ξαναχυμένο και στραβοχυμένο πλαστικό, λεπτομέρεια όμως). Γιατί αν δεν ακούς τη μουσική από βινύλιο πράσινο με κόκκινες βούλες δεν μπορείς να καταλάβεις τίποτε. Ευτυχώς όμως το βινύλιο επέστρεψε, ζωντανό και ...πανάκριβο. Γιατί όμως να σταματήσουμε ρε παιδιά στο βινύλιο (που είναι και "πλαστικούρα" κιόλας); Εγώ που είμαι "πιο επαναστάτης" λέω να γυρίσουμε όχι μόνο στο γραμμόφωνο, αλλά να μποϊκοτάρουμε και κάθε είδους εμπορική συσκευασία της μουσικής. Και να στηρίζουμε αποκλειστικά και μόνο τη ζωντανή της εκτέλεση όπως γινόταν για τόσους και τόσους αιώνες. Ε;

Βόρειος/α Μουσικός χαρακτηρισμός ο οποίος συνοδεύει συνήθως ψυχρή (βλ.λ.) ηλεκτρονική μουσική από καλλιτέχνη βόρειας καταγωγής (συνήθως σκανδιναβικής). Λίγη μουσική μετεωρολογία γενικά ποτέ δεν έβλαψε κανέναν, μπορείς να γράφεις αβασάνιστα για βόρειες αρκτικές εκτάσεις, μεσογειακό ήλιο, σκονισμένη ηλιοκαμένη έρημο και βροχερό Λονδίνο. Και αν κάποιοι Έλληνες παίζουν σκοτεινό γκοθ και κάποιοι Σουηδοί ανέμ(φ)ελη ποπ, εντάξει, οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα δεν λένε;

Δελτίο Τύπου Ένας άλλος κόσμος, εφικτός, όπου τα πάντα είναι αριστουργήματα και ριζοσπαστικά και εμβληματικά (βλ.λ) και επίκαιρα (βλ.λ.). Κείμενα όπου μετράται επιστημονικά η μεγαλύτερη συγκέντρωση κοινότοπων όρων στο γνωστό Σύμπαν.

Διαμάντι Στη φύση απαντάται σπάνια, γι' αυτό και είναι πολύτιμο. Στη μουσικογραφία αντιθέτως απαντάται σε αφθονία. Πολλές φορές είναι ακατέργαστο (βλ.λ.). Άλλες φορές είναι αλά-Μαμαλάκης υποκοριστικό, διαμαντάκι δηλαδή. Πολλές φορές σχετίζεται με τραγούδι/δίσκο τον οποίο στην εποχή του τον άκουσαν μόνο οι φίλοι και οι συγγενείς πρώτου βαθμού του δημιουργού, η ανάσυρση του οποίου από τη λήθη πρέπει με κάποιο τρόπο να δικαιολογηθεί ως "χαμένο διαμάντι". Η χημεία βέβαια μας διδάσκει ότι το διαμάντι και ο άνθρακας έχουν την ίδια σύσταση...

Διασκευή Εν ...λευκώ άδεια κακοποίησης παλιού (και όχι μόνο) τραγουδιού.

Δίκαιος Κόσμος. Συνήθως ένας άλλος κόσμος (όχι και τόσο εφικτός). Ένας κόσμος όπου στα τσαρτς θα ανεβαίνουν στο Νο. 1 οι Godspeed You! Black Emperor, θα πουλάει σαν τρελός ο Venetian Snares και τα κλαρίνα στις ταβέρνες θα παίζουν Yes (που έλεγε και ο Παύλος). Σε αυτό τον κόσμο οι εναλλακτικοί Lady Gaga θα άκουγαν πάντως. Γιατί το θέμα δεν είναι μόνο το τι ακούς, αλλά το τι δεν ακούς (ειδικά αν το ακούνε οι πολλοί).

Δύσκολος δεύτερος δίσκος Βασικά είναι δύσκολος τρίτος.

Εγκεφαλικός/ή Κάτι κακό υπονοείται εδώ, η λέξη άλλωστε "εγκεφαλικό" δεν παραπέμπει σε ευχάριστες ιατρικές καταστάσεις. Υποτίθεται έχουμε να κάνουμε με μουσική η οποία προέκυψε μετά από εγκεφαλική σκέψη και σχεδιασμό, βέβαια αναλογίζομαι από πού αλλού θα μπορούσε να είχε προκύψει, από τη σπλήνα ή από το στομάχι να πούμε; (μα από την καρδιά θα μου πείτε ασφαλώς, αυτή την ακούραστη αντλία στην οποία εδράζονται λένε όλα τα συναισθήματα- λέτε ε;). Βασικά για να συνεννοούμαστε, ότι είναι ηλεκτρονικό και δε χορεύεται ή δεν έχει ρεφραίν είναι εγκεφαλικό.

Έθνικ Ο τραχανάς σε ακριβό σερβίτσιο κυριλάτου εστιατορίου.

Ελιτισμός/ελιτιστής Όχι, δεν αφορά εκείνον που καταναλώνει τις ομώνυμες ...φρυγανιές. Συνήθως είναι όποιος ακούει δίσκους που δεν τους ξέρουμε. Κάτι σαν απενενοχοποίηση της άγνοιας δηλαδή, σαν τα κρεμαστάρια της αλεπούς. Οι παρόντες πάντοτε εξαιρούνται.

Ελπίδα Ουχί η τραγουδίστρια. Εκείνη που ξέμεινε στο κουτί της Πανδώρας, εκείνη που ξεμένει στους επίλογους κειμένων για καλλιτέχνες-ελπίδες για το μέλλον, υπονοώντας συνήθως "σιγά μην ξανασχοληθούμε με δαύτους, ποτέ όμως δεν ξέρεις πως τα φέρνει αυτή η π...α η ζωή, οπότε ας φυλάξουμε τον ποπό μας". Στην Ελλάδα ειδικότερα, φέρελπις μουσικός μπορεί να είναι κάποιος μέχρι και τα βαθιά -άντα, ενίοτε και τα πρώτα -ήντα.

Εμβληματικός Φήμες κυκλοφορούν ότι αρχισυντάκτης επέστρεψε ως απαράδεκτο κείμενο το οποίο δεν περιείχε τη λέξη.

Εμπορικός Υπονοείται δίσκος ο οποίος όχι μόνο πωλείται στο εμπόριο αλλά και τον αγοράζουν και δυο-τρεις παραπάνω άνθρωποι έξω από τον ψαγμένο μικρόκοσμο που ακούει συγκροτήματα που ακόμη ...δεν υπάρχουν.

Εναλλακτικός Μα δεν είναι ειρωνεία, στους καιρούς που συναντάμε το "εναλλακτικό" ακόμη και στα ...κοκτέιλ, να υπάρχουν στα ζητήματα τα σοβαρά τόσο λίγες εναλλακτικές; ΤΙΝΑ κάνουμε...

Έντεχνο Απαραίτητα σύνεργα, αγιάζι και ασβέστης, κιθάρα και σκαμπό. Ταυτίζεται με την πχιότητα. Στα ελληνικά το βρίζουμε, στα αγγλικά το βαφτίζουμε (νεο)φολκ και το θεωρούμε εναλλακτικό (βλ.λ.)

Εξαιρετικός Χρησιμοποιείται με τόση συχνότητα και χωρίς κανόνα ώστε η εξαίρεση να κοντεύει να γίνει ο κανόνας.

Έξυπνος/η Συνώνυμα: ιδιοφυής, ευφυής, μεγαλοφυής, αυτοφυής (ουπς, όχι, το τελευταίο δεν κολλάει). Όλα μαζί συναντιούνται σε κείμενα για τον Aphex Twin. Κατά μόνας, σε αναφορές σε άλλους, μικρότερου βεληνεκούς ηλεκτρονικάριους. Μέχρι και είδος εφευρέθηκε για χάρη τους, η IDM, η Έξυπνη Ηλεκτρονική Μουσική. Μη με βάλετε τώρα στον πειρασμό να απαντήσω αν υπάρχει και βλακώδης...

Επίκαιρος Αχώριστος από το "πάντα", ειδικά στα δελτία τύπου (βλ.λ.) ή στα δελτία ειδήσεων του Mega.

Εποχή (α) Όλες οι εποχές. Εννοούνται όλα τα χρόνια μετά το 1955. Ενίοτε και μετά το 1977.
(β) Αντιγράφω από το λεξικό του Φλωμπέρ, το πάντα ...επίκαιρο (βλ.λ.): "Εποχή (η δικιά μας). Τη βρίζεις. Διαμαρτύρεσαι που δεν είναι ποιητική".

Εταιρία Δισκογραφική. Κάτι που κακολογείς όταν είσαι στην απέξω. Όπου στην απέξω είσαι πάντα ως μη-αναγνωρισμένη μεγαλοφυία, θύμα του κατεστημένου, παραγνωρισμένο ταλέντο (μέχρι να πέσουν οι τζίφρες). Άλλωστε και τον Στραβίνσκυ δεν τον είχαν κυνηγήσει στην εποχή του; Και ο Αϊνστάιν δεν έπαιρνε χαμηλούς βαθμούς στο σχολείο (μέγας μύθος μεταξύ μας);

Ζηλεύω Κυρίως στην έκφραση "ο δίσκος δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από...". Από το ξένο μέτρο. Το εξωτερικό. Συνήθως βέβαια έχει πολλά να ζηλέψει... Αλλά δεν το λέμε... Είναι η flipside έκφραση του "καλό για ελληνικό".

Ηχοτοπία Αν ακούς πολλά βιολιά και/ή ηλεκτρονικά τα οποία είναι αργόσυρτα και η διάρκεια ξεπερνάει τα πέντε λεπτά, έχεις προφανώς να κάνεις με ατμόσφαιρες (πόσες είναι;) και ηχοτοπία (ενίοτε και αφαιρετικά -βλ.λ.)

Θάνατος (φτου, φτου, σκόρδα). Κάθε μουσικογραφιάς που σέβεται τον εαυτό του πρέπει κάποια στιγμή στη ζωή του να γράψει άρθρο με τίτλο "Ο θάνατος του ..." (συμπληρώνετε μουσικό είδος κατά βούληση). Πως το είχε πει ο Θάνος Κόης των Lost Bodies; "Αυτοί δεν έχουν περιοδικό, γραφείο κηδειών έχουν ανοίξει".

Θεοδωράκης Μίκης Απαντάται συχνά και στο σκέτο Μίκης. Ζει ακόμη, οπότε δεν μας λείπει πολύ (βλ.λ. Χατζιδάκις). Κάτι που σημαίνει ότι ακόμη μιλάει και λέει πράγματα που ενοχλούν κι από δω κι από κει. Μετά θάνατον (τοκ τοκ, χτυπάμε ξύλο) θα αναγνωριστεί ως ανυπότακτο πνεύμα, ως πάντα επίκαιρος και φυσικά ως ο μακράν μεγαλύτερος έλληνας μουσικός.

Θρύλος Παλιός μουσικός τον οποίο εάν άκουγαν (και αγόραζαν τους δίσκους του) όσοι ισχυρίζονται σήμερα ότι το έκαναν τότε, θα ήταν και πραγματικός θρύλος.

Ιέρεια Είναι πάντοτε η Siouxsie. Του γκοθ. Και η Patti Smith. Του ροκ (ή του πανκ, διαλέγετε). Ο αρσενικός τύπος συναντάται λιγότερο συχνά, αλλά το τερματίζει φτάνοντας και σε ανώτερες εκκλησιαστικές βαθμίδες, από τον αρχιερέα έως και το Πατριάρχη.

Κάθαρση (συν. λύτρωση) Κάτι που επέρχεται αφού έχει ακούσεις έναν βασανιστικό (ή βασανισμένο) δίσκο. Ή μία τραγωδία (έτσι δεν μας έλεγε ο Αριστοτέλης που παπαγαλίζαμε κάποτε;) Κυκλοφορεί και στο μάλλον αστείο και με αδόκιμους συνειρμούς επίθετο "καθαρτικός".

Καλά κρυμμένο μυστικό Συνήθως δεν είναι ούτε μυστικό, ούτε κρυμμένο. Πολλές φορές δεν είναι καν καλό.

Καλή χρονιά Όχι για το ...κρασί, για τη μουσική (βλ.λ.). Έκφραση-δάνειο από την οινολογία. Κάθε χρόνο οι μουσικόφιλοι περιμένουν με αγωνία τη διάγνωση των ειδικών αν ήταν καλή η χρονιά ή όχι, για να ξέρουν αν πρέπει να ανησυχήσουν. Σε αντίθεση πάντως με την οινολογία, η μουσικοκριτική δεν έχει ακόμη προχωρήσει και σε δυνατότητα πρόβλεψης για την επόμενη χρονιά. Ακόμη...

Καλύτερα της χρονιάς (τα) Προαιώνια τελετουργία της φυλής των μουσικογραφιάδων η οποία καλείται να αποφανθεί για τα καλύτερα της χρονιάς που τελείωσε, ενίοτε έναν-δυο μήνες ...πριν αυτή τελειώσει, έχοντας ακούσει ένα απειροελάχιστο κλάσμα της αχανούς πλέον μουσικής παραγωγής. Ο δε μουσικογραφιάς που σέβεται τον εαυτό του, ήδη από την πρώτη εργάσιμη του νέου έτους (το αργότερο!) οφείλει να έχει βρει δίσκο ο οποίος να "παίζει" στα καλύτερα της επερχόμενης χρονιάς.

Κάποιοι Μία τρομερή παγκόσμια συνομωσία, μία οργάνωση η οποία έχει απλώσει τα πλοκάμια της σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, υπαίτια για όλα τα δεινά και τις συμφορές του κόσμου τούτου.

Καριέρα Έξω εννοείται από ελληνικά χωρικά ύδατα. Στον εξωτερικό, στον τόπο της επαγγελίας από τότε που ο Καραμανλής ο Α' είχε πει το περίφημο "έξω πάμε καλά". Συνήθως βέβαια αφορά αναφορά του μουσικού σε κάποιο ξενόγλωσσο blog εξωτικών αναζητήσεων ή ένα λάιβ μπροστά σε έλληνες οικονομικούς και φοιτητικούς μετανάστες. Θεωρείται κριτήριο ποιότητας και αξίας και ...αποστόμωσης εγχώριας κριτικής. Αυτά δεν μετράνε εάν σε λένε Νάνα Μουσχούρη, Τζίμη (Μακούλη, όχι Πανούση) ή Ντέμη Ρούσσο, καλλιτέχνες δηλαδή που έκαναν πραγματική διεθνή καριέρα, δεν είναι όμως πολύ indie-correct.

Κασέτα Αντικείμενο αγνώστου χρήσης το οποίο περιέχει (έτσι λένε οι φήμες δηλαδή) μουσική και δείχνει ωραίο στα ράφια του σαλονιού.

Καταραμένος Κάποιος που έκανε άστατη ζωή, δικός του ήταν λογαριασμός και πέθανε νωρίς. Αν την έχει σκαπουλάρει λέγεται παρακμιακός ή Keith Richards. Ο χαρακτηρισμός δεν αφορά απαραίτητα την πραγματικότητα, μπορεί να σε λένε Tom Waits και να ζεις μια ωραία ζωή με γυναίκα, παιδιά και σπίτι στα προάστια.

Κινηματογραφικός/ή Κάτι που περιλαμβάνει δυνητικά τα πάντα (βλ.λ.), κάθε είδος μουσικής μπορεί να χρησιμοποιηθεί (και έχει χρησιμοποιηθεί!) ως μουσική επένδυση ταινίας. Αν δεν υπάρχει ταινία λέμε απλά "μουσική για ταινία που δεν υπάρχει". Ή "δεν έχει γυριστεί ακόμη". Συνήθως πάντως ο όρος αναφέρεται σε μουσικές οι οποίες είναι ταυτόχρονα αφηρημένες (βλ.λ.) και ταξιδιάρικες (βλ.λ.) και είναι συνήθως γραμμένες στον αυτόματο πιλότο πάνω σε ετοιματζίδικες συνταγές (ακόμη και μεγάλοι μάστορες το έχουν κάνει αυτό).

Κλασική μουσική Κάτι που ακούμε την Μεγάλη Παρασκευή. Η σοβαρή μουσική που πρέπει να ακούει κάποιος ο οποίος ...δεν ακούει μουσική.

Κλασικός δίσκος Αυτός που όλοι έχουμε στη δισκοθήκη μας αλλά ποτέ δεν τον ακούμε (Καλό αλλά κλεμμένο είναι αυτό, από τον Ίταλο Καλβίνο).

Κολοκυθόπιτα Παραδοσιακό, εύγευστο και λίαν παχυντικό έδεσμα το οποίο για άγνωστο λόγο έγινε συνώνυμο της υποκειμενικότητας, η οποία για άγνωστο λόγο έγινε συνώνυμο της "περί ορέξεως" αυθαιρεσίας "ποιος Μπετόβεν ρεεε". Για πιο εντυπωσιοθήρες κυκλοφορεί και σε πιο λόγια λατινική εκδοχή: "De gustibus et de coloribus nihil disputandum".

Κρίση Μία εποχή όπου οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την τέχνη. Είναι και ευκαιρία (είπε ο γερο-Λαδάς και γέλασε χαιρέκακα).

Κριτική Εποικοδομητική και καλοπροαίρετη εάν είναι καλή (διάβαζε: αποθεωτική). Ειδικά η κριτική σε δίσκους ντόπιας παραγωγής αποτελεί συνήθως ένα extreme sport με ακραίες lose-lose καταστάσεις. Δεν είναι μόνο ότι μπορεί και να συναντήσεις τους δημιουργούς στο μπαράκι-στέκι το βράδυ. Αν από τη μία βάλεις ψηλό βαθμό, είσαι κολλητός τους ή πράκτορας/τσιράκι της εταιρείας. Αν βάλεις χαμηλό βαθμό, αυτομάτως μετατρέπεσαι σε γκρινιάρη και μίζερο, σου έχει φάει τη γκόμενα ο τραγουδιστής (ναι έχει συμβεί κι αυτό!), φθονείς ή αδυνατείς να κατανοήσεις το μεγαλείο τους. Με ένα μέτριο 7-8 είσαι σχετικά ήσυχος, ποτέ όμως σίγουρος...

Κριτικός Περίεργο είδος του ζωικού βασιλείου, η ωφέλεια του οποίου αγνοείται (σαν την κατσαρίδα ένα πράμα). Φίλος ή εχθρός ανάλογα με το τι έχει γράψει για τον τελευταίο σου δίσκο, κατά βάθος όμως όλοι ξέρουμε ότι πρόκειται για παράσιτο. Δεν δημιουργεί και συνήθως δεν ξέρει να ξεχωρίσει την ...τρίλιζα από τη δίεση, οπότε πως "δικαιούται δια να ομιλεί"; Αυτά έλεγε τύπος τη στιγμή που σχολίαζε τη μπριζόλα που έτρωγε (μα είσαι σεφ;) και είχε προηγουμένως αναλύσει τις αποτυχίες της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ (μα είσαι οικονομολόγος;)

Λίστα/ες Παμπάλαιο παιχνίδι της μουσικογραφιάδικης κοινότητας. Η μαθηματική κοινότητα από τη μεριά της εξετάζει έναν καινούργιο ορισμό του απειροελάχιστου "χρόνου dt" ως τον χρόνο ο οποίος μεσολαβεί από τη δημοσίευση μίας λίστας μέχρι τη στιγμή που θα εμφανιστεί το σχόλιο "είναι δυνατόν ρε άσχετε να μην έχεις στη λίστα το "Τάδε" των Ταδέριανς;"

Μέσος ακροατής Μυθικό είδος του ζωικού βασιλείου το οποίο πολλοί το αναφέρουν, κανένας όμως δεν το έχει αντικρίσει.

Μετριότητα (χρυσή) Χαρακτηρισμός ο οποίος συνοδεύει τα σύγχρονα ακούσματα, σε αντίθεση κατά κανόνα με τα παλαιότερα. Μουσικοκριτικοί έχουν κάνει ολόκληρες καριέρες πατώντας σε αυτή την ακατάβλητη γκρίνια. Παραμένοντας μάλιστα κατά κάποιον τρόπο ...σταθεροί στις θέσεις τους. Γιατί όλα τα σύγχρονα ακούσματα κάποια στιγμή γίνονται παλιά, οπότε αποκτάνε αυτομάτως και αυτεπαγγέλτως ανώτερη αξία. Σε αντίθεση με τα νέα σύγχρονα ακούσματα. Και η ζωή συνεχίζεται...

Μούσα Μπορεί και μουσίτσα. Η πηγή έμπνευση άρρενος καλλιτέχνη. Η μη-ύπαρξη του αντίστοιχου σερνικού "μούσου" πιθανώς να συνιστά έναν ιδιότυπο γλωσσικό σεξισμό. Όπως ίσως και η απουσία του θηλυκού για τον μέντορα.

Μουσική Κάτι που το κυνηγάει να το σκοτώσει εδώ και δεκαετίες η πειρατεία. Με την ίδια επιτυχία που είχε ο Δρακουμέλ με τα στρουμφάκια.

Μπλέντερ (στο) Όταν ανακατεύονται πολλά είδη και πολλά όργανα. Χρησιμοποιείται και το πιο λόγιο "χωνευτήρι". Ή κράμα/αμάλγαμα αν ο συντάκτης έχει ζωντανές αναμνήσεις από Χημεία λυκείου. Υβρίδιο αν είναι της γεωπονικής. Χαρμάνι επίσης. Πολλές τέτοιες μουσικές πάντως ακούγονται πράγματι σαν το μπλέντερ μου την ώρα που δυσκολεύεται να αλέσει ξηροκάρπια.

Ξεπουλημένος Μουσικός ο οποίος τόλμησε να βγάλει και λεφτά από αυτό που κάνει. Βέβαια κανείς από τους κατήγορους του δεν θα διανοούνταν να δουλέψει για το αφεντικό του τσάμπα σε αυτή την ξεπουλημένη κοινωνία, αλλά ο μουσικός δεν είναι δουλειά (sic), είναι υπηρέτης της τέχνης, έτσι δεν είναι;

Οπαδός Στην έκφραση "δίσκος μόνο για οπαδούς". Χρησιμοποιείται σε περίπτωση που δεν πολυ-κατέχουμε το είδος ή δεν θέλουμε να κακοκαρδίσουμε κανέναν. Η πραγματική πάντως σημασία του ποδοσφαιρικής καταγωγής όρου "οπαδός" στην τέχνη ακόμη αγνοείται.

Πάντα (τα). Συμπαθή αρκουδάκια (τα οποία παρεμπιπτόντως δεν τρώγονται). Η μουσική που ακούει αυτός που ...δεν ακούει μουσική (πρβλ. λ. κλασική μουσική).

Παρθενογένεση Αυτό που έπαθε η Μαρία με τον κρίνο, αλλά απ' όσο γνωρίζω κανείς άλλος μετέπειτα στην ιστορία. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει ούτε στην τέχνη παρθενογένεση. Η έκφραση πάντως μια χαρά πασπαρτού είναι, πάει παντού, σε βγάζει κι απ' τη δύσκολη θέση να γράψεις για το χιλιοστό συγκρότημα που παίζει σαν τους ...... (συμπληρώστε κατά βούληση). Ούτε κι εσύ χρειάζεται άλλωστε να ανακαλύψεις πάλι τον τροχό, την πυρίτιδα, την ...τοστιέρα, και να διεκδικήσεις δάφνες πρωτοτυπίας (στιφάδο θα φτιάξεις;)

Πειραγμένο Θα δήλωνε το τραγούδι αν είχε μιλιά με όλα αυτά που τραβάει (βλ. διασκευή). (Ιμάμ) μπαϊλντίσαμε...

Πειραματικός Δημιουργικά ...ασαφής όρος. Αν ένας δίσκος έχει κακοφωνία και θόρυβο, είναι οπωσδήποτε "πειραματικός", άλλωστε λίγοι μπορεί να ξεχωρίσουν αυτόν που παίζει πραγματικά από εκείνον που ανακατεύει ήχους στην τύχη. Συγχέεται συνήθως με τον "αυτοσχεδιαστικό" (βλ.λ.). Ο John o Cage πάντως έλεγε ότι πειραματική μουσική δεν υπάρχει. Τι να μας πει όμως και αυτός ε;

Περιοδικό Μουσικό. Ονλάιν και έντυπο. Αναιρεί στην πράξη τον ορισμό της περιοδικότητας. Κυκλοφορεί και ανανεώνεται όποτε λάχει.

Ραδιοφωνική εκπομπή Κάτι που διακόπτει τη ροή μηνυμάτων των χορηγών (ενίοτε ούτε καν). Κύρια χρησιμότητα να μας υπενθυμίζει "να προσέχουμε τους εαυτούς μας". Και κανέναν άλλο...

Ρετρό Και σαν οξύμωρο στον όρο "ρετρο-φουτουρισμός". Νοσταλγία για μια εποχή που δεν έχεις ζήσει (και είμαι σίγουρος ούτε θα ήθελες να ζήσεις). Έτσι κι αλλιώς δεν γίνεται, οπότε κουβέντα να γίνεται...

Σκηνή Φαντασιακή κοινότητα. Τα μέλη της συχνά αλληλο-υμνούνται παρουσία, και αλληλοθάβονται απουσία. Του άλλου εννοείται!

Σπάω Τα σπάει. Ή γαμάει. Τσακίζει κόκαλα. Ή παίρνει κεφάλια (η οποία έκφραση ακούγεται κάπως στους καιρούς του Isis). Εκφράσεις τις οποίες οφείλεις να χρησιμοποιείς όταν αναφέρεσαι σε μπάντες οι οποίες παίζουν γνήσιο ροααακ ή μέταλ (ή κάτι με κιθάρες έστω) για να δείξεις ότι δεν είσαι ελιτιστής (βλ. λ.). Κι εννοείται πρέπει μόνο να "γουστάρεις" φίλε, όχι απλά να σου αρέσει, μη φανείς και ξενέρωτος. Κρίμα τόσα λίτρα μπύρας να πάνε χαμένα...

Σταθμός Δίσκος-σταθμός. Έχει ειπωθεί ότι η ελληνική μουσική δεν έχει προχωρήσει πολύ γιατί έχει πολλούς δίσκους-σταθμούς.

Συλλέκτης Όχι οστών. Δίσκων. Γενικά πρόκειται για στάδιο στην εξέλιξη του αρσενικού φύλου το οποίο ξεκινάει στα 5 (με χαρτάκια) και δεν τελειώνει ποτέ. Γενικά αφορά μουσικόφιλους (χωρίς όμως αυτό να αποτελεί αποκλειστική προϋπόθεση!)

Συναυλία Τελετουργία της φυλής η οποία έχει κάποια αόριστη σχέση με τη μουσική. Μέρος όπου πρέπει να σε δουν, ειδικά εάν γράφεις κάπου/κάπως/κάποτε. Τα καλύτερα σημεία λέγεται ότι είναι μπροστά-μπροστά (με το βλέμμα στο πλάι για να δεις αν σε βλέπουν) και πίσω-πίσω για να μπορείς να κουβεντιάζεις το που θα πας μετά.

Ταξιδιάρικος/η Μουσική που σε ταξιδεύει. Το που είναι ένα άλλο θέμα. Ποτέ δεν κατάλαβα βέβαια γιατί είναι καλό αυτό, στα ταξίδια συνήθως λες αμάν και ποτέ να φτάσεις, ειδικά αν έχεις πάρει το ΚΤΕΛ.

Τίμιος Μία βασική αρετή για τον μπακάλη ή τον ψαρά μου (γεια σου Σταύρο). Όχι όμως για έναν δίσκο (ο οποίος πως μπορεί να είναι άραγε ...άτιμος;).

Υπερτιμημένος/η Όλοι οι μεγάλοι οφείλουν να έχουν υπερτιμηθεί κάποια στιγμή σε κάποιο άρθρο κάποιου μουσικού περιοδικού. Αλλιώς δεν θα ήταν και μεγάλοι.

Υπνωτικός Στον κανονικό κόσμο και σε άλλα είδη τέχνης θωρείται μάλλον αρνητικός χαρακτηρισμός. Στον μουσικό εναλλακτικό κόσμο παίρνει όμως θετική χροιά και χρησιμοποιείται τόσο συχνά ώστε να αναρωτιέσαι αν η indie κοινότητα πάσχει από αϋπνίες και μαζική βλεφαρόπτωση. Κάποτε επινοήθηκε μέχρι και ξεχωριστό "υπναγωγικό" είδος, δεν έπιασε όμως και έκτοτε το έφαγε η μαρμάγκα.

Φυσικά όργανα Συνήθως αναφέρονται σε αντίθεση με τα ηλεκτρονικά όργανα, τα οποία είναι τεχνητά, μη-φυσικά, κόντρα στην αρμονία του ανθρώπου με τη φύση δηλαδή, και άλλα τέτοια ...οι-κωλο-γικά. Λες και τώρα αν βγει κανείς βόλτα στη φύση, στο δάσος π.χ., μπορεί να ...μαζέψει μια κιθάρα ή να κόψει ένα πιάνο, όλα τα ανθρώπινα μουσικά όργανα είναι εξίσου "τεχνητά", μη-φυσικά, παντού έχει μεσολαβήσει η ανθρώπινη παρέμβαση-τεχνολογία, μόνο αν πάρετε έναν κορμό δέντρου και αρχίσετε να τον κοπανάτε μπορείτε να είσαστε σίγουροι ότι έχετε ένα "φυσικό" όργανο.

Χατζιδάκις Μάνος Απαντάται συχνά και στο σκέτο Μάνος. Μας λείπει. Μας λείπει πολύ. Αν ήταν εδώ σήμερα θα ....... (θα έλεγε τίποτις πολίτικαλλυ ινκορέκτ, από εκείνα τα δικά του τα ακαταλόγιστα, και θα έτρωγε κανά αυγό στο κεφάλι και hate οχετούς στα κοινωνικά μύδια). Τώρα είναι στην ...ασφάλεια του τάφου (αντιπαράβαλε με λ. Θεοδωράκης Μίκης). Και είναι φυσικά πάντοτε επίκαιρος (βλ. λ.). Έλληνας νέος μουσικός φέρεται να έχει πει την κορυφαία ατάκα "η ελληνική μουσική θα πάει ένα βήμα παραπέρα όταν βρεθεί εκείνος που θα πει "δεν μου αρέσει ο Χατζιδάκις"". Τον περιμένουμε ακόμη...

Ψυχεδέλεια Κάτι που αναβιώνει συνέχεια (βλ.λ. θάνατος). Κάποιοι θεωρούν ότι για να γραφτεί αρκεί ένας μπάφος. Κάποιοι θεωρούν ότι για να γραφτεί αρκούν μερικά ονειρικά ηχοτοπία (βλ.λ.) και πολλά εφέ.

Ψυχρός/ή Αναφορά στα πλήκτρα τα οποία μπορεί να είναι κρύα/παγωμένα/ψυχρά και κατ' επέκταση στην ηλεκτρονική μουσική, η οποία ως γνωστόν δεν έχει συναισθήματα γι' αυτό και χρειάζεται μηχανική υποστήριξη από τεχνητά όργανα (βλ.λ. φυσικά όργανα).

Ώριμος Δίσκος. Συνήθως υπονοείται βαρετός. Ή "περασμένες δόξες διηγώντας τες να κλαις". Οι γάλλοι το έχουν πιάσει το νόημα, στη γλώσσα τους το ωριμάζω λέγεται "murir", με ένα όμικρον διαφορά γίνεται πεθαίνω, "mourir".

Avant-g(u)arde Όρος πολεμοχαρούς καταγωγής, αδιευκρίνιστος στη μουσική, το παράπλευρο σκίτσο ίσως να βοηθήσει στην κατανόηση.

Black metal Κάθε μουσικόφιλος που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να έχει και 1-2 τέτοιους δίσκους στις λίστες με τα "50 καλύτερα της χρονιάς" του (βλ.λ.) για ξεκάρφωμα αλλά και επίδειξη ανοιχτομυαλιάς (οι άλλοι 48 μπορεί να είναι κάλλιστα από ένα είδος και μόνο).

Blog(s) Μέσα εναλλακτικά τα οποία αναπαράγουν τα γραφόμενα των mainstream μέσων με εναλλακτικό (βλ.λ) τρόπο.

Blues Είναι σχεδόν άνευ εξαιρέσεων καταραμένο, βρώμικο και μοιάζει με το ρεμπέτικο (και τούμπαλιν). Η σύγχυση που κάποτε υπήρχε με πιασοκωλάδικα ντισκόβια άσματα (τύπου Total eclipse) έχει παραγραφεί πια λόγω παρέλευσης του αυτοφώρου.

D.i.y. Για τους μη-μυημένους, τα αρχικά του "do it yourself". Κάντο το μόνος σου δηλαδή. Ανησυχητικός όρος που γενικά δεν προοιωνίζει κάτι καλό. Σαν την περίπτωση όπου ο άντρας του σπιτιού αποφασίζει να φτιάξει μόνος του τη βρύση, μέχρι που το σπίτι γίνει Βενετία και κληθεί τελικά επειγόντως ο υδραυλικός.

D.J. Νυχτόβιο πλάσμα. Με πολλούς σκληρούς. Δίσκους ντε...

Free-press Τύπος ο οποίος είναι free (τσάμπα) αλλά διόλου free (ελεύθερος).

Hipster Βασικά κάτι που ποτέ δεν είσαι εσύ. Κάτι το οποίο αποθεώνουν τα free-press (βλ.λ.). Κάτι με μούσι. Το γυναικείο αντίστοιχο πρότυπο αναζητείται ακόμη.

Hype Αυτό που δεν πρέπει να πιστεύεις, όπως μας έμαθαν κάποτε οι Public Enemy. Ανεπίκαιρο πλέον, τώρα που τα hype έγιναν απλά τρικυμίες σε ...λιμνούλες.

Indie (συν. εναλλακτικό). Μια παλιά γνωριμία της μίας μέρας ρωτά: "-Τι μουσική ακούς;" "-Εχμμ, τι να σου πω τώρα. Ίντυ". Ααα ινδιάνικα εννοείς ε;".

Internet Αν πέσει (ή έστω κοπεί το ρεύμα), σταματούν να γράφονται άρθρα και κριτικές.

Jazz Κάτι με τρομπέτες που κρατάει πολύ ώρα και το παίζουν μαύροι. Αν το παίζουν λευκοί και ξεπουλημένοι (βλ.λ.) μαύροι είναι γαλανομάτα. Η σοβαρή μουσική που (οφείλει) να ακούει ένας ροκάς μετά τα σαράντα. Επίσης είναι οπωσδήποτε αυτοσχεδιαστική (βλ.λ.).

Kraut Οτιδήποτε προέρχεται από τη Γερμανία των 70s και λέγεται Neu! (ή έστω συμμετέχουν μέλη των Neu!)

Mainstream Αυτό που ακούνε οι πολλοί, η μάζα, ενίοτε τα "γίδια" ή τα βδελύγματα. Στην οποία μάζα περιέργως κανένας δεν ανήκει. Ως γνωστόν, Μάζα είναι οι Άλλοι.

mp3 Του διαόλου πράγματα.

Pop Κανονικά είναι και popular. Και φτηνό. Και mainstream (βλ.λ) Όχι πάντα όμως, βλέπε και "indie pop", ένα οξύμωρο του τύπου "φρεσκοκατεψυγμένο". Εκτός αν το δεχτούμε ως ευφημισμό.

Progressive Είδος που το έπαιζαν δεινόσαυροι, τεχνοκράτες και περφεξιονιστές (διάβαζε: κάποιοι που ήξεραν να παίζουν).

Psych Εμπορική ετικέτα η οποία δίνει σοβαρές πιθανότητες σε έναν δίσκο να πουληθεί στο διπλάσιο της κανονικής του τιμής. Συνδέεται πολύ χαλαρά με την ψυχεδέλεια (βλ.λ.).

Rock Το ροκ (λαθ. η ροκ). Ροκάς (πργ.). Τίτλος αγωνιστικής αντισυστημικής τιμής και αμφισβήτησης της εξουσίας και του κατεστημένου (κι ας υπάρχει και χριστιανικό ροκ αλλά και ναζιστικό ροκ). Μπορεί να αποδοθεί και εκ των υστέρων, κατά βούληση και κατά συρροή σε οποιονδήποτε (ροκ και ο Αλκιβιάδης, ροκ και ο Βαμβακάρης αλλά και ο ...Βαμβακούλας).

Underground Κάτι που ετεροκαθορίζεται από το mainstream (βλ.λ.). Το σημερινό underground μπορεί να είναι κάλλιστα το αυριανό mainstream. Εσχάτως όμως συμβαίνει και το αντίθετο.