Trenty of Not?

Δεν είναι σίγουρα ο άνθρωπος που το ανακάλυψε, παρότι πολλοί είναι αυτοί που συνεχίζουν να επιμένουν ότι αυτός το τελειοποίησε. Σε κάθε περίπτωση κανείς δεν αμφισβητεί ότι ο Trent Reznor είτε με ίδια μέσα, είτε δια των αρχικά "προστατευόμενων αυτού είναι αυτός που έδωσε το industrial στο λαό, και ο λαός το μετέλαβε σε τεράστιες ποσότητες. Παρότι την τελευταία τριετία, μετά και τη δική του "ρήξη" με την παραδοσιακή μουσική βιομηχανία, το παραγωγικό του έργο αντανακλά κυρίως δοκιμές στις αντοχές των ακροατών του, δεν ξεχνάμε ότι υπήρξε μία στιγμή στο παρελθόν κατά την οποία ο Trent Reznor υπήρξε ο απόλυτος κυρίαρχος σε έναν συνεχώς ευρύτερο ροκ πλανήτη. Σχεδόν υπήρξε ο τεχνοκρατικός διάδοχος του Cobain, ο οποίος παρά τις όποιες "προσδοκίες" παρέμεινε στη ζωή. Λίγο πριν από το σημαντικότερο live της χρονιάς, μένουμε σε δέκα ξεχωριστές στιγμές από την εικοσαετία του μίσους και του ιδιότυπου... trent:

1) Δεν θυμάμαι τίποτε από το 1988. Μόλις ένα χρόνο πριν οι Άγγλοι Nitzer Ebb με το υπεράνω κριτικής ντεμπούτο That Total Age "βλέπουν" τον ροκ ήχο ενός μέλλοντος, που απλά θα διακοπεί από το τριετές πέρασμα του grunge. Στο Cleveland του Ohio o Trent Reznor αποφασίζει οριστικά ότι το ακραίο μουσικό πάθος δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά μία μοναχική πορεία, ακολουθώντας κατά τούτο το παράδειγμα του Prince. Οι NIN μέχρι σήμερα παραμένουν το απόλυτα δικό του όχημα και οι Skinny Puppy που μοιράζονται τη σκηνή μαζί του σίγουρα δεν φαντάζονται ότι δίνουν "βήμα" σε αυτόν που θα τους κλέψει την όποια μελλοντική δόξα τους περίμενε στη γωνία.

2) Το αμέσως επόμενο μη σωτήριο έτος κυκλοφορεί το Pretty Hate Machine, αν όχι το καλύτερο, μέχρι σήμερα το πιο εμπνευσμένο άλμπουμ των NIN, με τον Reznor να παρακάμπτει -σοφά- ή ασυνείδητα; άγνωστο- τη "γερμανική διδαχή" και να οδηγείται στο βιομηχανικό ηχητικό αποτέλεσμα δια μέσω μετωπικής σύγκρουσης της σχεδόν αφελούς synth pop γνώσης με την βαρέως μεταλλική διάθεση, όπως αυτή θα εκφράζει αιωνίως την μετεφηβική επιθετικότητα ως εργαλείο εκτόνωσης. Ο δίσκος ξεκινάει αλύπητα με το Head Like A Hole και συνεχίζει έτσι μέχρι το τέλος. Το μισό Nu Metal των 90s έλκει την καταγωγή του από εδώ. Το υπόλοιπο μισό ευθύνεται για την κατάντια του είδους. Αν σταμάταγε εδώ ο Reznor, θα ήταν το ίδιο σημαντικός με τους Sex Pistols ως προς την αλλαγή στην οποία εξανάγκασε τον μετά από αυτόν ροκ ήχο.

3) Ρε δεν με παρατάτε, θα τους απαντούσε αν δεν είχε σκοπό να γίνει μεγάλος και τρανός ροκ σταρ. Έχοντας βαρεθεί να εξηγεί ότι δεν επεξηγείται με λόγια η ακραία συλλογιστική της μουσικής του, ο Reznor ευφυώς πράττων αποφασίζει να έρθει αντιμέτωπος με παραδοσιακά indie και ροκ ακροατήρια, προκειμένου να διευρύνει τον κύκλο του και να μην εγκλωβιστεί στο περιορισμένο underground του βιομηχανικού ήχου. Λίγο πριν το Lollapalooza και τους Guns 'n' Roses, διαμελίζει εξοπλισμό μπροστά στο έκπληκτο κοινό των Jesus And Mary Chain, προσπαθώντας επιτυχώς να αποδείξει ότι είναι κάτι περισσότερο από ένα techno pop αστείο. Από τότε τα live των Nine Inch Nails με εντυπωσιακά visuals προσπαθούν να αναδείξουν ή να αποκρύψουν (όπως το πάρει κανείς) ότι δεν πρόκειται για μία συμβατική ροκ μπάντα.

4) Προτού τα βάλει με τη σάπια μουσική βιομηχανία και καλέσει από σκηνής τους ακροατές του να κλέψουν αντί να αγοράσουν το Fragile, του οποίου η τιμή με τα χρόνια ακολουθεί αυτή του πετρελαίου, ο Reznor είχε ιδρύσει το δικό του label ήδη από το 1992, την Nothing, με όχι αμελητέα επίδραση στη μουσική των 90s. Όχι μόνο ο Marilyn Manson, αλλά και σπουδαιότερης καλλιτεχνικής αξίας ονόματα όπως οι Meat Beat Manifesto, οι Pop Will Eat Itself, ακόμη και οι Einsturzende Neubauten, κυκλοφόρησαν δίσκους μέσα από το label των Reznor και John Malm Jr (μάνατζερ των NIN). Αποσπασματικά και οι Autechre και Squarepusher. Την 5η του Μάη του 2005 ο Reznor σε μία από τις συνήθεις μανιφεστικές ανακοινώσεις του, διακήρυξε την οριστική ρήξη του με την Nothing, αλλά και τον πρώην μάνατζερ του, με τον οποίο έχουν σταματήσει να μιλάνε (γιατί πριν μιλούσανε; Καλά τι σόι μηδενιστές είναι τούτοι;). Παρόλα αυτά κάποιες μεταγενέστερες κυκλοφορίες των ΝΙΝ συνέχισαν να φέρουν το λογότυπο της εταιρίας.

5) Πέρασαν χρόνια από τότε που θεωρούσαμε ότι οι στίχοι I have found/ you can find/ happiness in slavery είναι ότι πιο σημαντικό έχει τραγουδηθεί ποτέ. Και ποτέ δεν πιστέψαμε ότι τραγουδώντας ο Johnny Cash τους στίχους I hurt myself today/ to see if I can feel "έπιασε" την ειρωνία του Trent. Απλά μιζέριασε τον αγαπημένο μας μηδενισμό. Και από τη στιγμή που για τον ίδιο τον Reznor δεν επαληθεύτηκαν ποτέ οι στίχοι he couldn't believe how easy it was he put the gun into his face-bang!/ so much blood from such a tiny little hole, καταλήξαμε ότι οι στίχοι των τραγουδιών των ΝΙΝ ες αεί θα μας ξεγελάνε ανάμεσα στα όρια του σπουδαίου και του γραφικού.

6) Τεχνολογία, τεχνομανία. Οι NIN είναι το απόλυτο παράδειγμα του ροκ γκρουπ, του οποίου η ύπαρξη στηρίζεται και επηρεάζεται από την τεχνολογία και την εξέλιξη της. Ο Reznor χρησιμοποίησε και χρησιμοποιεί την τεχνολογία τόσο για να εδραιώσει την ηχητική ταυτότητα του, όσο και για να κατευθύνει τις ιδεολογικές παραμέτρους των πράξεων και της ύπαρξης του συγκροτήματος του. Στην πορεία πολλές φορές παρασύρθηκε από αυτή την τακτική. Βρέθηκε να ανταλλάσσει πληροφορίες από τη σκηνή με το κοινό του, χάνοντας προς στιγμήν την ιερή στιγμή της ροκ ουσίας. Πάλεψε με τα φόρματ, τα KB/sec, το high-end και τα υπέρτερα του..., με τα visuals και τα όρια της διαδραστικότητας. Εις βάρος τις περισσότερες φορές του στοιχείου που πέραν των μέσων και των τεχνικών κατέστησαν τη μουσική του σπουδαία: της ανάγκης για ακραία και διαφορετική έκφραση, των ακραίων συναισθημάτων.

7) Μάγκα δείξε μου τα φράγκα: μέσα σε έναν ελλειπτικό κύκλο ιδεολογικών αντιπαραθέσεων και αισθητικών ακροτήτων, οι κινήσεις του Reznor έχουν πάντοτε άμεση σχέση με τον παράγοντα χρήμα. Δίνοντας τη μουσική του με κάθε δυνατό τρόπο (τσάμπα/ φθηνά/ δώσε ότι έχεις/ θα στα πάρω όλα), άλλοτε γκρίνιαζε γιατί δεν έβγαζε ούτε τα έξοδα του ( βλέπε το άλμπουμ του Saul Williams), άλλοτε τσέπωνε 750 χιλιάρικα σε τρεις ημέρες, πουλώντας 2.500 ντελουξάτες κόπιες του Ghosts προς 300 δολάρια έκαστη. Έφτυσε όμως στην κυριολεξία την Interscope/ Universal όταν πήρε πρέφα ότι πουλάει τον παλιό του κατάλογο σε εξωφρενικές τιμές. Ο Reznor φαίνεται να αναζητά έναν ιδιότροπο τρόπο "τίμιου εμπορίου", που όμως θα του αποφέρει ολοένα και περισσότερα. Τον παραδέχομαι και σε αυτό.

8) Τι γίνεται με τη μουσική του; Για όλους το The Downward Spiral παραμένει το τελευταίο πραγματικό αριστούργημα του. Η αλήθεια είναι ότι από αυτό το δίσκο και μετά η μουσική των NIN έχει σταματήσει να σοκάρει και να ξαφνιάζει, όσο ακραία, όσο πειραματική, όσο αντισυμβατική και να είναι. Το Year Zero του 2007 ήταν μια απρόσμενη έκπληξη, ένας δίσκος που επανέφερε τη θεματική ουσία των NIN μαζί με μια προσπάθεια διαδραστικής δημιουργίας του άλμπουμ μαζί με τους οπαδούς. Το Ghosts προσφέρεται μόνο για οπαδούς, ενώ πλέον από τα χέρια του Reznor φτάνει στα αυτιά μας τόση πολλή και σε τόσο διαφορετικές "συχνότητες" μουσική, που δεν μας αφήνει να αποφασίσουμε για το αν είναι πραγματικά καλή ή κακή, αναμάσημα ή καινοτομία. Πάντως το μεγαλύτερο μέρος από την όντως σπουδαία μουσική που έχει ηχογραφήσει μένει ακόμη να κατανοηθεί με τον ορθό τρόπο, καθώς κάποτε άκομψα αντιμετωπίστηκε ως εμπορικό προϊόν και μόνον.

9) Οι Nine Inch Nails δεν ήταν οι μόνοι που χάρισαν στο industrial τεράστια εμπορική αποδοχή. Αλλά.... Ήταν με σοφό τρόπο λιγότερο heavy metal από ότι οι Ministry. Ήταν με έξυπνο τρόπο περισσότερο προβάσιμοι από ότι οι Skinny Puppy. Ήταν σαφώς πιο ανοιχτοί μουσικά από ότι οι Front 242. Ήταν λιγότερο τίμιοι από ότι οι προπάτορες Nitzer Ebb, παρότι "έμαθαν" πολλά από αυτούς. Είχαν καλά τραγούδια, σε αντίθεση με τους KMFDM. Ο Reznor δεν υπήρξε ποτέ ο παλιάτσος, στον οποίο εξελίχθηκε ο Marilyn Manson. Και το σημαντικότερο: κανείς από του παραπάνω δεν "υπόγραψε" το soundtrack του Lost Highway, ίσως το μεγαλύτερο ever μπάσιμο της underground μουσικής στα mainstream ακροατήρια, μέσω της παγίδας της μουσικής για κινηματογράφο.

10) Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τόσο οι Nine Inch Nails όσο και οι Jane's Addiction μεταμόρφωσαν τελεσίδικα στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας την ιδέα της εναλλακτικής ροκ συναυλίας. Ο Perry την "ξεπούλησε" όσο δεν πάει, ο Reznor προσπάθησε πρώτα να την μεταλλάξει και κατόπιν να την απομυθοποιήσει. Στο Detroit πριν από ένα μήνα ο Reznor κατέβαζε χριστοπαναγίες γιατί τον ανάγκασσαν να παίζει κάτω από καυτό ήλιο "τραγούδια που γράφτηκαν στο σκοτάδι, για να ακούγονται και να παίζονται στο σκοτάδι". Εκεί οι Jane's ήταν το πρώτο όνομα. Εδώ είναι Ελλάδα και δεν έχουμε βαριά βιομηχανία αυτοκινήτου, οπότε γουστάρουμε υποκατάστατα...

+1 : Διαβάζω τη συνέντευξη του ήρωος στο τελευταίο Mojo. Δε μένει πλέον σε σκοτεινά σπίτια, αλλά σε ευήλια βίλα στο L.A.. Τι τον πείραξε ο ήλιος του Detroit τότε; Δεν ζει -λέει...- στα σκοτάδια, μετά την κατάκτηση του διαδικτύου θέλει να γράψει στρωτά τραγούδια, ίσως δε και τραγούδια αγάπης. Όπως την τραγουδάνε όλοι και όχι όπως άρρωστα μας την πλάσαρε τόσα χρόνια. Κάτι μου λέει ότι μας έρχεται την κατάλληλη στιγμή... λίγο πριν τη "στροφή".

Οι Nine Inch Nails, Jane's Addiction και ο Alec Empire εμφανίζονται τη Δευτέρα 20 Ιουλίου στο Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη, αλλά το παραπάνω κείμενο δεν είναι διαφημιστική καταχώρηση.