O Elvis στην Αργεντινή, ο Elvis στην Ιταλία, ο Elvis στην Αδριατική

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των μεγάλων εταιρειών (ανεξαρτήτως κλάδου) οι οποίες νέμονται την παγκόσμια αγορά και έχουν απλώσει τις δραστηριότητες τους εκτός του γενέθλιου τόπου τους, είναι αυτό της προσαρμογής τους σε κάποια βασικά χαρακτηριστικά του τόπου στον οποίο προσφέρουν τα αγαθά τους. Και μπορεί όντως αυτό το διαφημιστικό τρυκ (διότι περί τέτοιου πρόκειται) να έχει μικρότερη εμβέλεια στις ημέρες μας όπου η στρατηγική θέλει το προϊόν να παραμένει απαράλλακτο στα territories, αλλά ακόμα και στη δεκαετία του ‘90 τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Στον κλάδο της εστίασης για παράδειγμα είναι γνωστό ότι η διακόσμηση αλλά και τα πιάτα ενίοτε που προσφέρονταν στα Mc Donalds, είχαν ισχυρές διαφοροποιήσεις, ακόμα και ανάμεσα σε χώρες της ίδιας ηπείρου, κάτι το οποίο είχα διαπιστώσει ιδίοις όμμασι στα μαγαζιά της φίρμας στην Ιταλία και την Ισπανία στις αρχές των 90s.

Όμως και στην κουλτούρα του δίσκου είναι γνωστή αυτή η λογική. Η πλέον δοκιμασμένη μέθοδος είναι αυτή που θέλει τον/την αοιδό να ερμηνεύει κλασσικές του επιτυχίες και σε γλώσσα μιας άλλης χώρας με μεγάλη αγορά, ακόμη και χωρίς να γνωρίζει την γλώσσα, με τους στίχους γραμμένους σε φωνολεκτική γραφή της γενέθλιας λαλιάς του. Η Νανά Μούσχουρη και ο Ντέμης Ρούσος μπορεί να είναι από τα πρώτα ονόματα που μας έρχονται στο μυαλό, αλλά το ίδιο έχουν κάνει και καλλιτέχνες όπως ο Joe Dassin ο οποίος είχε τραγουδήσει στα γερμανικά όλες τις επιτυχίες του.

Αυτό όμως που είχε κάνει θραύση ειδικότερα στα 60s και στις αρχές των 70s ήταν η προσαρμογή των χαρακτηριστικών του προσώπου του τραγουδιστή στα φυλετικά ή εθνικά χαρακτηριστικά της καινούργιας αγοράς στην οποία προσπαθούσε η εταιρεία να πλασάρει τον καλλιτέχνη. Ακούγεται ακραίο αλλά δεν είναι τόσο αφελές όσο φαίνεται, διότι μιλάμε για εποχές στις οποίες ναι μεν υπήρχε ο κινηματόγραφος και η τηλεόραση, καθώς και εκτενή (πια) άρθρα και αναφορές σε "είδωλα της νεολαίας", όμως ακόμα και έτσι σε καμία περίπτωση οι φωτογραφίες και η συνολική ματιά που είχε ένας αγοραστής αναφορικά με το πρόσωπο ενός star δεν μπορούσε να συγκριθεί με τις χιλιάδες απαθανατίσεις (ερασιτεχνικές και επαγγελματικές) που έχει σήμερα στη διάθεση χάρις στο διαδίκτυο.

Σε περατώσεις κυκλοφοριών όπως το ‘Surrender’ (1961) και το ‘It’s Now or Never’ (1960) ο Elvis φαίνεται να ποζάρει μπροστά από τα νησιά στην Αδριατική και να άδει προς χαρά και τέρψη των παρακείμενων κορασίδων. Βέβαια ειδικά στην περίπτωση του ‘It’s Now or Never’ υπάρχει και το στοιχείο της εντοπιότητας αναφορικά με το τραγούδι, μιας και στην ουσία πρόκειται για μία μεταγραφή του πασίγνωστου οπερετικού ‘O Sole Mio’.

Στην περίπτωση της Αργεντινής και του soundtrack της ταινίας ‘It Happened at the World’s Fair’ (1963) το οποίο μεταφράστηκε ως "Ξανθιές, Μελαχρινές και Κοκκινομάλλες' και ως τίτλος δίσκου αλλά και ταινίας (δεν είμαστε μόνο εδώ λαϊκιστές σε τέτοια επίπεδα) τα πράγματα είναι σαφώς πιο κωμικά, μιας και οι κόρες των οφθαλμών του διαστέλλονται, το χρώμα του προσώπου αλλάζει προς μια πιο σκοτεινή απόχρωση και τα φρύδια τονίζονται για να περάσει στο ασυνείδητο ότι ο Elvis περιμένει σε κάποια γωνία του Buenos Aires για να πάει μαζί τις εκεί γαλιάντρες για καφέ και κουβεντολόι. Και στην Ουρουγουάη όμως ένα χρόνο πιο πριν το soundtrack της ταινίας ‘Girls! Girls! Girls!’ (1962) εκτός του ‘Chicas! Chicas! Chicas!’ ως τίτλο είχε και μία φωτογραφία λίαν διαφορετική από αυτή του αμερικανικού, με επίσης πιο στρογγυλεμένα τα μήλα στο προσώπου του αοιδού.

Οι Γιαπωνέζοι, όπως πάντα πιο ακραίοι, έχουν καταστήσει τον Big L πραγματικά αγνώριστο. Θα έλεγε κάποιος ότι προσπάθησαν να του βγάλουν ληξιαρχική πράξη γεννήσεως στην Οζάκα ή στο Τόκυο, τονίζοντας ζυγωματικά και οφθαλμούς, κάτι που έχει παρατηρηθεί σε πολλές κυκλοφορίες των singles του εκεί, και όχι μόνο στην παρατιθέμενη φωτογραφία του εξωφύλλου του EP ‘Jailhouse Rock’ (1965), αλλά και στην περίπτωση του soundtrack ‘Kid Galahad’ (επίσης 1965). Κατά έναν άλλο περίεργο λόγο οι κυκλοφορίες του Elvis οι οποίες έχουν να κάνουν με το Ισραήλ έχουν τα μάτια τονισμένα στο λευκό τους μέρος όπως για παράδειγμα στο ‘Fun in Acapulco’ (1973).

Αξίζει να αναφέρουμε εδώ και την εδική περίπτωση της Τουρκίας, όπου singles όπως το ‘Suspicious Mind’ (με b side το ‘You ‘ll Think of Me’) και το ‘Rubberneckin’ (με b side το ‘Don’t Cry Daddy’), αμφότερα του 1969, όπου κρίθηκε σκόπιμο να πάει η εικόνα του Elvis σε μία ολωσδιόλου διαφορετική αισθητική για να κολλήσει με την επικρατούσα στη συγκεκριμένη χώρα – η κεφαλή του δακρυσμένου πατέρα στο εξώφυλλο του προαναφερθέντος παραπάνω δεύτερου single είναι χαρακτηριστική της λογικής αυτής.

Τις διαφορές ανάμεσα σε όλα τα προαναφερθέντα territories (όπως λέγονται στη δισκογραφική μπίζνα) αλλά και σε μια ολόκληρη αρμαθιά από χώρες σε όλες τις ηπείρους (εντάξει υπερβολή, λείπει η Ανταρκτική) παρουσίασε πριν από μερικά χρόνια στο βιβλίο του με τίτλο ‘Elvis the Ultimate Cover Book’ o Paul Drawing, όπου και οι καλές σε ανάλυση όσο και έκταση αποτυπώσεις των ανά τον κόσμο εξωφύλλων του Big El επέτρεπαν λεπτομερή και άνετη εξέταση από τον αναγνώστη.

Ο Elvis δεν είναι ο μόνος φυσικά που είχε ανάλογη μεταχείριση σε εξώφυλλα. Ανάλογες λογικές έχουν παρατηρηθεί στην περίπτωση ασιατικών δίσκων της Nancy Sinatra, στον αποκλειστικά για τις ανάγκες της ιαπωνικής αγοράς δίσκου του Richard Chamberlain (ναι, του γνωστού ηθοποιού), ακόμα και στον πρώτο δίσκο των Bangles για την φιλιππινέζικη αγορά, για να αναφέρω κάποιες περιπτώσεις από πρώτο χέρι μιας και αναπαύονται στη δισκοθήκη μου.

Και ναι όντως οι συλλέκτες των Beatles παραμένουν οι πλέον αφιονισμένοι ανά την υφήλιο σύμφωνα με μετρήσεις αλλά και μαρτυρίες δισκάδων στην αλλοδαπή και ημεδαπή, όμως και οι ανάλογοι του Elvis δεν υστερούν. Η παγκόσμια επιτυχία του έχει να επιδείξει κυριολεκτικά χιλιάδες εκδόσεις οι οποίες τώρα πια μπορεί να μην έχουν διαφοροποιήσεις ανά περιοχή (και να έχουν τη μορφή best of ή κάποιας remastered έκδοσης όπως για παράδειγμα η ογκώδης φετινή κασετίνα του ‘67 Comeback’) αλλά την εποχή που ο Elvis Aaron Presley ζούσε, είχε κριθεί αναγκαία η αποστολική σχεδόν παρουσία του σε κάθε πλάτος και μήκος της υφηλίου.