Επιστολές διασήμων

Το 2014 ο φημισμένος Σουηδός free jazz σαξοφωνίστας Mats Gustafsson έστειλε μια κόπια του άλμπουμ που σκόπευε να κυκλοφορήσει σε ένα από τα είδωλά του, τον θρυλικό κομίστα, συλλέκτη δίσκων και μουσικό Robert Crumb, και ζήτησε τη γνώμη του. Στο δίσκο περιλαμβάνονταν πειραματικές εκτελέσεις κλασικών τζαζ κομματιών, μουσικών όπως ο Duke Ellington, ο Lars Gullin και οι Ayler Brothers. Ο Crumb δεν μάσησε και απάντησε με ειλικρίνεια. Για να τιμήσει την κριτική ο Gustafsson ονόμασε το άλμπουμ "Torturing the Saxophone" και με καμάρι δημοσίευσε το γράμμα μαζί στα liner notes.

Gustafsson,

άκουσα τελικά τα LP και το CD που μου έστειλες, με το σαξόφωνό σου και τη Σουηδική μοντέρνα τζαζ. Πρέπει να σου πω ότι στο εξώφυλλο του CD, το οποίο είναι μαύρο και δεν έχει πάνω γράμματα, έγραψα με μεγάλα κεφαλαία και ασημί μελάνι "Βασανίζοντας το σαξόφωνο - Mats Gustafsson". Δεν βρήκα απολύτως τίποτα απολαυστικό σ' αυτό ή κάτι που να έχει σχέση με τη μουσική όπως την αντιλαμβάνομαι ή τι διάολο συμβαίνει μέσα στο κεφάλι σου και σε σπρώχνει να βγάζεις τέτοιους θορύβους από ένα μουσικό όργανο. Ειλικρινά, με σόκαρε αυτή η αρνητική, δυσάρεστη εμπειρία της ακρόασης. Το σταμάτησα πολύ πριν φτάσει στο τέλος. Απλώς δεν το πιάνω, δεν καταλαβαίνω περί τίνος πρόκειται.

Και βγαίνετε για ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ μ' αυτό το πράμα. Ουάου. Και οι άνθρωποι... κάθονται... και... το ΑΚΟΥΝΕ... Θέλω να πω, έρχονται εθελοντικά στο χώρο, ίσως και να ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ... ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ για να ακούσουν αυτό το πράμα. Και κάθονται εκεί, ήσυχα, ευγενικά... και ΑΚΟΥΝΕ. Απίστευτο. Θα πρέπει να έρθω κάποια στιγμή για να το δω αυτό με τα ίδια μου τα μάτια.

Δεν τα λέω αυτά για να σε προσβάλλω. Φαίνεσαι ωραίος, πολιτισμένος τύπος και με χιούμορ. Σου μιλάω για τη δική μου αντίδραση στους δίσκους και το CD που έστειλες. Ότι αυτός ο θόρυβος θα μπορούσε να προσφέρει οποιαδήποτε απόλαυση είναι πέρα από την κατανόηση μου, πραγματικά. Είναι αυτό το λογικό τέλος της αυτοσχεδιαστικής μουσικής; Σ' αυτό το σημείο καταλήγει; Πού μπορεί να πάει μετά από αυτό; Υπάρχει ακροατήριο για αυτή τη "free jazz", εκτός από άλλους που την παίζουν και ίσως τις γυναίκες τους, οι οποίες θα πρέπει υπομονετικά να την αντέχουν;

Απλώς δεν το πιάνω. Μήπως είμαι πολύ ντεμοντέ, ένας οπισθοδρομικός απ' το Delaware, ένας ηλίθιος απ' το Battle Crick, ένας βλάκας απ' το Keokuck;

R. Crumb

Το 2002, μετά την ανάγνωση ενός άρθρου του John Densmore των Doors για τους μουσικούς που επιτρέπουν να χρησιμοποιείται η μουσική τους σε διαφημίσεις, ο Tom Waits (ένας τραγουδοποιός που μια δεκαετία νωρίτερα απαίτησε και πήρε πάνω από 2 εκατομμύρια δολάρια από την Frito Lay η οποία έκλεψε ένα από τα τραγούδια του και το χρησιμοποίησε για να πουλήσει Doritos) έγραψε την ακόλουθη επιστολή στο Nation και ξανατοποθετήθηκε πάνω στο θέμα.

Woodland Hills, Καλιφόρνια

Σας ευχαριστώ για το εύγλωττο "παραλήρημα" του John Densmore πάνω στο θέμα των καλλιτεχνών που επιτρέπουν να χρησιμοποιούνται τα τραγούδια τους σε διαφημίσεις. Για το θέμα μιλούσα σε κάθε ευκαιρία, ακόμα και πριν την υπόθεση Frito Lay, όπου χρησιμοποιήθηκε μια ομόηχη εκδοχή του τραγουδιού μου "Step Right Up" τόσο πειστική, που νόμισα ότι ήμουν εγώ. Τελικά, μετά από πολλές περιπέτειες το δικαστήριο αποφάσισε ότι η φωνή μου είναι ιδιοκτησία μου.

Τα τραγούδια μεταφέρουν συναισθηματικό φορτίο και κάποια μας γυρίζουν πίσω σε μια οδυνηρή περίοδο, τόπο ή γεγονός της ζωής μας. Είναι να απορεί κανείς πως μια εταιρεία θέλει να τα εκμεταλλευτεί και να σας ενθαρρύνει να αγοράσετε αναψυκτικά, εσώρουχα ή αυτοκίνητα, ενώ βρίσκεστε υπό την επήρειά τους. Οι καλλιτέχνες που δέχονται χρήματα από διαφημίσεις δηλητηριάζουν και αλλοιώνουν τα τραγούδια τους. Τα υποβιβάζουν στο επίπεδο του jingle, η οποία είναι μια λέξη που περιγράφει τον ήχο του κέρματος, και αυτό είναι το κατάντημα των τραγουδιών. Να θυμάστε, όταν πουλάτε τα τραγούδια σας για διαφημίσεις, πουλάτε και το ακροατήριό σας.

Όταν σαν παιδί έβλεπα έναν καλλιτέχνη που θαύμαζα να κάνει διαφήμιση, σκεφτόμουν, "Τι κρίμα, μάλλον έχει ανάγκη τα λεφτά". Αλλά σήμερα είναι σύνηθες, είναι σαν ιός, οι καλλιτέχνες περιμένουν στην ουρά για να κάνουν διαφημίσεις. Τα χρήματα και η προβολή είναι πολύ δελεαστικά και οι περισσότεροι δεν μπορούν να αρνηθούν. Οι εταιρείες επιδιώκουν να σφετεριστούν την κουλτούρα για χάρη του προϊόντος τους. Θέλουν το κοινό, την αξιοπιστία, την καλή φήμη ενός καλλιτέχνη και όλη την ενέργεια που τα τραγούδια έχουν συγκεντρώσει μέσα στα χρόνια. Ρουφάνε τη ζωή και το νόημα των τραγουδιών και τα εμποτίζουν με υποσχέσεις για μια καλύτερη ζωή με το προϊόν τους.

Τελικά, οι καλλιτέχνες θα ανεβαίνουν στη σκηνή σαν ραλίστες, σκεπασμένοι με εκατοντάδες λογότυπα. John, μείνε αγνός. Η αξιοπιστία σου, η ακεραιότητα και η τιμή σου, είναι πράγματα που καμιά εταιρεία δεν πρέπει να μπορεί να αγοράσει.

Tom Waits

Το 1996, μετά την επιτυχία του ένατου στούντιο άλμπουμ της μπάντας του, "Murder Ballads" ο Nick Cave έμαθε ότι θα ήταν υποψήφιος για ένα από τα βραβεία του MTV, το Best Male Artist. H υποψηφιότητα σύντομα αποσύρθηκε, ως αποτέλεσμα της ακόλουθης επιστολής από τον Cave προς τους διοργανωτές.

21 Οκτωβρίου 1996
Προς όλους εκεί στο MTV

Θα ήθελα να ξεκινήσω ευχαριστώντας όλους εσάς για την υποστήριξη που μου παρείχατε τα τελευταία χρόνια και είμαι ευγνώμων και κολακευμένος από τις υποψηφιότητες που έχω λάβει ως καλύτερος Male Artist. Το air play για τα ντουέτα με την Kylie Minogue και την PJ Harvey από το τελευταίο μου άλμπουμ "Murder Ballads" δεν πέρασε απαρατήρητο και έχει εκτιμηθεί. Τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες για άλλη μια φορά.

Τούτου λεχθέντος, θεωρώ ότι είναι απαραίτητο για μένα να αποσυρθεί η υποψηφιότητα μου για τον καλύτερο Male Artist και επιπλέον, ό,τι βραβεία ή υποψηφιότητες για τα εν λόγω βραβεία που μπορεί να προκύψουν τα επόμενα έτη να δοθούν σε όσους αισθάνονται πιο άνετα με την ανταγωνιστική φύση αυτών των τελετών απονομής βραβείων. Εγώ δεν αισθάνομαι έτσι. Πάντα ήμουν της άποψης ότι η μουσική μου είναι μοναδική και ιδιαίτερη και υπάρχει πέρα από τα βασίλεια που κατοικούνται από εκείνους που υποβιβάζουν τα πράγματα στο επίπεδο της μέτρησης. Δεν βρίσκομαι σε ανταγωνισμό με κανέναν.

Η σχέση με τη μούσα μου είναι ντελικάτη στην καλύτερη των περιπτώσεων και αισθάνομαι ότι είναι καθήκον μου να την προστατεύσω από επιρροές που μπορεί να πλήξουν την εύθραυστη φύση της.

Με πλησιάζει με το δώρο του τραγουδιού και σε αντάλλαγμα εγώ την αντιμετωπίζω με τον σεβασμό που αισθάνομαι ότι αξίζει - σε αυτή την περίπτωση σημαίνει να μην την υποβάλλω στις ταπεινώσεις της κρίσης και του ανταγωνισμού. Η μούσα μου δεν είναι άλογο, ούτε εγώ σε ιπποδρομία και αν ακόμα ήταν, εγώ δεν θα την έζευα σε αυτό το κάρο - αυτό το ματωμένο καλάθι με τα κομμένα κεφάλια και τα λαμπερά βραβεία. Η μούσα μου μπορεί να τρομάξει! Μπορεί να κεραυνοβοληθεί! Μπορεί να με εγκαταλείψει εντελώς!

Έτσι, για άλλη μια φορά, άνθρωποι του MTV, εκτιμώ το ζήλο και την ενέργεια που αφιερώσατε στον τελευταίο δίσκο μου, στ' αλήθεια το κάνω και λέω ξανά ευχαριστώ και ξανά ευχαριστώ αλλά όχι... ευχαριστώ, αλλά όχι.

Με εκτίμηση,
το Nick Cave

Τον Ιούλιο του 1988, σχεδόν αμέσως μετά την πρεμιέρα του "This Note's for You" του Neil Young - ένα τραγούδι και ένα βίντεο στο οποίο οι διάφοροι υψηλού προφίλ μουσικοί κορόιδευαν μάρκες όπως η Pepsi και η Michelob - το MTV αρνήθηκε τη μετάδοσή του, επικαλούμενο "προβλήματα εξαιτίας παραβίασης εμπορικού σήματος". Απαντώντας, ο Neil Young προσφέρθηκε να ξαναγυρίσει το βίντεο, αλλά το MTV υποστήριξε ότι και οι στίχοι ήταν προβληματικοί. Έξαλλος, έγραψε την ακόλουθη ανοιχτή επιστολή προς τα στελέχη του σταθμού.

Η αντιπαράθεση προκάλεσε αίσθηση και το MTV τελικά απέσυρε την απαγόρευση. Στο τέλος το "This Note's for You" ψηφίστηκε "Βίντεο της Χρονιάς" στα MTV Video Music Awards.

6 Ιουλίου 1988

MTV, εσείς οι χέστηδες ανόητοι. Αρνηθήκατε τη μετάδοση του "This Note's For You" γιατί φοβάστε μήπως ενοχληθούν οι χορηγοί σας. Τι σημαίνει το "Μ" στο MTV, Music ή Money; Ζήτω το rock and roll.

Neil Young

Γράμμα που έγραψε η Kim Gordon των Sonic Youth στην Karen Carpenter των Carpenters. Δημοσιεύτηκε και στο βιβλίο "Sonic Youth: Sensational Fix".

Αγαπητή Karen,

Μέσα στα χρόνια των τηλεοπτικών εκπομπών των Carpenters σε είδα να αλλάζεις από ένα αθώο σαν μπισκοτάκι-με-γαλακτερά-μάτια κορίτσι της διπλανής πόρτας σε ψηλόλιγνο σώμα με βαθουλωμένα μάτια που παραπαίει στο καραμελί σκηνικό. Εσύ και ο Richard στο τέλος μοιάζατε σαν ναρκωμένοι - με πολύ λίγη ενέργεια. Τα λόγια βγαίνουν απ' το στόμα σου αλλά τα μάτια σου άλλα λένε: "Βοηθήστε με, παρακαλώ, είμαι χαμένη μέσα στη δική μου παθητική αντίσταση, κάτι πήγε στραβά. Ήθελα να κάνω τον εαυτό μου να εξαφανιστεί από τον έλεγχό τους. Τους γονείς μου, τον Richard, τους σεναριογράφους που με αποκαλούν "χίπι" και "χοντρή". Καθώς διαπαιδαγωγήθηκα να είμαι, όπως και τα περισσότερα κορίτσια, ευγενική και διακριτική, σκέφτηκα ότι κανείς δεν θα παρατηρήσει κάτι που είναι λάθος, εφ όσον προς τα έξω, συνέχιζα να κάνω ό,τι αναμενόταν από εμένα. Μπορεί να ήλεγχαν τις εξωτερικές πτυχές της ζωής μου, αλλά το σώμα μου είναι στον έλεγχο μου. Μπορώ να κάνω τον εαυτό μου μικρότερο. Μπορώ να εξαφανιστώ. Μπορώ να πεθαίνω από την πείνα χωρίς να το ξέρουν. Η φωνή μου δεν θα με προδώσει, οι λέξεις δεν είναι δικές μου. Κανείς δεν θα μαντέψει τον πόνο μου. Αλλά θα κάνω δικές μου τις λέξεις γιατί πρέπει να εκφραστώ κάπως. Ο πόνος δεν είναι τέλειος άρα δεν υπάρχει θέση στη ζωή του Richard γι' αυτόν. Πρέπει να είμαι τέλεια επίσης. Πρέπει να είμαι λεπτή ώστε να είμαι τέλεια. Ήμουν ποτέ τηνέητζερ; Έχω ξεχάσει. Τώρα μοιάζω μεσήλικας με κακή περμανάντ και country-western ρούχα".

Πρέπει να σε ρωτήσω, Karen, ποια ήταν τα πρότυπά σου; Ήταν η μητέρα σου; Τι βιβλία σου άρεσε να διαβάζεις; Σου έκανε ποτέ κανείς αυτή την ερώτηση - πώς είναι για ένα κορίτσι που βρίσκεται μέσα στη μουσική; Ποια ήταν τα όνειρά σου; Είχες φίλες ή ήσουν πάντα με τον Richard, τη μαμά και το μπαμπά; Έτρεχες ποτέ μόνη σε παραλία νοιώθοντας τον ωκεανό να σκάει ανάμεσα στα πόδια σου; Ποια είναι στ' αλήθεια η Karen Carpenter, εκτός από το θλιμμένο κορίτσι με την εξαιρετικά όμορφη, αισθαντική φωνή;

your fan - love,
Κim

Τον Νοέμβριο του 1970, ένα μήνα μετά την υπογραφή πενταετούς publishing deal με την Chrysalis Music, o 24χρονος David Bowie έγραψε την παρακάτω επιστολή στον Bob Grace, τον άνθρωπο που τον υπέγραψε όπου εν συντομία του παρουσίαζε την ως τότε ζωή του.

17 Νοεμβρίου 1970
Haddon Hall

Mr. Bob Grace
Chrysalis Music Ltd
388/398 Oxford Street
London W1

Αγαπητέ Bob

Γεννήθηκα στο Brixton και σπούδασα Τέχνη σε κάποια σχολεία της περιοχής. Στη συνέχεια δούλεψα σε διαφημιστική εταιρία που δεν μου άρεσε πάρα πολύ. Μετά έφυγα και προσχώρησα σε κάποιες rock 'n' roll μπάντες παίζοντας σαξόφωνο, τραγούδησα και λίγο αλλά σε κανέναν δεν άρεσε πάρα πολύ.

Αφού ήμουν ήδη Beatnik, έπρεπε να γίνω και Hippie και ήμουν πολύ βαρύς και έγραψα πολλά τραγούδια σε κάποιες παραλίες και μερικοί τα γούσταραν. Τότε ηχογράφησα το "Space Oddity" και έβγαλα μερικά χρήματα και τα ξόδεψα και όλοι ήταν ευχαριστημένοι.

Τώρα είμαι 24 και είμαι παντρεμένος και δεν είμαι καθόλου βαρύς και ακόμα γράφω και η σύζυγός μου είναι έγκυος πράγμα που μου αρέσει πολύ.

(Υπογραφή)
Love David
_____

Σταχυολογημένα από τη σειρά βιβλίων "Letters of Note".
Επιλογή - μετάφραση: Μπάμπης Αργυρίου