Record Store Day 2017

Η μεγάλη γιορτή των απανταχού μουσικόφιλων, γνωστή ως Record Store Day, βρίσκεται προ των πυλών, και ο ενθουσιασμός αγγίζει το κατακόρυφο. Ειδικά φέτος, που ο θεσμός γιορτάζει τη δέκατη επέτειό του. Αξίζει ως εκ τούτου, μετά από τόσα χρόνια, να τον επαναξιολογήσουμε και να δούμε αν έχει εκπληρώσει τους στόχους για τους οποίους σχεδιάστηκε.

Η RSD λοιπόν ξεκίνησε με σκοπό να κινητοποιήσει τους φίλους της μουσικής να επισκεφτούν ξανά τα ανεξάρτητα δισκοπωλεία, μέσω αποκλειστικών κυκλοφοριών οι οποίες διατίθενται μονάχα εκείνη την ημέρα και σε περιορισμένες ποσότητες. Μετά από όλα αυτά τα χρόνια, δύο από τα παραπάνω τηρούνται ακόμη, κι αυτά υπό συζήτηση. Οι ποσότητες είναι όντως περιορισμένες, κι αυτό από μόνο του είναι ένα πρόβλημα: είναι δίκαιο ένα επτάιντσο με κάποια ακυκλοφόρητη μέχρι σήμερα ηχογράφηση του David Bowie για παράδειγμα, να κόβεται σε πέντε χιλιάδες αντίτυπα για ολόκληρο τον κόσμο (ξανά για παράδειγμα), ενώ η πραγματική ζήτηση για το συγκεκριμένο αντικείμενο πόθου να είναι περίπου δεκαπλάσια; Δε δημιουργεί αυτό εξ αρχής ένα πρόβλημα, απ’ τη στιγμή που η αξία του είναι δεδομένο ότι θα εκτοξευτεί μέσα σε λίγες ώρες και κάποιοι που δεν έχουν πρόσβαση στα δισκοπωλεία εκείνο το Σάββατο, είναι καταδικασμένοι να πληρώσουν πολλά παραπάνω αργότερα για να το αποκτήσουν;

Εκεί ακριβώς είναι που μπαίνουν στο κάδρο τα κοράκια, οι άνθρωποι δηλαδή που είναι έτοιμοι να κάνουν οτιδήποτε προκειμένου να βγάλουν (πολλά) λεφτά, χωρίς να δίνουν δεκάρα για το αντικείμενο αυτό καθ’ αυτό και τη μουσική που περιέχει. Η RSD έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό η μέρα που διάφοροι επιτήδειοι κάνουν πάρτι επάνω από τα ράφια των δισκοπωλείων αγοράζοντας με το κιλό τους δίσκους που διατίθενται και τους μεταφέρουν αργότερα στο ίντερνετ και τα διάφορα sites αγοραπωλησιών, βλέποντας τα πονταρίσματα να ανεβαίνουν μαζί με τους λογαριασμούς τους στην τράπεζα. Δεν είναι άγνωστες οι ιστορίες όπου αγοραστές έχουν προσπαθήσει να πάρουν ολόκληρο το στοκ από τα ράφια, με μονάχα τους υπαλλήλους πίσω από τους πάγκους να μπορούν να τους σταματήσουν. Υπαλλήλους που ασφαλώς κι εκείνοι βρίσκουν έναν τρόπο με την RSD να κερδίσουν ένα έξτρα χαρτζιλίκι, κρατώντας για λογαριασμό τους κάποια αξιόλογα και πολύτιμα τρόπαια πριν καν ανοίξουν οι πόρτες του μαγαζιού…

…Έξω από τις οποίες σχηματίζονται ουρές από τα ξημερώματα (στο εξωτερικό κυρίως, ίσως κι εδώ, αλλά δεν έχω στηθεί αντίστοιχα για να ξέρω), γεμάτες με ανθρώπους αγχωμένους να προλάβουν να αποκτήσουν αυτό που επιθυμούν, μην τυχόν και εξαντληθεί και γυρίσουν σπίτι με άδεια χέρια, ή στην τελική με κάτι που ήθελαν σαφώς λιγότερο αλλά τι στο διάολο, τι θα πουν στους φίλους τους ότι αγόρασαν, τίποτα; Και τι θα ποστάρουν στη σελίδα τους στα κοινωνικά δίκτυα; Συγνώμη, αλλά έτσι χάνεται για μένα όλο το fun της υπόθεσης «είμαι συλλέκτης μα πάνω απ’ όλα φίλος της μουσικής». Μακριά από εμένα οι ψυχαναγκασμοί και οι άτυπες υποχρεώσεις, μόνο και μόνο για να έχω ένα δίσκο περισσότερο στη δισκοθήκη μου. Με άλλα λόγια, δεν δέχομαι με τίποτα ότι πρέπει να πάω ΕΚΕΙΝΗ την ημέρα και μάλιστα ΑΠΟ ΝΩΡΙΣ για να κάνω τα ψώνια μου, παρέα με τα άλλα ψώνια τους φίλους μου συλλέκτες. Δε θέλω κανέναν να υπονοεί μέσα στα μούτρα μου ότι είμαι κορόιδο, ότι δεν είναι στην ουσία δική μου επιλογή το πότε θα πάω να δώσω τα χρήματά μου κι ότι αν δεν κινηθώ γρήγορα, θα χάσω κάποιες σπουδαίες κυκλοφορίες.

Έντεχνα όλα αυτά τα χρόνια, οι εταιρίες κρατάνε κάποιες δυνατές τους κυκλοφορίες για την ημέρα εκείνη, γνωρίζοντας ότι το αυξημένο ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη κατηγορία εκδόσεων έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να ξεπουλήσει παρά αν έβγαινε κάποια άλλη ημέρα. Με άλλα λόγια, γιατί το νέο σινγκλ μετά από πολλά χρόνια των The The να βγει στη RSD; Μα επειδή ο κόσμος θα είναι ούτως ή άλλως στα καταστήματα, οπότε θα το δει μπροστά του και θα το πάρει και θα το ανεβάσει πιθανώς και στους πίνακες επιτυχιών – κι αυτά έχουν σημασία για τους καλλιτέχνες και τις εταιρίες δίσκων που τους αντιπροσωπεύουν. Ήδη έχει δημιουργηθεί ο ανάλογος ντόρος, και το hype που έχει προκληθεί γύρω από αυτό το δίσκο είναι ήδη μεγάλο. Χώρια που το εν λόγω σινγκλ θα έχει πολύ πιθανώς υψηλότερη τιμή από την κανονική. Γιατί δεν ξέρω αν το έχετε παρατηρήσει, αλλά οι RSD δίσκοι είναι αδικαιολόγητα ακριβοί: ένα επτάιντσο των Goblin πριν από 2-3 χρόνια με το κλασικό θέμα του Suspiria είχε περίπου 20 ευρώ (σήμερα μπορείτε να το αποκτήσετε με περίπου 12 ευρώ). Και μιλάμε για επτάιντσο, έτσι; Αντίστοιχα ακριβότερα είναι και τα άλμπουμ, με τη δικαιολογία ότι είναι περιορισμένες εκδόσεις, χρωματιστά βινύλια, πολυτελείς εκδόσεις με πόστερ κτλ κτλ. Τρίχες! Πρόκειται απλά για δίσκους που απευθύνονται σε ανθρώπους που έχουν πάει ψημένοι να ξοδέψουν λεφτά, και οι εταιρίες είναι κατάλληλα προετοιμασμένες να τους τα πάρουν!

Το RSD αφορά επίσης μονάχα το βινύλιο, δεν έχουμε με άλλα λόγια ειδικές κυκλοφορίες σε cd ή άλλο φορμάτ μουσικής. Δεν ξέρω αν αυτό βοήθησε στην εκτόξευση του γοήτρου του μαύρου δίσκου ή απλά ακολούθησε τη μόδα η οποία θέλει τη μουσική να αξίζει να την ακούσεις μονάχα αν ο ήχος της προέρχεται από δίσκο βινυλίου. Ακόμη και άνθρωποι που μέχρι χτες ισχυρίζονταν ότι η μουσική θα έπρεπε να διανέμεται δωρεάν μέσω του διαδικτύου, σήμερα εμφανίζονται σαν φανατικοί ζηλωτές του πανάκριβου κατά τα άλλα βινυλίου, επειδή είναι καλύτερο σα μέσο (λένε αυτοί) ή απλά επειδή δεν ξέρουν τι τους γίνεται (λέω εγώ). Το βινύλιο δεν είναι καλύτερο από το cd σε κανένα επίπεδο – εφόσον πρόκειται για νέα κυκλοφορία, όχι όταν κυνηγάς μια παλιότερη που θες να αποκτήσεις στην αυθεντική της κόπια που δεν είχε τυπωθεί σε άλλο φορμάτ στην εποχή της. Κι ας μη μιλήσουμε για την κασέτα που είναι κι αυτή στα επάνω της, το πιο άχρηστο κι άβολο φορμάτ που έχει έρθει ποτέ προς το μέρος μας – άσχετα αν το έχουμε χρησιμοποιήσει πολύ κι έχουμε αγαπήσει ένα σωρό πράγματα ακούγοντάς τα από μία τέτοια, σε εποχές που ήταν πολύ βολικό και οικονομικό να έχεις πρόσβαση σε μουσικές μέσω σπιτικών ηχογραφήσεων σε μαγνητική ταινία.

Εκατοντάδες λοιπόν καλογυαλισμένα βινύλια σας περιμένουν στα ράφια των δισκοπωλείων, κι όχι μόνο των ανεξάρτητων, όπως προείπαμε παραπάνω. Εφόσον λοιπόν είδαν οι μεγάλες αλυσίδες ότι έχει ψωμί κι ενδιαφέρον η υπόθεση, μπήκαν δυναμικά στο χορό, απορροφώντας μεγάλες ποσότητες από τις περιορισμένες εκδόσεις και τραβώντας προς το μέρος τους το μεγαλύτερο μέρος του ενδιαφερόμενου κόσμου. Λογικό από μία άποψη, αφού και οι εταιρίες που συμμετέχουν στο πανηγύρι των κυκλοφοριών είναι κατά βάση οι πολυεθνικές. Όχι ότι αποκλείεται κανείς από το να συμμετέχει, αλλά εκεί που βρίσκεται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι σε αποκλειστικότητες μεγαθηρίων όπως η Madonna πχ ή οι Queen (τέτοιου είδους ονόματα ούτως ή άλλως έχουν και τους μεγαλύτερους και φανατικότερους συλλέκτες, επομένως και τις πιο εξασφαλισμένες πωλήσεις). Πέρα από αυτά όμως, οι ίδιες αυτές εταιρίες έχουν και μεγαλύτερο κατάλογο, άρα και περισσότερες πιθανότητες να έχουν στα αρχεία τους υλικό που μπορεί να δει τώρα για πρώτη φορά το φως της ημέρας. Από λίγο κάθε φορά για να φτάσει για όλες τις χρονιές μέχρι το ένας-Θεός-ξέρει-πότε. Αν για κάποιο συγκρότημα δεν υπάρχει κάτι νέο, κανένα πρόβλημα. Βγάλε το πρώτο τους σινγκλ σε μπλε βινύλιο ή δώσε το χιτ τους για ρεμίξ και η δουλειά έγινε!

Βγαίνουν όμως τελικά τα μαγαζιά έτσι κερδισμένα; Γιατί γι’ αυτά υποτίθεται ότι γίνεται όλη αυτή η ιστορία. Και ναι και όχι, θα έλεγα. Αναμφίβολα ο τζίρος τους εκείνη την ημέρα εκτοξεύεται, γιατί εκτός από τους συγκεκριμένους RSD δίσκους, πουλάνε και πολλούς άλλους ακόμα, κάνοντας συνήθως εκπτώσεις και προσφορές. Οι πωλήσεις αυτές όμως γίνονται κυρίως σε ανθρώπους που δεν επισκέπτονται τα καταστήματα αυτά τις υπόλοιπες 364 ημέρες του χρόνου, οπότε δεν είναι ότι διευρύνουν την πελατειακή τους βάση, που θα ήταν ίσως και το βασικό ζητούμενο. Τους πελάτες εκείνης της ημέρας δηλαδή το πιθανότερο είναι να μην τους ξαναδούν μέχρι την επόμενη αντίστοιχη ημερομηνία – άντε, και 1-2 φορές ενδιάμεσα, για να μην είμαι απαισιόδοξος. Έχει καθιερωθεί σαν μία γιορτή για όσους δεν θέλουν να χάνουν τα σημαντικά που κάνουν το θριαμβευτικό πέρασμά τους από το timeline του fb τους (fomo το λένε οι πιτσιρικάδες, το έχουν κυρίως κάποιοι γηραιότεροι πάντως!), παρά για όλους τους υπόλοιπους που δεν παραλείπουν να κάνουν τη βόλτα τους για αγορές συχνά – πυκνά, όσο τους επιτρέπουν τα οικονομικά τους τουλάχιστον, στις εποχές που ζούμε… Ακόμη όμως κι αυτά τα ίδια τα μαγαζιά έχουν τα παράπονά τους από την όλη διοργάνωση, όπως για παράδειγμα ότι τους συγκεκριμένους δίσκους τους προπληρώνουν και δεν έχουν δικαίωμα επιστροφής με το τέλος της γιορτής. Οπότε, δεν είναι καθόλου απίθανο να μπορείτε να βρείτε εκείνο που θέλατε ακόμη και την επόμενη ημέρα, χωρίς μάλιστα να χρειαστεί να στριμωχτείτε μπροστά στα ράφια με διψασμένους για αίμα και πλαστικό «μουσικόφιλους».

Και δεν είναι μόνο στα ράφια που θα εξακολουθείτε να βρίσκετε RSD δίσκους για πολύ καιρό ακόμα. Μια περιήγηση στο ίντερνετ φανερώνει ότι παρελθούσες κυκλοφορίες του υπάρχουν πια σε κανονικές τιμές. Ακόμη κι εκείνο το μοναδικό πράγμα που έπεσα στην παγίδα και κυνήγησα την ημέρα της κυκλοφορίας του στο eBay και πλήρωσα κάποια λεφτά της προκοπής, σήμερα καμαρώνει και με κοιτάζει υποτιμητικά έχοντας στο εξώφυλλό του τιμή κατά το ήμισυ χαμηλότερη. Αυτός είναι και ο λόγος που έχω πει από τότε «ποτέ πια», βλέπω την ημέρα σαν μια οποιαδήποτε άλλη του χρόνου. Κι αν δε θα κατάφερνα να πάω για δίσκους, δε θα χαλούσε ο κόσμος (όπως είχε συμβεί πριν από δύο χρόνια). Θα κατέβω όμως το συγκεκριμένο Σάββατο για ψάξιμο, πιο πολύ σαν ευκαιρία να δω φίλους που κάπου εκεί, σε κάποιο από όλα αυτά τα δισκοπωλεία, θα γυροφέρνουν. Μα δε θα ιδρώσω αν δεν καταφέρω να βρω κάτι από όλα εκείνα που με ενδιαφέρουν. Έχουμε καιρό να τα βρούμε αυτά…