Roxy In Pieces

Δέκα χρόνια πριν, στις 21 Ιουνίου, το διάσημο Roxy του Άμστερνταμ παραδιδόταν στις φλόγες. Στα 12 χρόνια της λειτουργίας του μπορεί να μην ήταν συνεχώς στην κορυφή των προτιμήσεων και της ποιότητας αλλά έμεινε στην ιστορία σαν τον πρωτοπόρο χώρο ο οποίος συνέβαλε πιο πολύ από κάθε άλλον στην εδραίωση της μοντέρνας club χορευτικής μουσικής στην Ολλανδία. Να ξεκαθαρίσουμε ότι πρόκειται για την house σκηνή την εποχή που μιλάμε.

Διότι, αν τώρα οι Ολλανδοί έχουν να επιδείξουν DJs και μουσικούς στην πρωτοπορία του (mainstream ή όχι) χορευτικού ήχου, υπήρχε μια εποχή -όχι πολύ παλιά- που οι πρώτοι DJs που τόλμησαν να παίξουν house δέχονταν ...τασάκια και αναπτήρες από το κοινό. Ήταν η εποχή που στα dancefloors το hip-hop συναγωνιζόταν το classic funk και οι DJs δεν ήξεραν καν να μιξάρουν.

Ο Eddy de Clerq ήταν ο DJ που το έβαλε αμανάτι να εισάγει και στην Ολλανδία τη νέα μουσική την οποία είχε γνωρίσει στα ταξίδια του στην Αγγλία και στο Βελγικό Boccaccio. Μαζί με τον ακραία δημιουργικό Peter Giele και τον Arjen Schrama έστησαν το Roxy, ένα κλαμπ με αυστηρότατη πόρτα με σκοπό να βρουν μια στέγη τα πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής κάτω από το πιο απενεχοποιημένο άντρο διασκέδασης του Amsterdam. Από το πρώτο (αποτυχημένο) event με την Grace Jones μέχρι και lives καλλιτεχνών όπως ο Henry Rollins, τελικά επικράτησαν οι διάφορες DJ βραδιές. Ενάντια σε κάθε πρόβλεψη, ο de Clerq κατάφερε να μαζέψει γύρω του σχεδόν όλους τους πρωτοπόρους house DJs της Ολλανδίας (και να διώξει άλλους τόσους, λόγω χαρακτήρα).

Αν ο Schrama και οι μελλοντικοί αντικαταστάτες του ήταν αυτοί που "έτρεχαν" την επιχείρηση (η οποία σημειωτέον ποτέ δεν κατάφερε να "βγάλει" τα λεφτά των επενδυτών), ο Giele έβαλε μπροστά ένα συνεχώς εξελισσόμενο αισθητικό πρότζεκτ κιτσάτης μεγαλοπρέπειας και μετέτρεψε έναν παλιό κινηματογράφο σε μια μοντέρνα Ρωμαϊκή αρένα νυχτερινής διασκέδασης. Ξέροντας το πώς κατέληξε η ιστορία, η τότε πρόθεσή του να δημιουργήσει κάτι "που θα κρατούσε για πάντα" φαντάζει άκρως ειρωνική.

Κάποια στιγμή "έπιασε" η house μουσική και γι' αυτό δεν ευθύνεται αποκλειστικά το Roxy. Απλά δυο συστατικά-καταλύτες βρήκαν το δρόμο τους στην ηδονιστική γενιά των nineties που έχοντας ακούσει για τους χίπις και τους πανκς, βρήκε στο house τη δικιά της πρωτοπορία. Το ένα περιγράφεται γλαφυρά στο καταπληκτικό βιβλίο των Brewster & Broughton "last night a dj saved my life": πρόκειται για το σεξ κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά της γκέυ κοινότητας. Το άλλο είναι αυτό που άσκοπα προσπαθούσε να σταματήσει η αυστηρή πόρτα του Proxy: τα ναρκωτικά και κυρίως το χάπι με τη χαμογελαστή φατσούλα, το γνωστό και ως ecstasy.

Δέκα χρόνια μετά, διαβάζοντας το καταπληκτικό βιβλίο του Job de Wit, "το Roxy και η επανάσταση του house", διαπιστώνω ότι οι πρωτοπόροι έχουν στο μεταξύ περάσει όλα τα στάδια των techno μεταλλάξεων και όσοι δε βγήκαν στη σύνταξη πλέον παίζουν world, dubstep κλπ. Μεροκάματο είναι αυτό ακόμα και για τους επαγγελματίες πρωτοπόρους. Ένα αξιοσημείωτα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που με τον ένα ή άλλο τρόπο συνέβαλαν στην εδραίωση της Ολλανδικής ηλεκτρονικής χορευτικής σκηνής (όπως ο Ηλίας Τσακουμακίδης του δισκάδικου Attalos) έχουν πεθάνει, πολλοί από τις παρενέργειες του τρόπου ζωής που επέβαλε η ηδονιστική επανάσταση. Τα θρυλικά δισκάδικα της εποχής έχουν κλείσει ή μεταλλαχθεί -ακόμα και το boudisque στο Άμστερνταμ, το οποίο κάποτε ήταν τόσο κατεστημένο όσο και το μουσείο Βαν Γκογκ. Το δε κοινό έχει πακεταριστεί αναλόγως και από τα πρώτα επικίνδυνα, παράνομα πάρτι στις καταλήψεις ή σε ξεχασμένες αποθήκες πληρώνει εισιτήρια των 50 και των 100 Ευρώ για dance φεστιβάλ και events μαζικότατης προσέλευσης όπου όλοι πειθήνια σηκώνουν ψηλά τα χέρια τους και παραδίδονται εκστασιασμένοι (κυριολεκτικά ή μεταφορικά) στην εκάστοτε πρωτοπορία.

Το δε Roxy; Δέκα χρόνια πριν, την μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, μετά την κηδεία του Giele και στο επιμνημόσυνο πάρτι προς τιμήν του έπιασε φωτιά και καταστράφηκε ολοσχερώς. Αυτό κι αν είναι συμβολισμός (ή το άτακτο χέρι του θεού Πάνα, ποιος ξέρει;).

Αυτές τις μέρες έχουν προγραμματιστεί διάφορα dance events και εκθέσεις στην Ολλανδία για να τιμήσουν την επέτειο, ενώ παράλληλα βγαίνουν (πανάκριβες) εκδόσεις και μια γενική νοσταλγία διακρίνεται στα σχετικά αφιερώματα του μουσικού τύπου. Ακόμα κι από άτομα που τότε δε γούσταραν καθόλου τη μουσική για την οποία το Roxy τελικά έμεινε στην ιστορία. Έτσι είναι με τέτοιους χώρους: πόσοι από αυτούς που λένε "ήμουν εκεί" ήταν πραγματικά;

Δεν έχει σημασία. Πλέον είσαι παντού και πουθενά, αρκεί να έχεις μια καλή σύνδεση στο Ίντερνετ. Τα τασάκια σταμάτησαν προ πολλού να εκτοξεύονται κι η μετάλλαξη του κοινού σε μοναχικό πειθήνιο κυνηγό της ηδονής στα μαζικά πάρτι του Σαββάτου έχει συντελεστεί. Οι σημερινοί νέοι σηκώνουν βαριεστημένα τους ώμους όταν ακούν τις ιστορίες από τους "παππούδες" του house οι οποίες μιλούν για το συλλογικό διονυσιακό feeling που μια φορά κι έναν καιρό δονούσε αίθουσες σαν του Roxy. Αφού το ίδιο feeling είναι ακόμα εδώ, στα νέα τα στέκια, θα σου πουν. Αμφιβάλλει κανείς γι' αυτό;

Κι η μουσική κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό της έχοντας βάλει μόνιμα στη φορμαλδεΰδη του μηδενισμού την τελευταία κραυγή της εφηβικής απελπισίας σε μορφή sample σαν αυτά που στείλαμε στο διάστημα για να τ' ακούσουν οι εξωγήινοι όταν τα βρουν (κι αν δεν έχουν αυτιά;). Κι οι κριτικοί της πρωτοπορίας τριγυρνούν ασθμαίνοντας για να καλύψουν το επόμενο γεγονός της ημέρας (της νύχτας για να ακριβολογούμε). Ένα παραμένει το γεγονός πάντως: όταν βάζεις πολύ αλάτι στο φαγητό, σιγά-σιγά όλα σου φαίνονται πιο άνοστα.

sex & drugs & roxy: δείτε εδώ κι εδώ κάποιες ενδεικτικές φωτογραφίες