Τζαζ το 2018

Ακούω δεξιά κι αριστερά γκρίνιες για την συνολική μουσική εσοδεία της χρονιάς, που φτάνει στο τέλος της σιγά σιγά. Τις πρώτες φορές δεν ασχολήθηκα καθόλου με τα συγκεκριμένα σχόλια, αλλά όσο πλησιάζουμε το τέλος που σαν γνήσιοι ψυχαναγκαστικοί ακροατές κάνουμε την σούμα μας και την αποτίμηση μας και συνεχίζω να ακούω ολούθε γκρίνιες για κακή χρονιά χωρίς σημαντικές κυκλοφορίες, εκνευρίζομαι λίγο.

Από την μια είναι ωραίες αυτές οι καφενειακές γκρίνιες όταν γίνονται για χάρη της κουβέντας και δίνουν τροφή για εποικοδομητικό μουσικό διαπληκτισμό. Αλλά από την άλλη όταν τέτοιες δηλώσεις γίνονται παντιέρα, μεγεθύνονται και επικρατούν σε μέσα μουσικής ενημέρωσης και ανεξάρτητες απόψεις και παγιώνονται, μέχρι τελικά να γίνουν αφορμή για επιστροφή στα εύκολα, στα χιλιοακουσμένα, τα γνωστά, σε εκείνα που πάντα γνώριζες και νιώθεις την θαλπωρή, τότε είναι που εκνευρίζομαι ακόμα περισσότερο.

Πέθαναν κυρίες/οι οι ήρωες του παρελθόντος, αυτοί που μας μεγάλωσαν και μας γαλούχησαν μουσικά, μας πήραν από το χέρι και μας έμπασαν σε δίσκους, ιστορίες και μελωδίες. Άλλοι στην κυριολεξία, άλλοι απλά στέρεψαν καλλιτεχνικά, άλλοι απομυζούν την αγελάδα του παρελθόντος και άλλοι απλά έπαψαν να υπάρχουν αφού τους πέταξε έξω το σύστημα θέλοντας και μη. Ακόμα και εκείνοι που μας εξέπληξαν πριν δέκα χρόνια αποδείχτηκαν διάττοντες αστέρες του ενός δίσκου και πάει χάθηκαν και αυτοί.

Εμπρός λοιπόν για νέα πρόσωπα, για νέα μουσικά ρεύματα, για νέες μουσικές αναζητήσεις και συγκινήσεις, εκτός του comfort zone του καθενός, εμπρός για πειραματισμούς και δοκιμές. Σαφώς και κανείς δεν πρέπει να νιώθει την πίεση να ακούσει νέα πράγματα αν βολεύεται με εκείνα που ξέρει τόσα χρόνια αλλά συνάμα είναι και αναρμόδιος να μιλάει για κακές χρονιές και μουσικές μπάζες με φτωχή εσοδεία, ειδικά τη σήμερον ημέρα που η δισκογραφία έχει ξεχειλώσει και ανοίξει προς πάσα κατεύθυνση. Πλέον δεν υπάρχουν οι δισκογραφικοί ογκόλιθοι του παρελθόντος ή και να υπάρχουν δεν αφορούν την εστέτ λογική της indie κουλτούρας που ζει για το επόμενο καλοκρυμμένο best thing που σιγοψιθυρίζεται μεταξύ μερικών «τσακαλιών» στις άκρες του διαδικτύου.

Και δεν ανοίγω καν το μεγάλο θέμα που θέλει το συναυλιακό καλεντάρι να είναι γεμάτο από μουσικούς δεινόσαυρους στα όρια της σύνταξης. Ακόμα και αν η προσέλευση χτυπάει ρεκόρ κάθε φορά με το πρόσχημα της καλοπέρασης και της ξεγνοιασιάς. Γιατί όπως και να το κάνουμε μια τέτοια νοσταλγική μουσική ρομαντζάδα, με τους φίλους μας σε όλους μας αρέσει και από την άλλη είναι και απαραίτητη να υπάρχει για να λειτουργεί το σύστημα ανατροφοδότησης πόρων σε μικρότερες συναυλίες. Το πρόβλημα είναι όταν με κόπο και χρήμα δημιουργούνται αυτές οι μικρές, οι ανεξάρτητες συναυλίες και δεν υπάρχει το κοινό να τις στηρίξει και κυριότερα το ενδιαφέρον για νέες συναυλιακές συγκινήσεις.

Και για να αφήσω στην άκρη το «συναυλιακό» που είναι μείζον θέμα και να ξαναγυρίσω στην δικιά μου γκρίνια, για τις γκρίνιες που ακούω.

Σαφώς και υπάρχουν μουσικά παρακλάδια που παραπαίουν καλλιτεχνικά ή που πλέον δεν έχουν να δώσουν τίποτα καινούριο αλλά πιστεύω ότι ακόμα και εκεί όποιος ψάχνει έστω και λίγο θα βρει αξιόλογα πράγματα. Κάπως έτσι γίνεται και με την διεθνή σκηνή της τζαζ που πέρασε και αυτή από τα χίλια κύματα και πλέον κατάφερε να τουμπάρει την εσωτερική κρίση βαρεμάρας που την είχε κατακλίσει και να βγει ξανά τα τελευταία χρόνια με θαυμάσια παραδείγματα νέων μουσικών, με δίσκους και επιμέρους σκηνές στολίδια.

Μια σκηνή μέχρι πρότινος κατακυριευμένη από μαθουσάλες του είδους να βγάζουν σύνταξη με τζαζ στανταράκια κάνοντας ζημιά στο ιδίωμα που τώρα πλέον σφύζει από νέο αίμα, ταλαντούχο και θαρραλέο μουσικά. Ένα μουσικό ρεύμα που χαράζει πορεία, χωνεύει τις γύρω μουσικές προσλαμβάνουσες στο δικό του φορμά και βγάζει μεγάλους δίσκους συνεχώς. Μια ακατάσχετη περιρρέουσα έμπνευση που παρασέρνει ακόμα και τους βετεράνους να πειραματιστούν ξανά και να θυμηθούν τα άγουρα τους χρόνια που η τζαζ ήταν επικίνδυνη, μια μουσική πράξη συγκεκριμένη με δύναμη και θάρρος. Διανύουμε μια νέα άνοιξη στην τζαζ σκηνή που πλέον οφείλει να απασχολεί τον καθένα μας μουσικά. Άλλους λιγότερο, άλλους περισσότερο αλλά σίγουρα δεν είναι κάτι που παραβλέπεται. Ακόμα και χωρίς την προβολή των δυνατών μέσων και χωρίς την όλη προώθηση η τζαζ σκηνή τρυπώνει σε σπίτια, σε αυτιά από στόμα σε στόμα. Αντιστέκεται σθεναρά στην –με το ζόρι– επικράτηση της Rap/RnB/Trap στο παγκόσμιο μουσικό γίγνεσθαι και αποτελεί σταθερά μια ποιοτική μουσική νησίδα σε μια θάλασσα μαζικής μουσικής κουλτούρας που θέλουν σώνει και ντε να μας την επιβάλλουν με το πρόσχημα της μόδας, του μοντέρνου, του επίκαιρου.

Παρακάτω είναι επιλεγμένοι κάποιοι από τους πραγματικά πάρα πολλούς αξιόλογους δίσκους που κυκλοφόρησαν φέτος κάτω από την γενική ταμπέλα της τζαζ. Λίγο πιο άσημοι, πιο μοναχικοί, λίγο ανεξάρτητοι σε σχέση με την υπόλοιπη πλούσια εσοδεία που κατάφερε να βγει παραέξω σε περισσότερα αυτιά. Δίσκοι που είναι στην δική τους μουσική κοσμάρα, ο καθένας τους με μεδούλι και μουσική ουσία που είτε πατώντας πάνω στην τζαζ, είτε λοξοκοιτώντας την, είτε απλά περνώντας δίπλα της αποτελούν μικρά, ανεξάρτητα μουσικά στολίδια. Όπως και να το δεις, οι έντεκα αυτοί δίσκοι αποτελούν την τέλεια μαγιά για τα επόμενα χρόνια σε μια σκηνή που ξαναβρήκε τον εαυτό της τα τελευταία χρόνια.

Και μιας και η απέραντη λιστολογία είναι κυρίαρχο γεγονός για τον μουσικό τύπο αυτές τις μέρες και οι πληροφορίες που απορρέουν από αυτές δεν αφήνουν περιθώρια για πολλά λόγια και εκτενείς παρουσιάσεις, η επόμενη εντεκάδα σε σύμπνοια με το λακωνικό πνεύμα της εποχής παραθέτεται εδώ αυτούσια με λίγα λόγια σε μορφή τιτιβίσματος. Ή αποδεδειγμένα πλέον με τόσους χαρακτήρες όσους μπορεί να δώσει προσοχή ο βιαστικός μέσος χρήστης του διαδικτύου λίγο πριν κλείσει το παράθυρο και φύγει για άλλες σελίδες.
 

Ill considered - Ill considered 3: Μηχανές παραγωγής νέας μουσικής, με αυτοσχεδιαστικές συνθέσεις, έμφυτη νοοτροπία συνθετικής περιπέτειας που πατά στις παραδοσιακές φόρμες σαν βάση αλλά δεν μένει μονάχα εκεί. Δίσκος για πολλαπλές ακροάσεις, στρωτός και φιλικός σε άπειρα αυτιά.

Mako Sica / Hamid Drake - Ronda: Υπέροχη συνεργασία του περκασιονίστα H. Drake σε έναν πανέμορφο ατμοσφαιρικό τζαζ δίσκο γεμάτο μυσταγωγία. Με μεγάλες σε διάρκεια συνθέσεις που απλώνονται και εξελίσσονται μαγικά σε ένα αργόσυρτο μουσικό ταξίδι. Δίσκος-λουκούμι για συνεχόμενες μεταμεσονύκτιες ακροάσεις.

1000 Kings - Raw Cause: Από την νέα σκηνή του Λονδίνου και αυτοί, μπολιάζουν στην τζαζ τους ένα σωρό επιρροές και δημιουργούν ένα χαρμάνι όμορφο, μοντέρνο και ελπιδοφόρο ως προς την κατεύθυνση της σκηνής γενικότερα. Αν καταφέρουν δε και ισορροπήσουν περισσότερο ηχητικά τότε θα έχουν ένα λαμπρό μέλλον μπροστά τους.

Dakhla Brass - Murmur: Από την Impossible Ark Records του (μαντέψτε) Λονδίνου που έχει συνεισφέρει τα μέγιστα στην εκκολαπτόμενη σκηνή, οι Dakhla Brass δίνουν μια πιο ζωντανή, funky νότα στην τζαζ σκηνή. Στηριζόμενοι στα πνευστά ξέρουν να δημιουργούν πιασάρικες συνθέσεις με ουσία και μπρίο και κυρίως έναν άρτιο δίσκο που δύσκολα θα του βρεις ψεγάδι.

SKICKI-SKIUK - Chrarumimia: Πλασάρονται σαν το μέλλον της πολωνικής τζαζ και δημιουργούν τζαζ με μια ροκ νοοτροπία. Ακούγονται πιο κοντά στα αυτοσχεδιαστικά μονοπάτια παραδοσιακής τζαζ, με μεγάλα κομμάτια και στριφνά περάσματα αλλά συνολικά παραδίδουν ένα δίσκο κόσμημα που αποπνέει μια ελαφρώς παλιομοδίτικη ακαταμάχητη αισθητική.

Anteloper - Kudu: Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια πιο πειραματική προσέγγιση μακριά από παραδοσιακές φόρμες. Η υπερταλαντούχα τρομπετίστρια Jaimie Branch συμπράττει με τον ντράμερ Jason Nazary όπου και μαζί δημιουργούν στο στούντιο έναν πειραματικό δίσκο που με όχημα την τζαζ εκτοξεύεται παντού με αυτοσχεδιαστικό θράσος και πολύ ταλέντο χωρίς στεγανά και ταμπέλες. Σφύζει από ζωντάνια και μια ελαφριά αγαρμποσύνη που καταφέρνει όμως και την κάνει πλεονέκτημα του στο τέλος.

Uniting Of Opposites - Ancient Lights: Ντεμπούτο για τους Λονδρέζους (ναι, και αυτοί!) που συνδυάζουν αρμονικά την τζαζ με την ινδική παραδοσιακή μουσική φόρμα και μελωδική γραμμή. Δίνοντας βάρος και κυρίαρχο ρόλο στο σιτάρ, η μουσική τους ρέει από το πρώτο λεπτό και σε ταξιδεύει κατευθείαν προς Ινδία μεριά. Δίσκος μονορούφι που ακούγεται σε λούπα, διαφορετικός από τον σωρό λόγω του “έθνικ” χαρακτήρα του.

Mopo - Mopocalypse: To φινλανδικό τρίο έχει την καλύτερη –για μένα– σύνθεση, με το σαξόφωνο να παίζει το μελωδικό ρόλο και το rhythm section (μπάσσο & ντραμς) να γκρουβάρει πάνω του. Ο δίσκος τους ποικίλει διαθέσεων και ρυθμών προσφέροντας έτσι μια ευρεία εμπειρία ακρόασης. Από τα ατμοσφαιρικά και “αγαπησιάρικα” πηδούν με ευκολία στα χιτάτα και σχεδόν ροκ –στη δομή– τραγούδια και με αυτό το τρόπο δεν λένε να ξεκολλήσουν από το πικάπ.

Onom Agemo & The Disco Jumpers - Magic Polaroid: Εδώ η τζαζ ακούγεται σε ένα πολύ ευρύ μουσικό πλαίσιο, αλλά δεν μου πήγαινε η καρδιά να μην τους αναφέρω τους Βερολινέζους Onom Agemo. Η μουσική τους είναι πιο κοντά σε funk, disco πλαίσια με ανεβασμένους ρυθμούς και διάθεση ενώ καταφέρνουν και σε κάνουν να χορεύεις μόνος σου από την πρώτη κιόλας νότα. Παιχταράδες όλοι τους, θα ήταν ευτύχημα να τους πετύχαινα κάπου ζωντανά.

Bixiga 70 - Quebra-Cabeça: Και εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια αμιγώς τζαζ κυκλοφορία. Οι Βραζιλιάνοι πλημυρίζουν από μπρίο και ταμπεραμέντο και μας δίνουν ένα πανέμορφο δίσκο γεμάτο μουσικές επιρροές από όλο το μουσικό φάσμα. Με το latin στοιχείο ισχυρό οι Bixiga 70 ακούγονται σαν μια τεράστια ορχήστρα με διαολεμένα γκρουβαριστά τραγούδια που κολλάνε στο μυαλό σου για καιρό. Απίθανος δίσκος άδικα τόσο άγνωστος.

Maria Faust - Machina: Η σαξοφωνίστρια M. Faust ενώ μουσικά στο νέο αυτό δίσκο πατάει σε γνωστά μουσικά μονοπάτια της τζαζ, ο τρόπος με τον οποίο το κάνει και η ποιότητα που αποπνέει ο δίσκος της είναι στοιχεία ικανά να σε μαγνητίσουν και να σε βυθίσουν στο “Machina” της. Δουλεμένος μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, ένα χορταστικό δείγμα τζαζ μουσικής φιλικό προς όλα τα αυτιά.

Τέλος, για του γραπτού λόγου το αληθές, παραθέτω απλά ονομαστικά κάποιους ακόμα φετινούς δίσκους που ταιριάζουν στο αφιέρωμα αυτό, για όλα εκείνα τα τσακάλια εκεί έξω που ψάχνουν και ακόμα και ο τίτλος ενός δίσκου θα κάνει την δουλειά που πρέπει. Αν υπολογίσεις δε και τους “γνωστούς” δίσκους τότε μιλάμε για μία απίθανη χρονιά από καταβολής τζαζ και μόνο τζαζ κυκλοφοριών.

Blameful Isles - Pleroma
Mary Halvorson - Code Girl
Des Lions Pour Des Lions - Derviche Safari
John Zorn - Masada Book 3 - The Book Beri'ah
The End - Svårmod Och Vemod Är Värdesinnen
Joshua Redman - Still Dreaming
Salim Washington - Dogon Revisited
Chip Wickham - Shamal Wind
Emanative - Earth
Ben LaMar Gay - Downtown Castles Can Never Block The Sun
Soil & "Pimp" Sessions - Dapper
Nubya Garcia - When We Are
Makaya McCraven - Universal Beings
Brötzmann / Leigh - Sparrow Nights
Oytun Ersan - Fusiolicious