Ένας άκοπος απολογισμός

Απ' όλες τις ανασκοπικές μπαρουφολογίες των περιοδικών κι εφημερίδων, προτιμώ πάντα να ανατρέχω σε κάποιο καλό έντυπο του εξωτερικού. Και το δωδέκατο τεύχος του Uncut κάθε Δεκέμβρη προσφέρει πάντα μια ψύχραιμη και περιεκτική επισκόπηση του λήγοντος 365ήμερου, που λέω να σας παρουσιάσω, σχολιάζοντας κι επεμβαίνοντας, ως πιστός του διαλόγου ανάμεσα σ' ένα ενδιαφέρον κείμενο και στον αναγνώστη του.

Και φέτος λοιπόν οι συντάκτες του έβαλαν στην άκρη 60 δίσκους. Ως καλύτερον όλων επιλέγουν το "Yoshimi battles the pink robots" των Flaming Lips, ένα δίσκο που για πολλούς ξεπερνάει και το "Soft Bulletin". Ο χρόνος θα δείξει, οι Lips φτιάχνουν δίσκους που όχι μόνο αντέχουν αλλά κι απαιτούν γερή χρονοτριβή. Η επιλογή αυτή πάντως είναι σαφώς πιο δεκτή σε σχέση με τη περσινή του περιοδικού, που ήταν το "Gold" του Ryan Adams. Μια πρώτη κατηγορία λοιπόν είναι τα «γερά» κι αγαπημένα μας ονόματα που έχουν καταξιωθεί στις συνειδήσεις μας και μας τιμούν με όμορφα δισκάκια. Εδώ ανήκουν, εκτός απ' τους Flaming Lips και τους αιώνια ποιοτικούς Sonic Youth ("Murray Street") και Paul Weller ("Illumination"), οι Notwist (με το έκτο τους "Neon Golden") κι απ' το αντίστοιχο ποπ συνάφι οι Saint Etienne, με το επίσης έκτο τους και περισσότερο «ψαγμένο» "Finisterre". Ελαφρά παρεκκλίνουσα πορεία που τους βγαίνει σε καλό κάνουν κι οι Lambchop ("Is a woman", αλλά χάσαμε το λογαριασμό εδώ) κι ο Beck ("Sea change"). Όχι αναπάντεχος αλλά πάντα συζητήσιμος και το νέο του περσινού πρωτάρη ("Demolition").
Δύο ιδιαίτερα αγαπημένα μας σχήματα έβγαλαν δεύτερο δίσκο που για πολλούς ξεπέρασε και το δυνατό τους ντεμπούτο. Νέοι στην παρέα αυτή λοιπόν οι Doves, το "Last broadcast" των οποίων ξετρέλανε αρκετούς από εμάς κι οι Coldplay με το "Α rush of blood of the head". Αντίθετα ευχάριστη έκπληξη για μένα, αλλά όχι για τους υπόλοιπους ήταν το δεύτερο lp του εκλεκτού των περσινών ανασκοπήσεων άλλων εντύπων, του Badly Drawn Boy ("Ηave you fed the fish?"). Κι ακόμα πιο ευχάριστη η γλυκειά θωπεία της Beth 'Portishead' Gibbons και του Rustin Man ("Out of season"). Μόνο νέους φίλους απέκτησαν κι οι Queens of the Stone Age με το "Songs for the deaf", «αυτή την ιδιόμορφη μείξη Led Zeppelin, Devo, Morricone και Neu!».

Ενδιαφέρον αποτελεί η συμμετοχή πολλών γερόλυκων, είδος που άλλωστε παίρνει μια γερή εκδίκηση τα τελευταία χρόνια. Και δε μιλάμε για τους Τζαγγεροσαρμάδες των δελτίων ειδήσεων. Κατ' αρχήν ο Tom Waits έβγαλε φέτος δυο δίσκους τον έναν καλύτερο απ' τον άλλον, το "Alice" και το "Blood Money" (το Uncut επιλέγει το δεύτερο), με τη σύζυγό του Kathleen Brennan να συμ-βουτά στις μπρεχτικές τους ατμόσφαιρες. Ο Bowie με το "Heathen" φαίνεται πως ξέφυγε οριστικά τις κακοτοπιές που σκόνταφτε εδώ και κάτι χρόνια, ενώ μέχρι κι ο Springsteen έβαλε έναν πούρο (προσοχή στον τόνο) δίσκο ("The rising"). Στον κατάλογο των πολεμιστών που πέταξαν το εφάπαξ στα σκουπίδια συμπεριλαμβάνεται κι ο αειθαλής Robert Plant ("Dreamland") και οι δύο Brians, ο Ferry με το "Frantic", «το πιο ζωντανό κι εφευρετικό του σόλο εδώ και μια δεκαετία», κι ο Wilson, με τις Royal Festival Hall ηχογραφήσεις ("Present pet sounds live").

Αλλά είχαμε και τις πραγματικά αναπάντεχες επισκέψεις. Ήταν η χρονιά των comebacks ή έστω μερικών απρόσμενων επιστροφών. Εκτός κατηγορίας, out of space but never out of time, το "American Supreme" των Suicide. Κανείς μας δεν πίστεψε πως θα έβγαζαν μαλακία και δεν διαψευστήκαμε. Kατ' άλλους το comeback της χρονιάς είναι του 60s soul man Solomon Burke ("Don't give up on me") ή του Vic Godard και των Subway Sect ("Sansend"), με εντελώς σύγχρονο ήχο. Για να μη μιλήσουμε για τη συνεργασία Shelley / Devoto ("Buzzkunst") στην Cooking vinyl. Είχαν να παίξουν μαζί απ' το 77 με τους Buzzcocks. Ποτέ δεν είναι αργά, έτσι; Αλλά κι ο Ian Dury μας κλείνει το μάτι από πέρα. Το "Ten more turnips from the tip" είναι τα ημιτελή κομμάτια που φρόντισαν ο υιός του Baxter και φυσικά οι Blockheads. Ενδιαφέρον θα έχει κι η έστω και ξαναζεσταμένη συνεργασία του Gary Lucas, κιθαρίστα του Captain Beefheart με τον Jeff Buckley ("Songs to no one", 1991-92). Βέβαια τα παιδιά του Uncut είναι και κρυφοαμερικάνοι των ΑΟR, ΜΟR και jazz rock. Πάντα βάζουν στο τοπ και κανα δυο ξεχασμένους του είδους. Φέτος έχουν τον Warrren Zevon (με το "My ride's here", λίγο πριν ανακοινώσει πως πεθαίνει από καρκίνο) και τον ... Jackson Browne ("The naked ride home") (!). Αν το πάρουμε έτσι, γιατί αγνοήθηκε το φετινό πόνημα του Peter Hammill ("Clutch");

Έχουμε και «νεότερους παλιούς». Δυο διακριτικές φιγούρες απ' τα 80ς φαίνεται πως θέλουν να διεκδικήσουν μια θέση που πίστευαν πως είχαν κρατημένη στο ποπ λεωφορείο. Οι Roddy Frame ("Surf") κι Edwyn Collins ("Doctor Syntax") μας είχαν απομακρύνει με το συνεχή εξαμερικανισμό του ήχου τους αλλά εξακολουθούν να γράφουν ωραία κομμάτια. Ενώ ο Paul Westerberg πρών Replacements δεν έχει τέτοιο φόβο. Έχει φανς που του την έχουν κρατημένη χρόνια κι αυτός ανταποδίδει με το διπλό "Stereo/Mono". Ειδική περίπτωση οι αγαπημένοι μου ελεκτρ-οπερα-ντίσκο Sparks, για το "Lil' Beethoven" των οποίων λέγεται πως ακολουθεί τις δυνατές στιγμές του προ διετίας "Balls" αλλά και του προ ... τριακονταετίας "Kimono my house" - ανυπομονώ! Να προσθέσω πως φέτος έβγαλαν κι ένα μπεστ.

Από φρέσκο πράγμα όμως τι γίνεται; Κάτι που να μας θυμίσει πως δε ζούμε ούτε στο 75 ούτε στο 85. Φαίνεται πως το καλύτερο φετινό πάρτυ από πλευράς γκαράζ έγινε στους Streets ("Original Pirate Material") κι από χιπ χοπ στον El-P ("Fantastic Damage"). Την ζωντανή ποπ και ροκ άποψη αντιπροσωπεύουν οι My Computer ("Vulnerabilia") ενώ ο πιο πολύπαθος δίσκος της χρονιάς στο ίδιο στυλ πρέπει μάλλον νάναι το "Yankee Hotel Foxtrot" των Wilco. H μπάντα διαλύθηκε, η εταιρεία τους απέρριψε, στο εξώφυλλο δυο διαφορετικοί δίδυμοι πύργοι. Κι όμως, άξιζε τον κόπο. Πολλοί ίδρωσαν μέσα κι έξω με το α λα Gang of four βρώμικο πανκ φανκ Radio 4 ("Gotham"). Άλλοι πάλι τη βρήκαν το νιρβάνα με το "The beginning stages" των Polyphonic Spree η με το αεικίνητο των νέων Cornershop ("Handcream for a generation").

Kι επειδή είναι και καλές χρόνιες για μπαλλανταδόρους, o βετεράνος πια "Nashville giant" Steve Earle με τον έκτο του δίσκο ("Jerusalem"), ένας φίλος του Ryan Adams (Jesse Malin, "The fine art of self destruction") κι ο Dan Bern - παιδιά που αγαπούν πολύ τον Dylan, τον Guthrie, τον Young και δεν το βροντοφωνάζουν- φαίνεται πως βρήκαν το δρόμο τους προς το κορεσμένο είδος. Ο Jim O' Rourke άφησε τα ανακατέματά του με Wilco και Sonic Youth για έναν ακόμη προσωπικό ταξίδι στο νότο ("Insignificance"). Περισσότερο μου κίνησαν το ενδαφέρον η Ιρλανδή Gemma Hayes (με David Fridmann στην παραγωγή και Joni Mitchel / Pixies στις βασικές επιρροές) κι η backing μπάντα του Brian Wilson, οι Wonderminds ("Mind if we make love to you", τέταρτός τους). Στη θηλυκή πλευρά του είδους ξεχώρισε το τρίτο σόλο της Neko Case ("Blacklisted"), με μοιρασμένες αγάπες σε Patsy Cline και PJ Harvey.
Φαίνεται πως ο τέταρτος δίσκος έφερε γούρι σε πολλά σχήματα - λίγα τα ωραία φετινά ντεμπούτα; Καλή alt. country κι αμερικάνα μπορεί να βρει ο φαν στον τέταρτο δίσκο των The Mentoza Line ("Lost in delivery"), και γερό Wire ποστ πανκ στον ομάριθμο των Τεξανών Spoon ("Kill the moonlight"). Μέλη των Lambchop βρίσκουμε και στους Silver Jews ("Bright Flight", 4ος κι αυτός), παραμένοντας σε αμερικάνα περιοχές.

Από τα γνωστά φυτώρια, η συνεισφορά της Matador είναι οι Interpol ("Turn on the bright lights"), η απάντηση στους μιμητές των Strokes «με ίσες δόσεις Television και Sound» κι ο γνωστός μας "Γιαπωνέζος Beck", ο Cornelius, μ'έναν απρόβλεπτο poet rock δίσκο, μακριά απ' τα γνωστά του ηλεκτρονικά σκαριφήματα. H άποψη της Νinja Tune για το ποστ ροκ ακούει στ' όνομα Fog ("Fog")- «Tortoise, Coldcut Neil Young μαζί», ενώ ίδιο ροκ με μπόλικο όμως κάντρυ μπλουζ ρίχνει ο Papa M ("Whatever, Mortal") της Domino.

Διασκεδαστικές μίξεις ειδών να έχεις χαρά ν' ακούς και το 2002 δε σ' απογοητεύει : 3 νεοϋορκεζοπορτορικανές ESG με φανκ ρυθμούς και no wave κιθάρες ("Step off"), έναν Lewis Taylor που αποδεικνύεται εξίσου καλός στις Marvin Gaye αισθήσεις και τις ψυχεδελίζουσες διαθέσεις ("Stoned part 1"), τους Schneider TM ("Zoomer") που σε μπερδέουν με τα Lambchop μέλη αλλά και τις groove διαθέσεις. H Setanta πιστή στο βρετανικό ήχο καταθέτει τον Morissey/Soft Cell brit ήχο των Pony Club ("Home truths"), η V2 τον Brendan Benson ("Lapalco"), «έναν χαρούμενο Εlliot Smith μ' έναν συνοφρυωμένο Paul McCartney», ενώ η Βlast First/Mute στέλνει στην πρώτη γραμμή τους Liars με τον ευφυή τίτλο "The threw us all in a trench and stuck a monument on top".

Tο ηλεκτρονικό κομμάτι της βασιλόπιτας καταλαμβάνει το δεύτερο των Ladytron ("Light and magic") το υπερβολικά μίνιμαλ κατά τη γνώμη μου των Boards of Canada ("Geogaddi") και η πανέξυπνη ανάμειξη του είδους με το 70ς μέηνστρημ των Rob ("Satyred Love"). Και μπορεί να μην μπήκαν στον κατάλογο οι Fischerspooner κι οι επίσης επιστρέφοντες Soft Cell, μια άνθηση όμως της ηλεκτροποπ των 80ς είναι κάτι παραπάνω από φανερή. Αντίθετα στην ηλεκτρόνικα του συρμού διακρίνω μια πτώση - την βαρέθηκαν κι οι ίδιοι οι φανς;

Τhe National Trust ("Dekkagar"), Dungeon Family ("Even in darkness"), Josh Rouse ("Under cold blue stars"), Sleater - Kinney ("One beat"), Hayden ("Skyscraper National Park"), DJ/Rupture ("Minesweeper Suite"), Position Normal ("Goodly Time") και οι Bright Eyes ("Lifted") συμπληρώνουν την «ονειρική» εξηντάδα. Απ' τα σταράκια του συστήματος, δε λείπει το "Show" του Eminem.

Παλιά το αφεντικό, όταν αρνούμασταν να δώσουμε το απολογητικό σημείωμα της χρονιάς, έβρισκε μια φωτογραφία οιουδήποτε φρικτού όντος και την τοποθετούσε κάτω απ' το όνομά μας, με τη λεζάντα «να κι ένας αχαρακτήριστος συντάκτης που αρνήθηκε να γράψει επισκόπηση». Με τούτον τον ετοιματζίδικο κι άκοπο (uncut) απολογισμό (που μπορεί να σας δώσει και πολλές ιδέες) ελπίζω να γλιτώσω τον ντάκο. Uncut apology, cut.