«Ζωντανοί» παρθενικοί δίσκοι που έκαναν… «θόρυβο»

Η καλλιτεχνική δημιουργία είναι πάντα ένα λυτρωτικό εργαλείο για την σωτηρία και την ανάδειξη της ψυχής ενός ανθρώπου αλλά όχι αυτοσκοπός για την εκπλήρωση μιας ιδεολογικής τάσης. Έτσι τουλάχιστον ισχυρίζονται οι περισσότεροι που «ιερουργούν» στα πλαίσια των καλλιτεχνικών δρώμενων. Στα σύνορα όμως μεταξύ της δημιουργικής δράσης και της παρουσίασης αυτής σε κοινό υπάρχει μεγάλη διαφορά. Στην μουσική, η έμπνευση, η σκληρή δουλειά, οι συνεχείς πρόβες, οι εναλλαγές στην δομή, την φύση και την χροιά του επιθυμητού αποτελέσματος είναι πολλαπλές όψεις αυτού που οι δημιουργοί ονομάζουν σύνθεση και οι ακροατές τραγούδι και μουσική. Το εμπορικό αντίκρισμα για τον καλλιτέχνη έχει συνήθως την φόρμα δίσκου, cd, κασέτας, single, αν και σήμερα το συναντάμε πιο εύκολα σε ψηφιακό προϊόν.

Τα παλιά καλά χρόνια για όσους ζούσαν μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα γέννησης και δημιουργίας της μουσικής, δεν υπήρχε άλλος δρόμος προσέγγισης παρά το τοπικό δισκάδικο. Ανάλογα με το στερεοφωνικό, το πικάπ, το ηλεκτρόφωνο ή οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο, ακόμη και δανεικό, μέσο ερχόταν σε επαφή με το έργο του καλλιτέχνη. Εκείνα τα χρόνια όλοι ακούγαμε για τα ονόματα μεγάλων ή μικρών καλλιτεχνών από εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση και σήμερα από το internet. Τους γνωρίζαμε όμως ακούγοντας τους δίσκους τους και τους λατρεύαμε κολλώντας τις αφίσες τους στα δωμάτια μας, διαφωνούσαμε με πάθος για τον καλύτερο τραγουδιστή ή κιθαρίστα και κάναμε ατέλειωτα σχέδια για το πώς θα μαζέψουμε χρήματα για την μετακίνησή μας και τα εισιτήρια της συναυλίας αν ερχόταν στον τόπο μας. Πόσοι όμως από αυτούς μας πρόσφεραν «έτοιμη» τροφή για τον νου και το σώμα και άφησαν την φαντασία μας να οργιάσει με τα μάτια κλειστά και τα χέρια ανοιχτά; Στην δεκαετία του ’70, κυρίως τότε, τα “live” albums γνώρισαν μεγάλη ακμή. Τα παραδείγματα πολλά. Kiss: Alive – Alive II – Alive III, Peter Frampton: Comes alive, Deep Purple: Made in Japan, Thin Lizzy: Live & Dangerous, The Who: Live at Leeds, Jethro Tull: Live – Bursting out, θέλετε κι άλλα;

Τα «ζωντανά» άλμπουμ, το ραδιόφωνο, το κασετόφωνο, τα πάρτυ, οι εκδρομές και άλλα πολλά κράτησαν το πνεύμα του ροκ στην Ελλάδα πολύ ψηλά. Για να γίνουμε όμως πιο τολμηροί και πιο εξειδικευμένα στα “live” της ροκ ιστοριογραφίας πόσοι από τους «ήρωες» του ροκ και όχι μόνο, κυκλοφόρησαν τον παρθενικό τους δίσκο ηχογραφημένο από «ζωντανή» τους εμφάνιση, κάνοντας έτσι την «διαφορά» στην δισκογραφία αλλά και ένα τολμηρό βήμα στον εμπορικό κόσμο της μουσικής που θέλει περισσότερο «σφιχτό» επαγγελματισμό και λιγότερο αυθορμητισμό;

BLUES PROJECT – LIVE AT CAFÉ AU GO-GO (VERVE Rec.) -Live at Café au Go Go, NYC (24-27/11/1965) Κυκλοφορία: –Μάρτιος 1966

Οι Blues Project ήταν η κοιτίδα της R&B παράδοσης που αφού εξήχθη από την Αμερική στην Βρετανία, με τους Animals, τους Kinks και άλλους, έγινε επανεισαγωγή του είδους πάλι στην Αμερική. Με κεντρικές φιγούρες τον πολυπράγμονα και σπουδαίο Al Kooper και τον Danny Kalb στα φωνητικά, έκαναν τα απλά blues και r&b να ηχούν εντελώς φρέσκα και ανανεωτικά. Οι παραστάσεις τους αυτές στο Café au Go Go, ήταν ότι καλύτερο ξεκίνημα για ένα τέτοιο συγκρότημα και ότι καλύτερο για τα δικά μας αυτιά.

MC5 – KICK OUT THE JAMS (ELECTRA Rec.) -Live at Grande Ballroom–Detroit (30-31/10/1968) Κυκλοφορία: –Φεβρουάριος 1969

Ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης μουσικής ιστορίας, της «άλλης» αντίληψης για τα μουσικά, ηχητικά και βιωματικά στάδια του λόγου και έργου στην μουσική σκηνή του ροκ, κρύβονται πίσω από τους ήχους, τις κραυγές, τα συνθήματα, την βοή του κόσμου και το αμαρτωλό ’68 μέσα σ’ έναν και μόνο δίσκο, σε αυτόν εδώ. Την πρώτη «ζωντανή» κατάθεση των «ταραχοποιών» MC5, μέσα από το κατάμεστο Detroit Ballroom, τον Οκτώβριο του 1968. Όταν τον άκουγα μικρός, μου άρεσε όλη αυτή η «χύμα» έκρηξη αδρεναλίνης και τεστοστερόνης που απελευθέρωνε από μέσα μου χωρίς να πολυκαταλαβαίνω πιο πέρα. Η ζωντανή ατμόσφαιρα του δίσκου, με το κοινό εμπρός και πίσω μ’ έκανε να μου αρέσει περισσότερο και να νιώθω πως συμμετέχω και εγώ στην ιστορική αυτή συναυλία. Την ίδια περίπου στιγμή τον Αύγουστο του 1968 είχε γίνει το Συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο για την εκλογή προέδρου των ΗΠΑ. Την ίδια περίοδο σε περίπου 100 πόλεις της Αμερικής έγιναν φασαρίες με αφορμή τις δολοφονίες μαύρων, τα κοινωνικά δικαιώματα, τον πόλεμο στο Βιετνάμ κα. Ο δίσκος είχε όλο τον παλμό αυτών των γεγονότων συγκεντρωμένο σ’ ένα κονσέρτο που άλλαξε την πορεία πολλών μουσικών και της μουσικής μετά απ’ αυτό. Παρόλο το σαμποτάζ και την λογοκρισία με δημοσιεύσεις και αλλαγές σε εξώφυλλο και εσώφυλλο, ο δίσκος «ανέβηκε» στο Νο30 του Billboard.

HOT TUNA – HOT TUNA (RCA-VICTOR Rec.) - Live at New Orleans House, Berkeley –California (16-24/9/1969) Κυκλοφορία: –Μάιος 1970

Ένα άλλο συγκρότημα το οποίο διέπρεπε στις συναυλίες και ξεκίνησε «στην πλάκα», σαν ένα παράλληλο σχήμα των Jefferson Airplane από τον κιθαρίστα τους Jorma Kaukonen και τον μπασίστα τους Jack Casady, ήταν οι Hot Tuna. Ξεκινώντας από την Καλιφόρνια έπαιξαν και ηχογράφησαν ζωντανά τις εμφανίσεις τους στο New Orleans House στο Berkeley. Έπαιξαν αυτά που τους άρεσαν, blues διασκευές και πρώιμη jazz με έναν τρόπο που πάντα ξεσήκωνε το ακροατήριο. Πιάνοντας τον παλμό που ήθελαν και την ατμόσφαιρα, κυκλοφόρησαν το υλικό σ’ έναν ζωντανό δίσκο με το ίδιο όνομα ο οποίος και έγινε ανάρπαστος, αφού κι αυτός έφτασε μέχρι το Νο30 του Billboard chart. Από κι και μετά τα υπόλοιπα ήρθαν εύκολα. Δεν παράτησαν τους Jefferson αλλά συνέχισαν παράλληλα μέχρι σήμερα και πολύ πετυχημένα μάλιστα.

WILD ANGELS – LIVE AT THE REVOLUTION (B&C Rec.) - Live at Revolution Club, London (1/1/1970) Κυκλοφορία: –Μάιος 1970

Πήραν τ’ όνομά τους από το ομώνυμο φιλμ του Roger Gorman του 1966. Εντάχθηκαν από την αρχή, σε αυτή την κίνηση αναβίωσης του rockabilly που ξεκίνησε στα τέλη του ’60. Με πρωτεργάτες τους διάσημους από το Woodstock, Sha Na Na, τον Shakin Stevens και άλλους, δεν άφησαν club και μέρος που να μην παίξουν. Με εξώφυλλο το οποίο είναι παρόμοιο της ομώνυμης ταινίας, την Πρωτοχρονιά του 1970, έπαιξαν στο Revolution Club του Λονδίνου, απ’ όπου και ο πρώτος τους αυτός δίσκος, ο οποίος έπιανε το κλίμα των ζωντανών εμφανίσεων τους, που άλλωστε δεν είχαν κανένα σκηνικό πρόβλημα ποτέ, παρά τις αλλαγές των μελών τους.

BADGER – ONE LIVE BADGER (ATLANTIC Rec.) - Live at the Rainbow Theatre, London (15-16/12/1972) Κυκλοφορία: –Ιούλιος 1973

Κι εδώ έχουμε κάτι παρόμοιο με τους Hot Tuna. Οι «φυγάδες» Tony Kaye & Dave Foster από τους “Yes” με «βοήθειες» από άλλους τρεις «δραπέτες» άλλων γκρουπ φτιάχνουν τους «Ασβούς»-Badger. Στο εξώφυλλο που φιλοτέχνησε –ποιος άλλος, ο Roger Dean, μόνιμος συνεργάτης των Yes– οι Badger «άνοιξαν» τον χειμώνα του 1972 στο Rainbow Theatre του Λονδίνου για τους …Yes. Εξού και το «χειμωνιάτικο» τοπίο στο εξώφυλλο του Roger Dean, αν και ο δίσκος κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 1973. Ήταν ο πρώτος και «ζωντανός» δίσκος για τους Badger και με την κατάλληλη βοήθεια από τον μάνατζερ των Yes που τους «έκλεισε» περιοδεία αμέσως μετά στην Αμερική ανέβηκαν στο Νο80 του Billboard chart. Παρόλη την καλή θέληση το σχήμα μετά από ένα δεύτερο –αυτή την φορά στούντιο άλμπουμ– δεν είχε συνέχεια. Ο Tony Kaye αφού περιπλανήθηκε λίγο σ’ άλλα σχήματα, ξαναγύρισε στους Yes. Οι υπόλοιποι «ασβοί» κρύφτηκαν για τα καλά στο χιόνι.

801 – 801 LIVE (POLYDOR Rec.) - Live at Queen Elizabeth Hall – London (3/9/1976) Κυκλοφορία: –Νοέμβριος 1976

Την ίδια περίπου ιστορία με τα προηγούμενα σχήματα έχουμε και στην περίπτωση των «801». Μετά το “Siren” του 1975, οι Roxy Music διαλύονται –προσωρινά, για να επανέλθουν το 1979 με το “Manifesto”– σ’ αυτή την φάση οι διαφωνούντες και αποστατούντες Phil Manzanera & Brian Eno, αποφασίζουν να βάλουν σε τροχιά το σχήμα με το όνομα, απλά, 801. Παίρνοντας «βοήθειες» από καταξιωμένους και «κατατρεγμένους» μουσικούς, τους Francis Monkman (Curved Air), Bill McCormick, Simon Phillips & Lloyd Watson και με έτοιμο υλικό από τα προσωπικά άλμπουμ των Eno-Manzanera και εγγυημένες διασκευές από Beatles & Kinks «κλείνουν» το “Queen Elizabeth Hall” του Λονδίνου και γράφουν και κυκλοφορούν το ‘801:Live’ σαν παρθενικό άλμπουμ. Τα “Baby’s on Fire” & “Third Unkle” του Eno από αυτό τον δίσκο γίνονται επιτυχία και στην Ελλάδα. Είναι η εποχή που «ανακαλύπτουμε» τον νεωτεριστή Eno λίγο πριν το new wave. Ο δίσκος βρίσκει το σχήμα σε καταπληκτική φόρμα αλλά την συνέχεια την φαντάζεστε. Μετά από μερικά πετυχημένα live κονσέρτα και ένα στούντιο άλμπουμ το “Listen now” - 1977 το οποίο μάλλον καταχωρείται πλέον ως προσωπικό του Manzanera, οι μουσικοί επιστρέφουν σε προσωπικούς δρόμους και στους Roxy Music.

BLUES BROTHERS – BRIEFCASE FULL OF BLUES (ATLANTIC Rec.) -Live at the Universal Amphitheatre – Los Angeles (9/9/1978) – Κυκλοφορία: –Νοέμβριος 1978

Εδώ έχουμε δύο «γνήσια» τέκνα του μουσικού θεάτρου της Stand-up Comedy, γνήσιους απόγονους των Marx Brothers και «απόφοιτους» ενός μεγάλου μουσικού «σχολείου» και show που ονομάζονταν “Saturday Night Live” στο NBC. Πριν γίνουν σούπερ-ήρωες με την ομώνυμη κωμωδία του John Landis, στις 9 Σεπτεμβρίου 1978 και στο Universal Αμφιθέατρο του Los Angeles δίνουν μία απολαυστική συναυλία γεμάτη soul & blues standards και ξεσηκώνουν ως συνήθως τον κόσμο από κάτω. Λίγο αργότερα κυκλοφορεί και ως ο παρθενικός τους δίσκος και πάει κατευθείαν στον Νο1 του Billboard chart και γίνεται και διπλά πλατινένιος. Ο δίσκος ξεχειλίζει από το χιούμορ του Belushi, τις παρλάτες, το τραγούδι και τον ξέφρενο χορό του πάνω-κάτω στην σκηνή. Όλοι μας τους έχουμε δει δύο χρόνια μετά, στην ταινία, η οποία μας μεταφέρει το κέφι, το μπρίο και την εφευρετικότητα των Blues Brothers να κάνουν τα τραγούδια μνημεία χαράς και κεφιού.

9 BELOW ZERO – LIVE AT THE MARQUEE (A&M Rec.) -Live at the Marquee Club, London (16-17/7/1980) Κυκλοφορία: –Οκτώβριος 1980

Στην άλλη μεριά του πλανήτη, στο Λονδίνο μπορούμε να πούμε ότι την αύρα των Blues Brothers την φέρνουν οι “9 Below Zero”. Που αν και τ' όνομά τους «δείχνει» θερμοκρασία υπό το μηδέν, η μουσική τους είναι τόσο «καυτή» όσο και οι παραστάσεις τους και η ενέργεια που έχουν κι εκείνοι, να εκτελούν στο παρθενικό τους Live στο ιστορικό Marquee Club όλα εκείνα τα standards που στην αρχή της καριέρας τους, έκαναν τους Stones, Kinks, Who και άλλους μετέπειτα, μεγάλους star. Ξεκινώντας σαν “Stan’s Blues Band” πριν γίνουν “9 Below Zero”, παίρνοντας σβάρνα όλα τα Club και Pub του Λονδίνου, «έφτιαξαν» ένα αναγνωρίσιμο όνομα που τους κρατά «ζωντανούς» ως σήμερα.

PALLAS - ARRIVE ALIVE (GRANITE WAX Cass.) - Live at the Bungalow Bar – Paisley (Scotland) (April 1981) Κυκλοφορία: –Ιούνιος 1981

Στον αντίποδα της αυθόρμητης έκρηξης, της ζωντανής ενέργειας και του διονυσιακού στοιχείου που έκανε τα μέσα των seventies να δώσουν μια ώθηση ξανά στο μισοπεθαμένο ροκ, στα τέλη του ’70 μαζί με το new-wave, post-wave κι ότι άλλο νεωτεριστικό στοιχείο, κάνει την εμφάνιση του ξανά το δεινοσαυρικό progressive που τόσο πολεμήθηκε. Νέα γενιά συγκροτημάτων, τα οποία όχι μόνο βρίσκουν ρήγματα στα νέα ήθη, αλλά γνωρίζουν και μεγάλη επιτυχία. Neo-prog λοιπόν από τα 1979 κιόλας. Ηγέτες οι Marillion, οι IQ, οι Twelfth Night, οι Pendragon, οι Saga, οι Avalon και οι Pallas. Ξεκίνησαν το 1976 σαν “Rainbow” αλλά ειρωνεία, μόλις το είχε κατοχυρώσει ο Blackmore στο καινούργιο σχήμα, αφού άφησε τους Deep Purple. Κανένα πρόβλημα συνεχίζουν σαν Pallas, δίνοντας πολλές συναυλίες και σε μια από αυτές στην Σκωτία, βγάζουν με δικά τους λεφτά το “Pallas –Arrive Live”-1981. Ο επιμένων νικά, αν ξέρει να πολεμά σωστά. Καθιερώνονται στην συνέχεια μαζί με τους Marillion ως αρχηγοί του neo-prog ρεύματος και τα πάνε περίφημα. Με διάφορες αλλαγές μικρές-μεγάλες παραμένουν έως σήμερα ενεργοί, αφού ενέπνευσαν και την επόμενη γενιά του progressive-metal με Dream Theater, Tool και βάλε.

HŰSKER DŰ – LAND SPEED RECORD (NEW ALLIANCE Rec.) -Live at the 7th Street Entry – Minneapolis (15/8/1981) Κυκλοφορία: Ιανουάριος 1982

Στην άλλη πλευρά πάλι, τα ‘80s ξεκινούν με άγριες διαθέσεις. Hardcore punk, speed-punk και τα μυαλά στα κάγκελα, για όποιους δεν αρέσκονται στις εύκολες ακουστικές λύσεις. Οι Hüsker Dü από την Μινεσότα των ΗΠΑ, επιδίδονται στον πρώτο τους «ζωντανό» δίσκο μέσα από την σκηνή του “7th Street Entry” στην πόλη τους, σ' έναν καταιγιστικό punk τυφώνα, ηχογραφημένο σ’ ένα τετρακάναλο κασετόφωνο, που όμως δεν βρίσκουν χρήματα να το «βγάλουν» μόνοι τους, ούτε τολμηρή εταιρεία που θέλει να δοκιμάσει τις οικονομικές της αντοχές. Ευτυχώς όμως γι’ αυτούς βρίσκεται ο Mike Watt των, άλλων ταραχοποιών Minuteman, να το «βγάλει» στην πρόσφατα δικιά του ανεξάρτητη NEW ALLIANCE Rec. Τα υπόλοιπα για τον Bob Mould και την τρελοπαρέα του είναι πλέον ιστορία.

JANE'S ADDICTION – JANE'S ADDICTION (TRIPLE X Rec.) - Live at Roxy Theatre–California (26/1/1987) Κυκλοφορία: Μάιος 1987

Για το τέλος άφησα τους Jane's Addiction του «κακού παιδιού» Perry Farrell. Ηχογραφημένο μέσα σε μια νύχτα στο Roxy Theatre στην California, έμελε να γίνει η παρθενική κατάθεση του γκρουπ. Με συνθέσεις του συγκροτήματος αλλά και δύο διασκευές από Velvet & Rolling Stones, εκείνη η νύχτα της 26ης Ιανουαρίου 1987, έδινε ένα δείγμα για το που θα το πήγαινε αυτή η παρέα. Στην πορεία μαζί με τους Red Hot Chili Peppers θα ηγηθούν του funk-metal ύφους. Ο Perry Farrel ενδυματολογικά, υφολογικά και σεξουαλικά θα «παίξει» πάνω στην σκηνή «κάτω» από την σκηνή και θα ξεσηκώσει στα ΜΜΕ θύελλες και τυφώνες. Αλλά έτσι δεν είναι άλλωστε το ροκ, για να σπάμε κανόνες και παραδόσεις.

JOHN WESLEY HARDING – IT HAPPENED ONE NIGHT (DEMON Rec.) -Live at Wheelhouse Club, London (5/11/1988) Κυκλοφορία: Δεκέμβριος 1988

Ο Εγγλέζος John Wesley Harding, παίρνοντας το όνομά του από τον ομώνυμο δίσκο του Bob Dylan, ακολούθησε αρχικά και την πορεία του Dylan – του μοναχικού φολκ τροβαδούρου που μάχεται για δικαιοσύνη. Πήρε την κιθάρα του λοιπόν και ανέβηκε στην σκηνή του Wheelhouse Club στο Λονδίνο. Έτσι απλά άρχισε μια καριέρα.

RED DEVILS – KING KONG (DEF AMERICAN Rec.) - Live at the King Kong Club, Los Angeles (Mid’1991) Κυκλοφορία: Ιούλιος 1992

Οι Red Devils, μια blues-rock μπάντα από το Los Angeles που είχε την ευτυχία στον πρώτο τους δίσκο μέσα από το Club King Kong, να τους κάνει παραγωγή ο Rick Rubin για την Def American. Στην συνέχεια τους πρόσεξε και ο Mick Jagger και ηχογράφησε μαζί τους. Μάλλον όπως τα blues standards που έπαιζαν, στο αμέσως επόμενο διάστημα, δεν είχαν καμιά εξέλιξη ως φόρμα και ύφος και σύντομα διέλυσαν.